Адам жанына араша жандар

Салауатты әрі бақытты өмірді дәрігердің көмегінсіз елестету мүмкін емес деуге болады. Қазақтың “Бірінші байлық – денсаулық” деген тәмсілі де осыны меңзесе керек. 

Қазіргі күні елдегі ақхалатты жандардың біліктілігін медицинасы дамыған елдердің мамандарының қабілетімен теңестіруге әбден болады. Себебі күн өткен сайын алдына көмек сұрап келген адамның сырқатын жазып, көңілін көншітіп жіберетін дәрігерлердің саны артып келеді. Қазалы ауданындағы Құбыл Ршымбетов басшылық ететін теміржол ауруханасының қызметкерлері де бүгінде сапалы қызмет көрсету жағынан көш бастап тұр. 

Ұлт жоспарында қойылған басты міндеттердің бірі – міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін енгізу болатын. Сондай-ақ, жаңа жүйе бастапқы медициналық-санитарлық көмекті бірінші кезекте қаржыландыруға басымдық бермек. Бұл бағытта аурухана ұжымы қызу дайындық жұмысын жүргізуде.

Ағымдағы жылы аурухана ұжымы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігімен Қызылорда облысының әкімдігі арасындағы облыс тұрғындарының денсаулық жағдайын жақсарту жөніндегі меморандумының негізінде нысаналы көрсеткіштері бойынша біршама табыстарға қолжеткізді. Мәселен, аймақта ана мен бала өлімі тіркелген жоқ. Халықтың орташа өмір сүру ұзақтығы 68,8-ден 72 жасқа өсті. Онколог және аймақтық қызметкерлер онкоқырағылыққа оқытылуының нәтижесінде қатерлі ісік сырқаты бойынша 5 жыл өмір сүру ұзақтығы индикаторы бойынша 9,3-тен 10,8 процентке жоғарылады. Жазатайым оқиғалардан және уланудан болатын өлім-жітім нөлге дейін төмендеген. Емхананың жұмыс кестесінде созылмалы аурулары бар науқастарға шақырулардың үлесі 15 процентке, стационарлық көмекті тұтыну 1000 халыққа шаққанда 145-ке дейін төмендетіліп, жоспарлы емдеуге жатқызу 50,1 процентке ұлғайтылған. 

Аурухана бойынша кешенді медици¬налық ақпараттық жүйесі толық іске қосылды. Емделушілердің уақытын үнемдеу мақсатында «Терминал» электрон¬дық кезек жұмыстары жүргізілуде. Осы жылдың бірінші тоқсанының қорытындысымен мемлекеттік қызмет «электронды үкіметінің» egov.kz веб-порталы арқылы «дәрігердің қабылдауына жазылу мен үйге шақыру» 86 және 40,7 процентке, бірыңғай халық тіркелімі бойынша (РПН) 25 процентке жеткізілді. Ал жүкті әйелдердің кезек күтпеуі үшін «жасыл дәліз» арқылы қабылдау жалғасын таппақ.

Бала шақтағы ауруларды ықпалдастыра енгізу бағдарламасы кеңінен қолданылуда. “Денсаулық” бағдарламасына сәйкес 2018 жылы 7-ші жалпы тәжірибелік дәрігер аймағы ашылып, барлық аумақта халқы 1650-1700 адамға теңестірілді. Ауруханаға ИФА аппараты, элетрокардиограф, рентген кабинетке көпқатпарлы рентгендік компьютерлік томограф пен цифрлық флюороаппарат, офтальмология кабинетіне компютерлік тонометр, афторефрактокератометр, компьютерлік периметрия алынды. Емхананың гастроэнтеролог, пульмонолог мамандары қайта оқыту курсынан өткізіледі.

Аурухананың материалдық-техникалық базасын одан әрі нығайту мақсатында ауқымды жұмыстар атқарылып келеді. Мекеме басшылығының күш салуымен аудандық перзентханадан босаған 3 қабатты ғимарат емханаға беріліп, оған күрделі жөндеу жүргізілді. Онда 20 төсектік нейроинсульт орталығы, 12 төсектік неврология және 25 төсектік стационар алмастырғыш, 2 төсектік ауызбен суландыру бөлімшелері іске қосылған. Сондай-ақ жалпы тәжірибелік дәрігер, 2 аймақтық терапевт, 2 педиатр кабинеттері, әйелдер консультациясы, ана мен бала, ресурстық кабинет, дәріхана, емдік денешынықтыру және басқа да қосымша бөлмелер ашылып, жұмыс істеуде. Материалдық база үшін өткен жылы бағасы 10 млн 201мың теңге, биыл құны 1 млн 582 мың теңге тұратын медициналық құрал-жабдықтар әкелінген. 

Серіктестікте қызмет істейтін дәрігер¬лер мен медбикелер сапалы қызметтері үшін алғыс-марапаттан да кенде емес. Биылғы 8 наурыз – Халықаралық әйелдер мерекесіне орай акушер-гинеколог И.Опа¬бе¬кова мен есепші Ф.Сырымбаеваға облыс әкімінің Алғыс хаты табысталды. Ал 12 мамыр – Мейірбике мерекесі қарсаңында физиотерапия бөлімінің аға мейірбикесі А.Абжанова ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің Алғыс хатымен, емхана бөлімінің мейірбикесі Г.Әлжанова облыстық денсаулық сақтау басқармасының Алғыс хатымен марапатталды.

