Дәрігер тапшылығы азайып келеді

Бұл туралы бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз конференциясында облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ақмарал Әлназарова мәлімдеді.

Жалпы, мамандар тапшылығын азайту 2016 жылдан бастап қолға алынған. Сол жылдан бастап облыс әкімінің гранты негізінде 42 резидент еліміздің 5 жоғары оқу орындарында даярлануда. Ағымдағы жылдан бастап олар оқуларын бітіріп келмекші.

– 2019 жылы – 16 дәрігер, 2020 жылы – 15 дәрігер, 2021 жылы – 10 дәрігер, 2022 жылы – 1 дәрігер резидентураны бітіріп өңірімізге келеді деп күтілуде. Одан бөлек, ағымдағы жылы жергілікті бюджеттен 30 жалпы тәжірибелік дәрігерлерді даярлауға облыс әкімінің арнайы гранты бөлініп, аймақтық саланы дәрігерлермен қамтуға мүмкіндік жасалып отыр. Сонымен қатар, еліміздегі жетекші, іргелес орналасқан жоғары медициналық оқу орындарымен: Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университетімен, Қазақ Ұлттық медицина мен Қазақ медициналық үздіксіз білім беру университтерімен екіжақты Меморандумға қол қойылып, мамандарды даярлау, олардың біліктіліктерін көтеру мақсатында жоспарлы жұмыстар жүзеге асырылуда, – деді облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ақмарал Әлназарова.

Өткен жылы дәрігер мамандардың біліктілігін арттыру үшін жергілікті бюджеттен 128 041,0 мың теңге қаражат бөлініп, 767 маман білімін жетілдірсе, 720 дәрігер – шеберлік сыныптарында біліктіліктерін арттырды. Мамандардың кәсіби біліктілігін арттыруға, оның ішінде олардың шеберліктерін жақын және алыс шетелде шыңдауға зор көңіл бөлінуде. Ағымдағы жылда жергілікті бюджет қаражаты есебінен Корея мемлекетінде 7 маман біліктіліктерін арттырса, Қазан қаласында (Татарстан Республикасы, Ресей) 157 маман білімдерін көтерді.

Сонымен қатар, денсаулық сақтау саласында ақпараттық жүйелерді біріктіру, мобильдік цифрлық қосымшаларды қолдану, электрондық денсаулық паспортын енгізу, «қағаз қолданбайтын ауруханаға» көшу арқылы медициналық көмектің қолжетімділігі мен тиімділігін арттыру жұмыстары жүргізілуде.

Өңірлік коммуникациялар қызметі

ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУДА ДӘЙЕКТІ ІСТЕР БАР

Өңірлік коммуникациялар орталығында өткен брифингте облыс­тық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ақмарал Әлназарова салада өткен жылы атқарылған жұмыстарды саралады.

Басқарма басшысының айтуынша, соңғы заманауи технологияларды енгізуге, материалды-техникалық базаны күшейтуге, профилактикаға, науқастарды диагностикалау мен емдеуге қаржыландыру көлемі ұлғайып, соңғы 5 жылда 39,8 процентке артса, елді мекендердегі-бас­тап­қы медициналық сани­тарлық көмек көрсететін ұйым­дардың 63 проценті жаңартылған. Ал, соңғы екі жылда 25 медициналық нысан қолданысқа берілген.

Денсаулық сақтау ұйым­дарын заманауи медициналық техникамен жабдықтауға соңғы 5 жыл ішінде 8047,4 млн теңгеге құрал-жабдықтар сатып алынып, нәтижесінде саланы жарақтандыру көрсеткіші 34,9%-ке өсіп, былтыр 79,26 процентті құрады.

– Өткен жылы Байқоңыр қаласында облыстық медицина орталығының филиалы ашылып, осы уақытқа дейін Ресей Федерациясы ұйымдарынан қызмет алып жүрген 25 мыңнан аса қазақстандық тіркелді. Ақай, Төретам елді мекен­деріндегі тұрғындарға ма­мандандырылған медициналық көмектің қолжетімділігін арттыру мақсатында биылдан бас­тап аталған елді мекендердегі медициналық мекемелер филиал құрамына берілді. Қазіргі таңда филиалда 14 жалпы тәжірибелік аймақ ашылып отыр,– деп атап өтті А.Әлназарова.

Шұғыл медициналық көмек сапасын арттыру мақсатында 14 бастапқы медициналық- са­нитарлық көмек көрсету ұйы­мында жедел жәрдем бөлімшелері ашылып, жаңадан 28 топ іске қосылған. Осының нәтижесінде жедел жәрдем тобының саны 2017 жылмен салыстырғанда 57-ден 75-ке өскен. Онан бөлек, жедел жәрдем, стационарлық және амбулаториялық емдеу ұйымдарында «Көмек» және «КМИС» медициналық ақпараттық жүйелері арасында интеграция жасалған. Сонымен бірге, облыстағы 10 жедел медициналық көмек көрсететін стационардың қабылдау бөлім­дері жаңартылып, триаж жүйесі енгізілген.

Ауыр науқастарға сани­тарлық авиацияны шақыртулар саны 14,3 процентке өсіп, 1204-ті құраған.

Белгілі болғанындай, өңірде «2018-2020 жылдарға арналған хирургия (балалар және ересектер), реанимация-анестезиология, неонатология салаларын дамыту жөнінде Жол картасы әзірленіп, жүзеге асырылуда. Осыған орай, былтыр 256 млн теңгеге жуық қаржыға медициналық құрал-жабдықтар алынып, балалар ауруханасы хирургиясының жабдықталуы 70,3 проценттен 92 процентке жеткізілген.

Неонатальды хирургия мамандарының біліктілігін арттыру мақсатында екі маман Корей елінде білімін жетілдірді. Нәтижесінде сәбилер өлімі 8,6 процентті құрап, алдыңғы жылмен салыстырғанда 4 есеге төмендеген. Сондай-ақ, балалар ауруханасында көлемді ота­лар саны 512 жағдайға өскен. Хирургиялық ота жасаудың жаңа 22 әдісі тәжірибеге енгізіліп отыр.

Тегін медициналық көмек­тің кепілдік берілген көлемі шеңберінде амбулаториялық деңгейде тұрғындарды тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету үшін өткен жылы бөлінген қаржы 2017 жылмен салыстырғанда екі есеге өсіп, тұрғындарды тегін дәрілік заттармен қамту 100 процентті құраған.

Мамандар тапшылығын азайту мақсатында 2016 жылдан бастап облыс әкімінің гранты негізінде 42 резидент еліміздің 5 жоғары оқу орнында даярлануда. Есепті кезеңде сонымен бірге, 30 жалпы тәжірибелік дәрігер даярлауға облыс әкімінің арнайы гранты бөлінді.

Басқарма басшысы салада ақпараттық жүйелерді біріктіру, мобильдік цифрлық қосымшаларды қолдану, электронды денсаулық паспортын енгізу, «қағаз қолданбайтын аурухана» жүйесіне көшу арқылы медициналық көмектің қолжетімділігі мен тиімділігін арттыру жұмыстарының қарқынды жүргізіліп жатқанын айтты. Мәселен, бұл бағытта 32 медициналық ұйымға ақпараттық жүйелер енгізіліп, 100 процентке жеткізілген.

Саладағы осындай қар­қынды жұмыстардың нәти­жесінде облыс халқының өмір сүру ұзақтығы 1,9 жасқа өсіп, 72,6 жасты құраса, өлім-жітім көрсеткіші 1000 тұрғынға шаққанда 1,8 процентке төмендеп, 5,44-ті құрап, нысаналы индикаторға қол жеткізілген. Қан айналым жүйесінен өлім-жітім көр­сеткіші 10,4%-ке тө­мен­десе, қа­терлі ісіктерді ерте сатысында анықтау көрсеткіші 15 процентке жоғарылап, 25,2 процентті көрсетуде.

Айнұр БАТТАЛОВА.

Қатерлі ісіктің негізгі жеті симптомы аталды

Лондондағы Макмиллан онкологиялық орталығының ғалымы Крис Стил онкологқа дереу қаралатын жеті негізгі симптомды атады. Сонымен, ғалымның айтуынша, мынадай жағдайларда дәрігерге қаралу қажет: асқазанның немесе қуықтың жұмысында кенет өзгерістер болса, 

түсініксіз қан ағуы, 

төсте немесе басқа да тұстарда ісік пайда болуы, 

жұтыну қиындағанда, 

меңнің түсі немесе көлемі өзгерсе, 

қатты жөтел және 

жара жазылмаса. 

Стилдың айтуынша, бұл белгілер онкологиямен байланысты болмауы да мүмкін, алайда бұл қаралмауға себеп емес. "Өз симптомдарыңызды тексертіп, дәрігерлердің уақытын босқа жұмсамайсыздар", - дейді маман. Ағылшын ғалымы он жағдайдың төртеуінде қажет кезінде емделсе, дерттің алдын алуға болатынын еске салды.

Елбасы денсаулық жүйесін жетілдіруге бағытталған заңға қол қойды

Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев денсаулық жүйесін жетілдіруге бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне денсаулық сақтау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойды, деп хабарлайды ҚазАқпарат.