Бұдан бөлек, жақында медицина қызметкерлерінің төл мерекесіне орай аурухананың бас есепшісі К.Жақсылықова қоғамдық марапаттар жөніндегі Респуб¬ликалық Кеңес Төрағасының «Еңбек үзді¬гі» медалін иемденді. Сонымен қатар дәрігер рентгенолог Е.Дәрібай, терапия бөлімінің мейірбикесі А.Игілікова, дәрігер анестезиолог, реаниматолог Б.Төлегенов, емхана мейірбикесі К.Ешмұратова, хирургия бөлімінің аға мейірбикесі Г.Жәрімбет облыстық денсаулық сақтау басқар¬масының Құрмет грамотасы және Алғыс хаттарымен марапатталды. Осында аянбай тер төгіп жүрген анестезиолог-реани¬матолог А.Бекеев, акушер-гине¬колог А.Ах¬медов, емхана мейірбикесі Г.Артықбаева және аймақтық мейірбике К.Жанқали аудан әкімінің Алғыс хатын алды.
 Осы ретте аталған мерекеде ұжым¬ның көптеген мамандары аурухана әкімшілігінің марапаттауы мен қаржылай сыйлығына ие болғанын айта кеткен жөн. 

Ринат ӘБДІҚАЛЫҚ

«Қазалы» газеті

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫНЫҢ БАСШЫСЫ ТАҒАЙЫНДАЛДЫ

Облыс әкімінің өкімімен Абдусаметов Жақсылық Әбілқасымұлы Қызылорда облысының денсаулық сақтау басқармасының басшысы лауазымына тағайындалды.

Ж. Абдусаметов 1969 жылы туған. Ақтөбе мемлекеттік медициналық институтын «Дәрігер педиатр» мамандығы бойынша бітірген.

Еңбек жолын 1994 жылы Жаңақорған ауданындағы Төменарық ауылдық учаскелік ауруханасының дәрігері ретінде бастаған.

2002-2004 жылдары – Сүттіқұдық жанұялық дәрігерлік емханасының аға дәрігері, Жаңақорған аудандық емханасының бөлім меңгерушісі.

2004-2018 жылдары – Жаңақорған аудандық емханасы бас дәрігерінің орынбасары, бас дәрігер, Қызылорда облысының денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары.

2018 жылдан бастап осы кезге дейін Шиелі ауданаралық ауруханасының бас дәрігері қызметін атқарып келді.

http://www.halyk-gazeti.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=10823:2019-06-03-09-33-03&catid=2:2011-11-18-08-59-27&Itemid=2 

«Денсаулық» пойызы жолға шықты

Kyzylorda-news.kz. «Қазақстан темір жолы» мемлекеттік компаниясы мен С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті және медициналық сақтандыру қорымен біріге отырып, медициналық «Денсаулық» пойызын аттандырды. Сегіз ай бойы мамандар Қазақстан облыстарының темір жол бекеттерінде ауыл тұрғындарын қабылдайтын болады, деп хабарлайды ҚазАқпарат.

«Денсаулық» пойызында рентген зертханасы, флюорография, ЭКГ, құрсақ қуысының УДЗ, ФГДС, УЗДГ қамтылған. Стоматолог-хирург, терапевт, невропатолог, кардиолог, хирург, гинеколог, офтальмолог, педиатр, отоларинголог, рентгенолог, маммолог, сомнолог, онколог, зертханалық дәрігер-лаборант, қызметтік диагностика дәрігері ауыл тұрғындарын тегін қарайды.

Пойыз 9 вагоннан тұрады. Оның ішінде төртеуі - емдік-диагностикалық процедуралар жүргізу үшін, ал екеуінде қызметкерлер орналасса, біреуінде дәрі-дәрмектер сақталады. Сонымен қатар, мейрамхана вагоны мен автономиялық қуат үнемдеу вагоны да бар.

«Денсаулық» пойызы 195 бекетке тоқтап, 40 мың адамның денсаулығын қарауға әзір. Сапалы стоматологиялық ем және кішігірім ота жасалуы да әбден мүмкін. Пойыз өз жұмысын 2019 жыл 29 сәуірден бастап, 21 желтоқсанға дейін 20 мың шақырым жолды еңсермек.

https://syr-media.kz/news/9332-densauly-poyyzy-zhola-shyty.html 

Қызылорда облысында ангиографиялық 2 зертхана ашылады

Kyzylorda-News.kz Қызылорда облысында мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында 41 жоба жүзеге асырылып жатыр, деп хабарлайды «Хабар 24».

8 дәрігерлік амбулатория мен 2 емхана салу және озық үлгідегі 11 медициналық құрылғы алуға 21 миллиард теңге жұмсалмақ. Бизнес өкілдерімен бірлескен меморандум шеңберінде 2 ангиографиялық қондырғы облыстық медициналық орталық пен Қазалы аудандық ауруханасында орнатылады.

Жаңа машиналар дәрігердің барынша инновациялық тәсілдерді қолдануына мүмкіндік береді. Рентген жүктемесін азайтып, науқас операция үстелінде аз уақыт жатады. Ангиографиялық зертханалардың құрылуымен жүректегі, мидағы және ішкі ағза мүшелерінің майда тамырларын анық көруге мүмкіндік пайда болады. «Оңалту бағдарламасы да жеңіл өтеді», – дейді мамандар.

«Ескі ангиограф құрылғысында жылына 2, 2 жарым мың операция жасалса, жаңа апаратта арифмологтар, нейрохирургтер, эндовоскулярлық хирургтердің операция 2 есе көбеймек», - дейді хирург Алмас Әбілпатта.

«Бұл құрылғы 250 мың тұрғынға шаққанда 1 қондырғы болу керек. Ал осы қондырғымен түгелдей жабдықтасақ, облыстың қажеттілігін толықтай жабамыз», - дейді облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Олжас Ысқақов.

Жүрек қан-тамыр дертіне шалдыққандарға дереу емдік шаралар жүргізуде тиімділігі жоғары аппараттармен алдағы мамыр айында алғашқы операция жасалады. Ауыл-аймақта тұратын сырбойылықтардың да медициналық қызметке қолжетімділігін арттыру бағытында денсаулық сақтау нысандары көптеп салынып жатыр.

«2017-2018 жылдары осы бағытта жалпы құны 1 млрд 178 млн теңге болатын 1 қалалық емхана іске қосылды және 3 дәрігерлік амбулатория қолданысқа берілді. 2019 жылы 9 дәрігерлік амбулатория құрылысы жүріп жатыр», - дейді облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Олжас Ысқақов.

Сондай-ақ өңірде онкологиялық бөлімшесі бар көпбейінді 300 төсектік аурухана салынады. Сырдарияның сол жағалауынан бой көтеретін нысан да мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында бой көтереді.

Академик ауданда болды

Әйтеке би кентіндегі жарты ғасырдан астам тарихы бар Қ.Сәтбаев атындағы №216 орта мектепте тағылымды шара өтті. Оған Қазалы ауданына іссапармен келген медицина ғылымдарының докторы, ҚР Профилактикалық медицина академиясының академигі Ерболат Дәленов пен осы мектептің түлегі медицина ғылымдарының кандидаты, доцент Айгүл Абдулдаева және ардагер ұстаз, Қазалы ауданының құрметті азаматы Шарафадин Алтынбай қатысты. Бүгінгі таңда Айгүл Абдулдақызы «Астана» медицина университетінің профилактикалық медицина және тамақтану кафедрасында технология және оқу процесін мониторингілеу бөлімінің бастығы болып еңбек етуде.

Алдымен қонақтар білім ордасы ауласындағы қазақтың тұңғыш академигі Қаныш Сәтбаевтың бюстіне гүл шоғын қойды. Мектеп оқушылары дайындаған қолөнер бұйымдарының көрмесімен танысты.

Негізгі шара жаңадан салынған спорт залда өтті. Оған мектептің ұстаздары мен шәкірттері көптеп жиналып, жерлес академиктің әңгімесін қалт жібермеуге тырысты. Өз кезегінде Ерболат Дербісәліұлы адамның ең қымбат байлығы оның денсаулығы екенін тілге тиек етіп, осы тұрғыда атқарып жатқан жұмыстарына тоқталды. Ал, осы мектептен сапалы білім, саналы тәрбие алып, бас қаладағы беделді оқу орындарының бірінде қызмет істейтін Айгүл Абдулдаева оқушыларға «Астана» медицина университеті туралы жан-жақты айтып берді.

Кездесуде медицина саласының білікті мамандарына аудан әкімінің орынбасары Әлімжан Жарылқағанов алғысын айтып, білім шаңырағының 50 жылдығына орай шығарылған “Ұлағат ұясы” атты кітапты сыйға тартты.

Бұл күні Ерболат Дәленов бастаған медицина саласының мамандары Қазалы ауданаралық ауруханасының ұжымымен де кездесті. Басқосуда медицина ғылымдарының кандидаты Айгүл Абдулдаева, облыстық онкология орталығының бас дәрігері Сәкен Серғазиев дұрыс тамақтану жолдары, аурудың алдын алу, өмір сүру көрсеткішін жақсарту, салауатты өмір салтын қалыптастыру бағытында баяндама оқып, өздерінің тәжірибесімен бөлісті.

Мұнан соң қонақтар Жанқожа батыр кесенесі мен Ғ.Мұратбаевтың мемориалдық музейін аралап, Қазалы қаласындағы “Қазалы-Конфет” цехының жұмысымен танысты.

Жеңісбек АЙЫМҚҰЛОВ,

Суретті түсіргенНұрлан ҚАНАТ

https://qazaly.kz/kogam/8964-akademik-audanda-boldy.html 

ИММУНДАУ АПТАЛЫҒЫ

24-30 сәуір аралығында өңірде «Алдын ал, сақтан, егіл!» ұранымен иммундау апталығы өтеді. Соңғы он жылда үздіксіз өтіп келе жатқан шара екпеден қалып қалғандардың қайта екпе қабылдауына мүмкіндік береді. Бұл туралы бүгін өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз конференциясында облыстық қоғамдық денсаулық сақтау департаменті басшысының міндетін атқарушы Әлия Әбдіқайымова мәлімдеді.