Бұл туралы Ақорданың ресми сайтында хабарланды.

Заңның мәтіні баспасөзде жарияланады.

БАЛЫҚШЫЛАРДЫҢ НАЗАРЫНА: СУ АЙДЫНДАРЫ ҚАУІПТІ!

Аязды күндер басталысымен облыстың су айдындары, аса қауіпті аймаққа айналады. Төтенше жағдайлар тудыруы мүмкін алғашқы мұз қату басталады, мұз адам салмағын көтеретіндей болып көрінеді. Алайда, бұл алдамшы. Осы кезде мұз бетіне шығу, оның үстіне балалар ойындарын ұйымдастыру - өзін-өзі ажал аузына апарумен тең.

Әрине, қыс кезінде негізгі «тәуекел тобына» жататын әрбір балықшының жанында болуы тиіс жеке құтқару құралдары жайлы айтпай кету мүмкін емес. Бір адамның дене салмағының қалыңдығы 7 см. жеткен мұз шыдай алады, ал бірнеше адамды көтеру үшін мұздың қалыңдығы 15 см. болуы қажет. Дәстүр бойынша әсіресе, қамысты не балдырлы сондай-ақ, бұлақтың құйылысы бар немесе түбінен қайнар ағып жатқан жерлердегі, жағаға жақын жердегі мұз жұқа болады. Сөзсіз, мұндай жерлерден қауіптену керек!

Мұз бекігеннен кейін де қырағылықты жоғалтпау қажет, мұз үстінде болған кезде міндетті түрде қауіпсіздік ережелерін сақтау маңызды. Мұңда шетел тәжірибесіне жүгінсек артық болмас. Мәселен, Швецияда өзін сыйлайтын балықшы «өзін-өзі құтқару құралдарынсыз» мұзға шықпайды. Бұл құрал екі жағынан металл біліктерімен қол-ұстаулары бар киімге бекітілген мықты арқаннан тұрады. Жалпы алғанда, мұз астына кеткен адамға көмек көрсету үшін, әр балықшыда ұзындығы 12-15 метрден кем емес, мықты арқан болуы қажет. Балықшының өзімен бірге су бетінде адамды көтеріп тұра алатын бір тілім тығыз пенопласт болса, артықтық етпейді.

Бақытсыз жағдай бола қалса, не істеу керек?

Зардап шегуші жылымға жармаса, су бетінде ұсталынып тұруы тиіс және мұз бетіне шығуға тырысуы қажет, ал маңындағылар - дереу көмекке келу керек. Қол астындағы кез-келген қолайлы құралдардың – ұзын бөкебай, таяқ немесе жіптің көмегімен адамды тез арада жағаға шығару керек, өйтпегенде, су болған киімдері оны су түбіне қарай тартады. Құтқарылған адамды - тез арада жылытып, оған алғашқы медициналық көмек көрсету керек.

Су айдынының мұзында төтенше жағдай болған кезде «112» телефон нөмірі арқылы құтқару қызметін шақырыңыз.

Қызылорда облысының ТЖД
«ӨСжАҚЖҚ» ММ

СЕРИАЛ КӨП КӨРЕТІН АДАМДАРДЫҢ КҮЙЗЕЛІСКЕ ҰШЫРАҒАНЫ РАС ПА?

Психологтар сериал көп көретін адамдардың күйзеліске ұшырағанын мәлімдеді. Бұл пікірді клиникалық психолог-гипнотерепевт Ирина Коржаева да растаған деп хабарлайды Life сайтына сілтеме жасаған NUR.KZ.

"Егер адам сериал көретін болса, онда оның уақыты көп деген сөз. Ал егер оның уақыты жоқ болса да, басқа жұмыстарды істемей, сериал көретін болса, онда ол күйзеліске ұшыраған деп анық айтуға болады", -дейді Коржаева.

Сондай-ақ, психолог мұндай жағдай адамның өмірден шаршауы және ештеңеге қызығушылығы болмауынан туындайды деп отыр. Ол ішіндегі жалғыздықты сериалдың басты кейіпкерлерімен толықтыратын көрінеді.

"Егер адам күнде ұйықтар алдында сериалдың бір немесе екі сериалын көрсе, онда барлығы қалыпты. Ал егер одан да көп көретін болса, психологиялық жағдайына назар аудару керек", - деді маман.

Одан бөлек, психолог апта бойы сериал көретін адамдардың жұмысы немесе жақын досы жоқ екенін айтады. 