– Иммундау апта­лы­ғы­ның мақсаты – аза­мат­тардың жасына және егі­луге тиісті екпелер түріне сәйкес жұқпалы ауруларға қарсы жоспарлы алдын ала егу шараларымен қамту. Аталған шара тұрақты ем­ханаға қарасты және тір­келмеген, тұрақты тұр­ғы­лықты мекен-жайы жоқ азаматтарға, олардың бала­ларына, ҚР Ұлттық алдын ала егу кестесіне сәйкес облыс төңірегіндегі барлық емханаларда жүргізіледі. Профилактикалық ек­пе­лер­ді арнайы егу бөлме­ле­рінде жыл сайын оқу­дан өткен, аттестация нәти­же­сімен рұқсат алған аяжандар егеді. Бұл ретте 312 дәрігер, 1323 орта буынды  медицина қызметкерлері бі­ліктіліктерін ­арттырды. Қа­зір барлық емдеу меке­мелері дайын, екпелер тү­гел, жетіспеушілік жоқ, – деді Ә.Мүтәліпқызы.

Жалпы еліміз бойынша жұқпалы аурудың 21 түріне қарсы екпелер жүргізіледі. Олардың барлығы талапқа сай, тексерістен өткен. Сон­дықтан күдіксіз қа­был­дай беруге болады. Десе де, биыл облыста қызылша ауруымен тіркелгендер де кездесті. Мұның себебін де­партамент басшысы екпе қабыл­дама­ғанның әсері екен­дігін айтты.

– Екпе алу – адамды жұқпалы аурудан қор­ғай­тын бірден-бір шара. Соңғы уақыттарда аймақта екпенің арқасында көптеген аурулар деңгейі төмендеді. Дегенмен, биыл қызылша ауруы­мен тұрғындар тіркелді. Осы аурудың 83 проценті егілмегендер арасынан шық­қан. Бүгінде діни себептерге байланысты да екпеден 101 адам бас тартуда. Оның 76 проценті 2 жасқа дейінгі балалар. Бұлармен арнайы жұмыстар жүргізілуде. Біз өңір тұрғындарынан осы ап­талық уақытында тиісті егумен қамтылуын сұрай­мыз, – деді  облыстық қо­ғамдық денсаулық сақтау де­партаменті басшысының мін­детін атқарушы Әлия Әб­діқайымова.

Мейрамгүл Дауылбайқызы,

"Сыр бойы"

https://syrboyi.kz/zedelnews/29527-immundau-aptalyy.html 

Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы ауруының алдын алайық

Әр жылда күлімдеген көктеммен бірге аса қауіпті жұқпалы аурулар тобына жататын Конго-Қырым геморрагиялық қызба ауруының эпидемиологиялық маусымы да келеді. Яғни осы кезде табиғатта кенелер саны тез көбейіп, олардың ішіндегі ауру тасымалдаушы кенелер адам денсаулығына қауіп туғызады.  

Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы ауруы немесе көкала – табиғи ошақтық аса қауіпті жұқпалы вирусты инфекция. Бұл аурудың аса қауіптілігі өлім-жітім көрсеткішінің өте жоғары болуында - 30-70% аралығында.

Көкала ауру бірінші рет 1944 жылы Қырымда тіркелген, 1945 жылы вирусы анықталған. 1956 жылы Конго мемлекетінде осыған ұқсас ауру тіркеліп, вирусын зерттей келе, Қырымда тіркелген аурудың вирусымен бірдей болып шыққан. Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы ауруы дүниежүзінде Африка, Азия елдерінде, оның ішінде Қазақстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Ауғанстан, Пәкістан, Түркия және Ресей мен бірқатар Европа елдерінде кездеседі.

Географиялық ерекшеліктеріне байланысты Қазақстанның 4 аймағы осы аурудың табиғи ошағы болып табылады: Қызылорда, Жамбыл, Түркістан облыстары және Шымкент қаласы. Ағымды жылы Қызылорда облысында 123 елді мекен осы ауруы бойынша қолайсыз деп анықталды. Атап айтар болсақ, Арал ауданында – 26 елді мекен, Қазалы ауданында – 12 елді мекен, Қармақшы ауданында – 15 елді мекен, Жалағаш ауданында – 12 елді мекен, Сырдария ауданында – 11 елді мекен, Шиелі ауданында – 17 елді мекен, Жаңақорған ауданында – 20 елді мекен және Қызылорда қаласында – 10 аймақ. ҚКГҚ ауруы бойынша эндемиялық аймақта жоқ дегенде бір науқас немесе вирус тасымалдаушы кене тіркелген кезде бүкіл елді мекен эндемиялық ошақ болып саналады.

 Табиғи ортада ҚКГҚ вирусы кенелердің және әртүрлі жабайы жануарлар мен үй жануарларының ағзасында болады. Аурудың негізгі тасымалдаушысы иксод кенелері. Кенелер күннің көзі жылысымен жылы қанды жан-жануарларға және адамдарға шабуыл жасайды. Сондықтан адамдар арасында Конго-Қырым геморрагиялық қызба ауруы кенелердің белсенділігі артқан кезде жиі кездеседі, яғни көктемде наурыз-маусым айлары мен күзде қыркүйек-қазан айларында. Ауру кене шаққанда немесе  қырқым кезінде кенелердің қаны арқылы, не болмаса ауру адамның қанымен жанасқанда жұғады.  