Тегін дәрі-дәрмек беру барысын бақылаудың жаңа жүйесі іске қосылады

Қазақстанда тегін дәрі-дәрмек беру барысын бақылаудың жаңа түрі пайда болмақ. Жыл соңында іске қосылатын бұл жоба кепілдендірілген тегін медициналық көмек шеңберінде көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу процесін жетілдіруді көздейді.

«2018 жылдың басында Медициналық сақтандыру қоры кепілдендірілген тегін көмек пакеті шеңберінде берілетін дәрі-дәрмек пен медицина бұйымдарына ақы төлеу тәртібін өзгертті. Яғни, бұрын дәрі-дәрмек пен медициналық мақсаттағы бұйымдар ақысы дәрігер жазған рецепт бойынша төленіп келген болса, биылдан бастап дәрі қолма-қол берілген рецептілерге ғана төленеді. Атап айтқанда, пациент дәріні алған кезде тиісті құжаттарға қол қояды. Содан кейін төлем туралы мәлімет «Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету» ақпараттық жүйесіне енгізіледі. Ендігі кезеңде бақылау жүйесіне пациенттердің өздерін тарту көзделген. Бүгін біз осы жүйені нобайлы жоба ретінде іске қосып отырмыз», - деп түсіндірді «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕ АҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Бақыт Исмаханбетов.

Дәлірек айтсақ, Денсаулық сақтау министрлігі, МСҚ мен «СК-Фармация» ЖШС бірлесіп SMS-хабарлама жүйесін іске қосты. Жоба шеңберінде пациенттерге 12 желтоқсаннан 2018 жылдың соңына дейін SMS-хабарлама жіберу көзделген. Хабарлама биылғы қараша-желтоқсан айларында тегін дәрі-дәрмек алғандар тізіміне енген пациенттерге жіберіледі. Жоспар бойынша, хабарлама рецептілерде көрсетілген 3 млн. нөмірге түсуі тиіс.

Хабарламада дәрі-дәрмектің берілген күні мен атауы көрсетіледі. Егер пациент препараттарды алмаған болса, SMS-хабарламағажауап ретінде «0» цифрын жолдайды немесе «СК-Фармация» ЖШС-нің 1439 байланыс нөміріне қоңырау шалуға болады.

«Әлбетте, пациенттердің амбулаторлық карталарында көрсетілген телефон нөмірлері қате болуы мүмкін. Сол себепті SMS-хабарламаны бәріне барады деу қиын. Сондықтан «СК-Фармацияның» байланыс орталығына шағымдануға болатынын еске салғымыз келеді», - деді Б. Исмаханбетов.

Алынған мәліметтер сарапталып, әр факті жеке-жеке тексеріледі. Анықталған заң бұзушылықтар ҚР Денсаулық сақтау министрлігі мен Қоғамдық денсаулық сақтау комитетіне жолданады.

Хабарлама нәтижесі мен ақпараттық жүйедегі мәліметтер арасында айтарлықтай алшақтық табылып жатса, жоба мерзімі ұзартылады. Сонымен қатар, болашақта ол кепілдендірілген тегін медициналық көмек шеңберінде көрсетілетін өзге де қызметтерге қолданылуы мүмкін.

МСҚ республикалық бюджеттен қаржыландырылатын тегін медициналық көмек (ТМКК) пакетінің және жұмыс берушілер, азаматтар мен мемлекет жарнасы есебінен қаржыландырылатын міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) пакетінің операторы. ТМККК пакеті шеңберінде көрсетілген қызмет ақысын биылғы жылдың басынан бастап Қор төлеп келеді. Ал, МӘМС пакеті бойынша қызмет көрсету 2020 жылы басталмақ.

Дәрі-дәрмек пен медициналық мақсаттағы бұйымдарды «СК-Фармация» ЖШС сатып алады (МСҚ-мен арадағы келісімшарттан түскен қаржы есебінен). «СК-Фармация» дәрі мен медициналық бұйымдарды келісімшарт бекіткен медицина ұйымдарынан түскен өтініштер негізінде сатып алады.

2018 жылы МСҚ мен «СК-Фармация» ЖШС арасында 101,9 млрд теңгеге контракт бекітілген болатын. Биылғы жылдың 13 желтоқсанына дейін Қызылорда облысы медицина ұйымдары 4,4 млрд теңгеге рецепт жазып берген. Соның ішінде, 4,1 млрд. теңгенің дәрісі пациенттер қолына тиген.