Аурудың белгілері: Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы немесе халық аузында айтылатын «көкала» ауруы аяқ астынан тез басталады.  Басталуы кез келген вирустық инфекцияда болатын белгілермен сипатталады – дене қызуының күрт көтерілуі, бас ауруы, тамаққа тәбетінің болмауы, буын мен белдің сырқырауы. Келесі күні лоқсуы, құсуы, іші өтуі, ине салған жерлері көгеруі, беті ісініп, қызаруы мүмкін. Ауру одан әрі дамыған жағдайда науқастың мұрнынан, қызыл иегінен, ішектен қан кете бастайды, тері бөртпелері және тері астына қан құйылу арқылы көкала дақтар пайда болады. Осының салдарынан науқастың жағдайы нашарлап, әлсірейді, жүректің соғуы жиілейді. Аурудың бірінші белгілері пайда болған жағдайда өлім-жітімді болдырмау үшін емдеуді мүмкіндігінше тез бастау керек. Қазіргі уақытта ҚКГҚ ауруын емдеу әдістері тиімді нәтиже беруде. Сондықтан егер Сізді кене шаққан болса, міндетті түрде тұрғылықты жер бойынша емдеу мекемесіне медициалық көмекке жүгініңіз. Медицина қызметкерлері 14 күн бойы медициналық бақылау жүргізеді.  

Кене шаққанда өзінің сілекейімен арнайы фермент бөледі, сол себепті көпшілік жағдайда кененің шаққаны білінбейді. Денеге жабысқан кенені байқаған кезде жақын орналасқан емхана немесе ауруханаға медкөмеккке жүгіну керек. Қорғалмаған қолмен кенені ұстау қауіпті екенін есте сақтаңыз! Кенені жалаң қолмен және бірден жұлып алуға болмайды, өйткені кененің тұмсығы қалып қойып, орны іріңдеп, жара болуы мүмкін. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсынысы бойынша кенені қарапайым медициналық қысқышпен (пинцетпен) немесе резина қолғап киіп, немесе шүберекпен неғұрлым тұмсығына жақын жай қысып ұстап, шайқамай, бұрамай тарту керек. Шаққан орнын иод ерітіндісімен немесе спиртпен залалсыздандыру қажет. Кенені шыны ыдысқа салып, медициналық мекемеге өзімен бірге апару керек (қажетті жағдайда кене зерттеледі) немесе Ұлттық сараптама орталығының Қызылорда облыстық филиалына тапсырып, ақылы түрде зерттеуге болады.  

Табиғи ошақтарындағы адамдарға кенелердің шабуылынан жеке қорғану үшін арнайы киім кию ұсынылады: қалпақты комбинезон, шалбардың балағын шұлықтың ішіне салу және резеңкелі манжетті жеңі бар көйлек кию қажет. Саяхатшылар және балалар табиғатқа демалысқа шыққан кезде кененің жабысқаны көрінетін ашық түсті жақсы қорғалған киім, аяқ киім, бас киіммен қамтылуы керек. Дененің ашық жеріне кенелерді қорқытатын репеленттер (спирттік зат, одеколон) және киімге кенелерді өлтіретін акарицидті құралдарды қолдану керек.  

 Кене малдың үстінде болатындығын ескере отырып, малды алдын ала ерте көктемде кенеге қарсы егіп, мал қорада кенеге қарсы улау жұмыстарын жүргізу қажет. Мал күтімімен айналысу барысында бөлек арнайы киім пайдаланып, мал қорадан шыққанда оны ауыстыру керек.

 Қызылорда облысы бойынша ерте көктемде және күзде кенеге қарсы дезинсекциялау жұмыстары жүргізілуде. Оған облыс бюджетінен тисті қаржы бөлініп, ағымдағы жылдың 10 сәуірінен бастап бұл жұмыстар Жаңақорған ауданы және Қызылорда қаласында басталды.

              Қызылорда облысы қоғамдық
              денсаулық сақтау департаменті

https://syrboyi.kz/zedelnews/29412-kongo-yrym-gemorragiyaly-yzbasy-auruyny-aldyn-alayy.html 

Аға туралы толғаныс

Биыл сексен жастың сеңгіріне шыққан ардақты аға туралы толғанысымызды баян етпес бұрын бірер шындықтың басын ашып алғанымыз жөн болар. Ол мынау: біріншіден, мен ол кісімен қызметтес, аралас-құралас болған емеспін. Тума-туыстығымыз да жоқ. Осы «жоқтардың» ішінде жақын таныстығымыз, сәлем түзулігі ғана бар. Бұған қоса көзі ашық, көкірегі ояу азамат ретінде ол кісінің алдымен өзіне, сонан кейін отбасына, кейін елге сіңірген еңбегінен біршама хабардармыз. Әңгіме арқауы белгілі дәрігер, тұлғасы да, тұғыры да биік Тұрғанбай Маханов жайлы болып отыр.