Айгүл Аханова 

Облыстық медициналық мекемелерге автокөліктердің кілті табысталды

ҚР Тұңғыш Президенті күні Қызылорда қаласында медициналық мекемелерге арнайы автотехникалардың кілтін табыстау рәсімі, сондай-ақ 112 бірыңғай диспетчерлік қызметінің тұсаукесері өтті.
Облыстың медицина мекемелеріне 7 мамандандырылған реанимобиль, шақыруларға қызмет көрсететін 15 "Ларгус" және 37 "УАЗ" автокөлігінің кілті табысталды.

Аймақ басшысы Қ.Көшербаев денсаулық сақтау саласы қызметкерлерін құттықтап, Елбасы Н.Ә. Назарбаев әрбір Жолдауында адам капиталын дамытуда халықтың денсаулығын нығайтудың маңыздылығын атап өтетіндігін айтты. Мәселен, биылғы Жолдауда Мемлекет басшысы Үкіметке 5 жыл ішінде денсаулық сақтау саласына барлық көздерден жұмсалатын қаражатты ішкі жалпы өнімнің 10 пайызына дейін жеткізу қажеттігін тапсырды, бұл осы саланың халықаралық деңгейде дамуына мүмкіндік береді.

"Денсаулық сақтау саласы аймағымыз үшін қашанда маңызды салалардың бірі болып табылады. Соңғы 5 жылда республикалық және облыстық бюджет қаражаты есебінен, апатты деп танылған медициналық нысандардың 64 пайызын жаңадан салуға мүмкіндік жасадық. Соның ішінде, Арал, Қазалы, Шиелі ауруханаларын салуға қол жеткіздік. Сондай-ақ, Жалағаш ауданында орталық аудандық аурухана құрылысын қаржыландыру мәселесі шешіліп, құрылыс ақпан айында басталады. Медицина саласына мемлекеттік-жекеменшікті әріптестікті тартып, 61 жобаны қарастырып отырмыз, бұл республика бойынша үздік көрсеткіш. Денсаулық сақтау саласында кадрлар даярлауға облыс әкімінің гранттары бөлінді, қазір 72 бакалавр мен резидент еліміздің медициналық ЖОО-да білім алуда. Біздің дәрігерлер бірнеше ай бойы Корея, Ресей Федерациясының клиникаларында білімін жетілдірді", - деді аймақ басшысы.

Қызылорда облысы әкімінің орынбасары Евгений Ким жедел-жәрдем, полицей, төтенше жағдайлар, өрт сөндіру, газбен қамту, анықтама қызметі біріктірілген «бірыңғай кезекші диспетчерлік 112» қызметі жобасын таныстырды.

Жол көлік оқиғасы кезінде жарақаттан кейінгі өлім-жітімді азайту мақсатында жергілікті полиция қызметінің 400-ге жуық жол патрульдік полиция қызметкері жарақат алған науқастарға алғашқы медициналық көмек көрсету қағидаттары бойынша оқудан өтті. Сонымен қатар, жергілікті полиция қызметінің жол бойындағы 30 бригадасына зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишасы берілді.

Соңғы жылдары жарақаттар мен уланулардан болатын өлім себептері аймақ тұрғындарының қаза болу себептерінің алғашқы бестігіне кіреді. Осыған байланысты «2018-2019 жылдарға арналған жарақат алу және жазатайым оқиғалар, оның ішінде жол көлік апаты кезіндегі медициналық көмек көрсету кезіндегі интеграциялық моделін енгізу бойынша» Жол картасы бекітілді. Жол картасының аясында 2016 жылдан бері облыс тұрғындарына травматологиялық көмек көрсетудің 3 деңгейлі жүйесі ұйымдастырылды.
Жедел жәрдем қызметінің жұмысы облыс бойынша емделушілер туралы барлық деректер базасын басқаратын бірыңғай орталыққа шоғырланған. Бұл науқастарға уақытылы және тиімді көмек көрсету үшін емделушілер туралы ақпаратты жедел алуға мүмкіндік берді. Нәтижесінде жазатайым оқиғалардан өлім биылғы 10 айда 31,3 пайызға төмендеді.

Аймақта барлығы 75 бригада, арнайы санавиация техникасы және бірыңғай медициналық Сall-орталық жұмыс істейді. Барлық санитарлық автотехника GPS қондырғылармен жабдықталған, қызметкерлер халықаралық шұғыл медициналық көмек стандарттары бойынша оқудан өтті, жедел жәрдем қызметінің жұмысын жетілдіру мақсатында емханаларға 10 жедел жәрдем бригадасы берілді,

Нәтижелі реанимация көрсеткіші 2 есеге жақсарды, ауруханаға дейінгі өлім жағдайлары 2,9% төмендеген, жол көлік оқиғасы орнына жету уақыты 31,7 пайызға жақсарды, шақыруларға кешігу көрсеткіші а 47,3 пайызға төмендеді.