Менің түсінігімде, Тұре­кеңдей азаматтар барша қазаққа ортақ. Осы күнге дейін ру сұраспай өсіп-өнген аға ұрпақ өкілін бүгін біздің руға бөлмей-ақ қойғанымыз жөн. «Шебердің қолы ор­тақ» дегендей жылуы бүкіл елге тең тараған аға­мыз­ды биік мемлекеттік деңгейге, абырой-атақтың биі­гіне алып шыққан  да өзінің ішкі жоғары мә­дениеті мен ар-ұяты және өз кәсібіне адалдығы   деп пайымдаймыз. 

 Әлем әдебиеті алыптарының бірі Л.Толстой 1903 жылдың қаңтарында қатты ауырып қалады. Өзі өлім мен өмірдің арасында жатса да жазушының қолынан қаламы түспепті. Бұрыннан қалыптасқан әдеті бойынша жаңа жыл басында күнтізбе сатып алады екен. Ал бұл жолы науқасқа шалдығуына байланыс­ты күнтізбе алуға мүмкіндігі болмаған. Оны өзі түзуді шешіпті. Әр күнге сол сағаттарда ойға түскендерін, өзіне дейінгі ойшылдардың тұжырымдарын, қанатты сөздерін жаза берген екен. Осылайша, 1903 жылдың өзіндік толық күнтізбесін түзіп шыққан. Мені айрықша қызықтырғаны 20 қаңтардағы жазғаны. Онда «...Біздің өміріміз – ойларымыздың салдары. Егер адам жақсылықты көбірек ойлап, жақсы сөйлесе – қуаныш ажырамас көлеңкедей адамға үнемі еріп жүреді. Ал егер теріс пиғылмен ойланып, дөрекі сөйлесе – түрлі қиыншылықтар өгізге жегілген арбадай ізінен қалмайды. Жеккөрушілік пен қатыгездікті сүйіспеншілік пен жақсылық қана жеңе алады. Мәңгілік заң дегеніміз –осы» делінген.

Күнтізбе жайлы айтып отырған себебіміз, ондағы ұлы жазушының өзі тәнті болған кісілік қасиеттер мен мағыналы өмір сүрудің негізгі ұстындары біздің кейіпкеріміздің де болмысында берік орныққан. Оған Т.Махановпен ондаған жылдар бірге қызмет етіп келе жатқан, бүгінде елағасы атанған әріптестері мен ізбасар­ларының ой-пікірлері дәлел.

Л.Толстой 6 ақпандағы күнтізбе пара­ғына «барлық Ұлы істер баяу, елеусіз атқарылады» деп жазыпты. 

– Тұрекең 1976 жылы облыстық орталық ауруханаға бас дәрігер болып келді. Содан 2004 жылға дейін басқарды. Тұрекеңнің тұлғасында бөліп атайтын, өзіміз әріптес-іні ретінде тәнті болған кісілік дара қасиеттер өте көп. Аса сабырлы да білімді болатын. Меніңше ең бастысы, ол адамды құрметтей білді. Ешкімге даусын көтеріп ұрысып, болмаса әріптестердің көзінше намысына тиетін сөз айтқанын естігенім жоқ. Оны ортадан дараландырып тұратын тағы бір қабілеті ұйымдастырғыштығы. Иә, Тұрекең шебер ұйымдастырушы. Қазіргі күні де медициналық орталықтың құр­метті директоры ретінде бірқатар іс-шараларды сапалы ұйымдастыруға араласып, ақыл-кеңесін айтып тұрады. Көп нәрсе көз алдымызда өтіп жатыр, содан байқайтыным, Тұрекеңнің тұсында көптеген жас маман білікті тәрбие алды. Білімдерін көтеру мақсатында Мәскеу, Киев, Алматы қалаларындағы меди­­циналық орталықтарға оқуларға жиі барып тұрды. Мұндай кезде ағамыз ми­нистрлік алдындағы беделін де пайдаланатын. Оларды алдымен реанимация бөліміне жіберетін. Содан шыңдалатын. Бұл да ағамыздың басшы ретінде жас мамандарды тәрбиелеу тәсілінің бірі еді, – дейді әріптес інісі, облыстың бас хирургі Абдолла Шүленбаев. 

Ел алдындағы беделінің қандай бол­ғанын мына бір мысалдан көруге болады. КСРО әлі тарай қоймаған 1989 жылы Жоғарғы Кеңеске депутат сайлауы жүрді. Біздің облыстан Тұрекеңмен қатар, бір әйел мен Байқоңыр қаласынан жоғары шенді офицер сайлауға түсті. Әрине, Мәскеудің офицерді қолдайтыны бесенеден белгілі. Алайда, көпшілік таңдауына түскенде сай­лаушылардың басым бөлігі біздің кандидатымызды жақтап дауыс берді. Осылайша Тұрғанбай Маханұлы Жоғарғы Кеңестің депутаты мандатын алды. Тұрекеңнің депутат болып сайлануы медицина саласындағыларға ғана емес, барша қызылордалықтарға жақсылық әкелді. Қаражаттың тапшы кезі. Еңбекақы айлап берілмей қалатын. Барлық салада осындай ауыр қаржылық ахуал қалыптасқан. Ғимаратқа жөндеу жүргізбек былай тұрсын, ауруханалар мен емханаларды  қажетті медициналық тауарлармен, дәрі-дәрмек, құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету мұң болған уақыт еді. Бұл бүкіл республика бойынша орын алған дағдарысты кезең-тұғын. Ал Тұрғанбай Маханұлы, депутаттық мандатын пайдаланып, Қызыл­ордаға диагностикалық орталық салуды қолға алды.

Күнтізбеден: /24 наурыз/ «Кемеңгер адам үш өзгермелі түрде танылады: алыс­тан қарасаң, ол сұсты да салмақты  адамдай көрінеді. Жақындасаң – оның бия­зы да ақкөкірек жан екенін көресің. Сөзін тыңдағанда – ол саған қатаң да дөрекі адам­дай сезіледі» дейді қытай мәтелі.

– Мен қызметке 1977 жылы келдім. Мені осында дәрігерлікке қабылдап, кәсіпке тереңірек баулыған Тұрекең. «Тартынба, адал жұмыс істе. Рахатын кейін көресің» деді. Қазір араға ондаған жылдар түскен соң алғашқы кездесуімізді ойға алсам, Тұрекеңнің айтқаны айна-қатесіз келгеніне көз жетіп, көңіл семіреді. Расында біз өз мамандығыңа түпкілікті берілу дегенді көбіміз Тұрекеңнен үйрендік. Бұл кісінің ерекшелігі әріптестерін жамандыққа қимайды. Олардың қай-қайсысы жөнінде ешқашан асығыс шешім қабылдаған емес. Барлығын ақыл таразысына тартып, жан-жағымен кеңесіп, келісіп барып кесімін айтады. Кәсібімен қатар өмірге деген адалдығы ағамыздың абыройын көз алдымызда асқақтатып келеді. Іскер адамның адалдығы менің ойымша, оны кемеңгерлікке апармай қоймайды. Мұны Тұрекеңнің өмір тәжірибесінен көріп келеміз. Бірде жаңа аурухананың ауласына апарып көп тал еккізді. Құрылысы әлі бітпеген, ашық-шашық жатқан жерге қайдан ағаш шықсын деп күдіктендік. Еңбегіміз зая кететіндей болды. Ал бірнеше жылдан кейін жаңа ғимаратқа көшкенімізде  бұрынғы еккен ағаштарымыздың бой алып, көктеп тұрғанына көзіміз тояттады. «Ағамыз осылай боларын күні бұрын білген екен ғой» деп бір жайнап қалғанбыз, – дейді әріптесі, терапевт Оңталап Өмірзақов.

Күнтізбеден:Осындайда Эпиктет деген грек ғұламасының «адамды дүниеге келгені, өмірден өткені, сондай-ақ тапқан табысынан, жиған-терген дүние-мүлкінен айрылғаны үшін аяп керегі жоқ. Себебі, бұлар о бастан оған тиесілі нәрселер емес. Адамды өзінің шынайы жекеменшігі саналатын – адамдық қалыбынан айырылып қалғаны үшін аяу қажет» деген тұжырымы еріксіз ойға оралады.

Азға қанағат етіп,  еңбегінен нағыз рахат тапқан екеу болса бірі,  біреу болса өзі осы кісі деп ойлаймын. Бұл жерде ағамыздың қанағатшылдығын бекер айтып отырған жоқпын. Бір жылдары Тұрекеңді министрлік жоғары қызметке де шақырған. Жақсы үй-жәй ұсынғанын да білеміз. Ағамыз болса «мен туған жеріме қызмет ете берейін» деп ондай лауазымнан бас тартты.  Біз ол кісіні осындай қарапайымдылығы мен ар тазалығы үшін ерекше құрмет тұтамыз.

Күнтізбеден үзінді /22 наурыз/»...адамдар болмаса кімге қызмет етер едің».

Әріптес інісі, травматолог Амантай Нұрмышұлы:

Тұрекеңнің өзі мамандығы бойынша – травматолог. Бұл жағынан шынында әріптеспіз. 2000 жылы шақырып алып «1-ші дәрежелі травматологсың. Бізге келесің» деп кесіп айтты. Ол кез өте қиын уақыт еді. Басқаны айтпағанда, ота жасайтын медициналық құралдар жетісе бермейтін. Қазірмен салыстыруға да келмейді. Мәселен, бүгінде шамамен, күн сайын 10-12 ота жасаймыз. Гипс қолданбаймыз. Ота жасаған науқастарымыз ертеңіне тұрып кетеді.

Орталық заманауи озық техникалармен жеткілікті деңгейде қамтамасыз етілген. Өзіміз шеберлік сағаттарын жиі өткізіп тұрамыз. Астанада, шетелдерде болатын ғылыми конференцияларға қатысып тұрамыз. Әрине, бұлардың бәрі бірден бола қойған жоқ. Тұрғанбай Маханұлы сынды ізденімпаз, басшыларға сөзі өтетін, жоғары лауазымды әріптестерге кәсіби позицияларын тыңдата алатын абзал ағаларымыздың еңбегінің жемісі. Ағамыз жайлы пікір білдірер болсақ, менің ойыма ол кісінің қарапайымдылығы мен өз ісіне берілген ыждағаттылығы түседі.