1 қаңтардан денсаулық саласындағы 200 мыңға жуық қызметкердің жалақысы өседі

2019 жылғы 1 қаңтардан бастап денсаулық сақтау саласының 191 мың қызметкердің жалақысы көтерілетін болады, - деп хабарлайды ҚазАқпарат ДСМ баспасөз қызметіне сілтеме жасап.

ҚР Денсаулық сақтау министрлігі Мемлекет басшысының биылғы Жолдауын іске асыру шеңберінде барлық мемлекеттік ұйымдарда ұйымдастырушылық-құқықтық нысанға қарамастан денсаулық сақтау жүйесіндегі еңбекақысы аз лауазым санаттарының 191 мың жұмысшының жалақысын 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап көтереді. Денсаулық сақтау жүйесінің жұмысшыларына жалақыны көтеруге арналған шығыстарға қажеттілік (еңбекақысы аз лауазым санаттары) - 27,2 млрд теңгені құрайды, оның ішінде 25,8 млрд теңге «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге арналған шарттар шеңберінде медициналық қызметтердің барлық түрлеріне белгіленген бірыңғай тарифтер бойынша қаржыландырылатын ұйымдастырушылық-құқықтық нысаны мемлекеттік қазыналық кәсіпорындар мен шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорындар бойынша. 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап жалақыны көтеруге қаржыландыру «Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсетілетін медициналық қызметтерге тарифтерді бекіту туралы» ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 2018 жылғы 5 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-10 бұйрығына өзгерістер енгізу арқылы медициналық қызметтердің барлық түрлеріне арналған тарифтерді ұлғайту арқылы көзделген.
Медициналық қызметтерге арналған бекітілген тарифтердің негізінде «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ медициналық ұйымдармен 2019 жылға денсаулық сақтау саласының еңбекақысы аз жұмысшылар санаттарының жалақысын көтеруге шығыстарды өтеу бойынша міндеттемелерді міндетті түрде қоса отырып, келісімдер жасалатын болады. Еңбекақысы аз лауазым санаттарына жалақыны төлеу мониторингісі «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ жасалған келісімдердің шарттарына сәйкес жүргізетін болады.

Наурызбек Сырымбаев, дәрігер-хаджам: “Арнайы білімсіз ем жүргізіп, тәуекел етуге болмайды”

Қазір адамдар арасында денеден қан алдыру арқылы емдеу, яғни хиджамаға жүгінетіндер қатары артқан. Хиджама қандай ем? Ол қалай жүзеге асады? Оның пайдасы мен зияны қандай? Біз көптің көкейінде жүрген сауалдар төңірегінде дәрігер-хаджам, дәрігер-терапевт, ультрадыбыстық зерттеу және компьютерлік томография дәрігері Наурызбек Сырымбаевты әңгімеге тартқан едік.

– Наурызбек Өтебалыұлы, Сіздің мамандығыңыз дәрігер-терапевт. Өзіңіз хиджама жасау үшін арнайы білімнің болғаны өте маңызды деп есептейсіз бе?

– Иә, мамандығым дәрігер-терапевт. Қазіргі таңда теміржол ауруханасында Ультрадыбыстық зерттеу және компьютерлік томография дәрігерімін. Дұрыс айтасыз, арнайы білімсіз ем жүргізіп, тәуекел етуге болмайды. Мен Ақтөбе қаласындағы «АПОДИТ» дәстүрлі халық медицинасы филиалы арқылы арнайы курста білім алдым. Онда дәстүрлі емдеудің бірнеше түрін меңгердім. Маған дәрігер-хаджам мамандығы берілді. Сол білім негізінде жұмыстан тыс уақытымда хиджама жасаумен айналысудамын.

– Хиджама туралы жұртшылыққа жалпы түсінік берсеңіз...

– Хиджама — емдеудің исламдық әдісі. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с) жеткен хадисте үш нәрседе ем бар деген. Олар қан алдыруда (хиджама), бал шарапатында және отпен күйдіруде. Хиджама сөзі – араб тілінен аударғанда «сору» дегенді білдіреді. Бұл ежелден келе жатқан емдеу тәсілі. Ата-бабаларымыз хиджаманың көп сырқатқа шипа екенін біліп, қан қысымы, бас ауруы, қан қоюлануы мен рухани кеселдердің алдын алып отырған. Хиджаманы бұрындары шертпе, мүйізбен арам қан шығару деп те атаған.

– Адам ағзасында арам қан қайдан пайда болады?

– Қан әрдайым қозғалыста болуы керек. Көп жағдайда адам ағзасындағы қан толық айналымға түспей, тамырлар мен артериялар бойымен тек жартысы қозғалып жатады. Қанның қалған бөлігі резервте сақталып, қан кету, гипоксия, интенсивті жұмыс және тағы басқа жедел жағдайларға жұмсалады. Қозғалыссыз тұрған қан ескіре бастайды, өз қасиетін жоғалтады, ағзаға түскен зиянды нәрселерді жинайды. Бұндай тұрып қалған қан кесірінен денедегі әр мүше өз жұмысын қажетті дәрежеде атқара алмайды. Хиджама – тұрып қалған арам қаннан құтылудың тәсілі. Бұның денсаулыққа айтарлықтай пайда әкелетіні даусыз.

– Көпшілікті «Ағзадағы арам қан алынған соң белгілі бір уақыттан соң тағы да хиджама жасатуға мәжбүрлі етпей ме? Хиджама бизнестің бір түрі емес пе?» деген сауалдар мазалайтыны анық.

– Адамдар арасындағы бұл қорқыныш орынсыз деп санаймын. Ағзаны қанның бір бөлігінен босатудың нәтижесінде, оның ішкі резервті қалыпқа келтіру фунциясы қосылып, жаңа қан бөліне бастайды. Соның арқасында көптеген аурулардан емделеміз. Хиджама ағзаны дәрі қабылдамай, өзінің ішкі ресурстарымен емдейтін ем. Медициналық сүлікпен емдеу де хиджама болып табылады. Бұл жерде адамдар арасындағы қорқыныш орынсыз.

– Қан алдыру көптеген аурудың алдын алады және емдейді дедіңіз. Нақтырақ айтқанда, қандай түрі?

– Хиджама иммунитеттің төмендеуі, тамырлардың тарылуы, мойын және иық, бас, буын, бұлшықет, жүрек, арқа аурулары мен туберкулез, простатит, қалыпсыз қан қысымы, геморрой, ревматизм, сал ауруларын, тағы басқа ауруларды емдейді.

– Хиджама қалай жүзеге асады?

– Терінің жоғарғы жағындағы белгілі бір орындарды тілу арқылы қан шығарылады. Оған қазіргі заманауи құралдарды пайдаланған дұрыс. Ауру бір науқастан екіншісіне жұқпау үшін әрбір емделушіге жеке құрал-жабдықтары қарастырылуы тиіс. Хиджама жасалғанға дейін және кейін барлық құралдар тазаланып, дезинфекциялануы керек. Әрбір ем қабылдаушы үшін бұрын қолданылмаған жаңа кұралдарды пайдалану қажет. Хиджама жасаудағы ең бастысы – тілік дұрыс болуы қажет.

– Ем кезінде тілінетін жерлер туралы айтсаңыз...

– Алдымен емделушінің қандай аурумен ауыратындығы анықталады. Соған орай денедегі ауырсыну аймағындағы нүктелер тілінеді. Бастың төбесі, еңбек, мойынның қапталдары (мойын тамырлары орналасқан жер), арқаның жоғарғы бөлігі (жауырындар арасындағы кеңістік), табанның жоғарғы бөлігі және желкенің терең бөлігі (желке сүйегінен бастап және төмен) тілінеді.

– Қай нәрсенің де екі ұшы болатын секілді хиждаманың да зиянды тұсы бар ма?

– Хиджаманы үлкен-кіші, сондай-ақ, жүкті әйелдер мен емшектегі баласы бар әйелдерге де жасауға болады. Айта кетерлігі, жүктіліктің үшінші айында ғана жасаған жөн. Ешқандай зияны жоқ деп айта аламын.

– Хиджама кезінде есінен танған адамдар кездескен. Бұл туралы не дейсіз?

– Бұл ретте мен тағы да арнайы маманға хиджама жасату керектігін айтамын. Қан алатын кезде тамыр тілігі жасалады. Ол жайдан-жай жасай салатын дүние емес. Тілікті кең етіп кесіп жіберу салдарынан қан көп кетіп, адам есінен тануы мүмкін. Бұл дұрыс емес. Қан шықса болды деп жұмыс жасауға болмайды. Аз мөлшерде жиірек әрі маманның көмегімен қан алдырған жөн.

– Кімдерге хиджама жасатуға болмайды?

– Қан қысымы төмен, қан жетіспеуімен ауыратын жандарға, қан ұйымайтын ауруларға болмайды.

– Емді қайда жүргізесіз және қанша уақытқа созылады?

– Әзірге науқастың үйіне барып ем жасаймын. Алдағы уақытта арнайы кабинет ашуды жоспарлап отырмын. Емделушіге ауруының түріне байланысты уақыт кетеді. Орта есеппен айтқанда 25-30 минутқа созылады.

Емді бастамас бұрын адамның хал-жағдайын сұрап, бұрын қандай аурумен ауырғандығы анықталады. Қан қысымы өлшенеді. Қан қысымы жоғары немесе гемоглобины аз сал ауруына шалдыққан жандарға хиджаманы міндетті түрде жатқызып жасаған жөн. Hijama_kazaly инстаграм парақшасынан жұмыс барысындағы суреттерді көре аласыздар.

– Емнің ақысы туралы айтсаңыз...

– Жоғарыда айтып өткенімдей әр адамның жеке заты болуы керек. Яғни, хиджаманы алғаш рет жасатушы қан алатын арнайы банка сатып алады. Оның 6-лық, 12-лік, 24-тік түрі бар. Көп жағдайда 12-лік банка алады. Оның бағасы 3 мың теңге, ем 4 мың теңге.

– Ел арасында түрлі пікір бар. Мәселен, хиджамаға дейін және одан кейін де сүт өнімдерін тұтыну зиян екен деп жатады. Бұндай әңгімелер қаншалықты рас?

– Хиджаманы аш қарынға жасаған жақсы әсер етеді. Қан алдырғаннан кейін белгілі бір уақытқа дейін сүт өнімдері мен майлы тағам жемеуге кеңес беремін. Сондай-ақ, қанды жерге көму, хиджамадан кейін ғұсыл құйыну міндетті емес. Жыл сайын бір мезгілде күндіз, не түнде жасау деген белгілі уақыт жоқ. Қан тоқтаған кезде ғана хиджама аяқталған болып есептеледі. Қан алдырудың барлық түрлерін бір күнде жүзеге асыруға болады.

– Наурызбек Өтебалыұлы, оқырмандарымызға хиджама туралы біраз мағұлмат бердіңіз деген ойдамын. Сұхбатыңызға рахмет. Ісіңіз берекелі болсын!

Сұхбаттасқан

Ұлболсын ТАЛАПБАЕВА

https://qazaly.kz/zanalyk/suhbat/6554-nauryzbek-syrymbaev-drger-hadzham-arnayy-blmsz-em-zhrgzp-tuekel-etuge-bolmaydy.html 

13 491 қызылордалық емхана таңдау құқығын пайдаланған

Қазақстанда тұрғындарды емханаға тіркеу науқаны аяқталды. 15 қыркүйек пен 15 қараша аралығында өткен кампания барысында 300 мыңға жуық адам медицина ұйымын еркін таңдау құқығын пайдаланып отыр.

Қызылорда облысында осы еркін емхананы таңдау құқығын 13 491 адам пайдаланған, оның ішінде 11 646 адам алғашқы медициналық-санитариялық қызмет ұйымына өтініш беру арқылы тіркелсе, қалған 1 845 адам онлайн қызметті таңдаған. Былтырғы тіркеу науқаны барысында облыс бойынша 18 мыңға жуық тұрғын емхана таңдау құқығын пайдаланған.

Алдағы уақытта емхананың тіркеу бөлімдері арқылы тіркелу тоқтатылады. Бұл шешім жүйелі проблемаларды жойып, қызметін асыра пайдалану және фальсификация фактілерінің алдын алу мақсатында қабылданды.

Бұл туралы өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕ АҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Б.Исмаханбетов мәлімдеді.

«Бұған ешқандай алаңдаудың қажеті жоқ. Біріншіден, тіркелу үшін емханаға тікілей барып үйренген азаматтар халыққа қызмет көрсету орталықтарының қызметіне жүгіне алады. Аталған орталықтарда Connection Point бөлімшелері бар, олар egov порталына қосылған. Сол жерде арнайы кеңесшілер отырады. Екіншіден, Egov.kz жуырда Telegram ботын іске қосты. Смартфонның көмегімен осы бот арқылы бірер минутта тіркелуге болады. Үшіншіден, қазір өзіңізді ғана емес, балаларды да онлайн режимде тіркеуге мүмкіндік туды. Жүйе барлық мәліметтерді қысқа мерзім ішінде, автоматты түрде шығарып береді. Бұл процесті барынша жеңілдетеді әрі артық құжат талап етілмейді.Аймағымызда биылғы тіркеу науқанына 20 медицина ұйым қатысты. Оның 7-уі – жеке медициналық ұйымдар. Аталған емханалар келер жылы кепілдендірілген тегін медициналық көмек шеңберінде халыққа қызмет көрсетпек», – деді Б. Исмаханбетов.