– Біздің облысымызда тұңғыш лазарет 1853 жылы ашылса, содан бері қарай халыққа медициналық қызмет көрсету дәстүрінің  іргесі берік қаланды.  Кеңестік кезеңде де, одан кейінгі уақытта да Сыр медицинасы алдыңғы қатардан көрініп келеді. Бәрі де адамның қолымен жасалатындықтан, біздің саланың өсіп-өркендеуіне, бірнеше игі бастамалардың көтерілуіне, әріптестер арасында ынтымақты қарым-қатынас орнап, ұрпақ сабақтастығының қалыптасуына Тұрғанбай Маханұлының және сол кісінің замандастарының сіңірген еңбегі ұшан-теңіз. Ағамыз травматолог болып қызмет ете жүріп, кандидаттық диссертация қорғады. Бірнеше шәкірттер тәрбиелеп шығарды. Қазіргі Б.Баймаханов, Д.Дәулетбаев, М.Абдуллаев сияқты дәрігер ғалымдар Тұрғанбай ағаның тәлім-тәрбиесін алып, ғылым жолына түскен ізбасарлары. Ол кісі бүгінгі күні ұжымның алтын діңгегі болуымен қатар Сыр медицинасының символына айналған тұғырлы тұлға, – дейді ОМО директоры Нұриддин Әмитов.

Күнтізбеден: /25 желтоқсан/ «бас­қаларды өзіңді құрметтегендей қадір­лей білу, олармен өзгелер саған қалай қатынасса деп тілесең, сондай деңгейде қатынасу – міне мұны адамды сүю ілімі деп атаса болады. Бұдан жоғары ештеңе жоқ». (Конфуций).

«Өз кәсібіне берілгендіктің арқа­сында Тұрғанбай сенің артыңда жер қайысқан қолдай ұжымың бар» деп жолдастары сүйсініп айтады екен. Сірә, бұл ағамыздың ең басты табысы, сарқылмас қазынасы, өшпес өнегесі, қайталануы қиын мектебі болар бәлкім. Әлі күнге дейін күйбең тірлікте туындайтын көкейтесті сұрақтар,  медициналық қызметтің сапасына қатысты көтерілетін күрмеулі мәселелер болсын Тұрекеңнің кеңесімен орындалып жатады. Арагідік өзі «мен айлық үшін келмеймін, сендерді көру үшін келемін. Содан рухани ләззат аламын» деп те қояды екен. Осы пікірдің астарында көре білген, сезе алған жанға адамның тағдыры алдындағы жауапкершілік, адам­сүйгіштік, мәрттік, рухани-адами мол қасиет, зор байлық жатыр десек, орынды.

Ол әріптестерімнің әрқайсысы құл­дилап құзға құламасын, зымырап көкке самғасын деп жұмыстанды. Ұлы даланың кеше ғана көзі мәңгіге жұмылған ұлы абыздарының бірі Әбіш аға айтқан­дай, Тұрекең «ескілік түпкілікті еңсе­ріл­мей, жаңалық түбегейлі орныға қоймаған ауыспалы, арпалысты тұста» да белсенді басшылық қызмет жасады. Осы бір өлара уақыт ағамыздың арғы-бергіні сарапқа салып, өз тағдырын ел тарихымен өзектестіре сараптайтын кемелдік кезеңіне тұспа-тұс келген-ді. Өмірдің осы өткелегінен де, тағдырдың тағы бір талайлы сынынан да Тұрекең шашасына шаң жұқтырмаған дүлдүлдей абыройы асқан, мерейі тасқан қалпында мүдірмей өтті. Абызша қайырсақ, «бұл рух тарландарының ғана қолынан келер ерен еңбек, перен ыждағат» еді. Бәріне оның ниетінің таза­лығы мен игілікке толы ой-санасының сергектігі себеп болса керек.

Шәкерім қажы «Адамдағы ынсап, әділет, мейірім – үшеуін қосып айтқанда, ұждан деген ұғым шығады» деп түйеді. Ал ар-ұжданын бәрінен жоғары қоя білу өнері Тұрекеңдей аға өрнектей алған өнеге.

Нұрлыбек МЫҢЖАС,

облыстық «Рухани жаңғыру» орталығының жетекшісі, 

«Құрмет» орденінің иегері.

https://syrboyi.kz/tagilim/28978-aa-turaly-tolanys.html 

Сіздің сәбиіңіз туылды:

Сіздің сәбиіңіз туылды: ҚР Денсаулық сақтау министрлігі жаңа туған нәрестеге не береді

  Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорында жаңа туылған ҚР азаматына не берілуі тиіс екені айтылды. Бұл туралы Қазақпарат.

Қордың баспасөз қызметі айтып өткендей, "Медициналық дәрі қорабына" су термометрі, медициналық термометр, зарарсыздандырылған таңғыш, мұрын жолдарына арналған сұйықтықтан тазалайтын құрал, балаларға арналған крем, балаларға арналған сабын, қолға арналған антисептик және регидратациялық тұздар, зарарсыздандырылған шөп кіреді. 

Қолдан және аралас жолмен қоректенетін балаларға бір жасқа дейін тегін емшек сүтін алмастырғыш мына жағдайларда беріледі:

— Егер емізетін анада ВИЧ инфекциясы, туберкулездың белсенді түрі анықталса;

— Егер ана цитостатиктерді, радиактивті, тиреоидты, психотропты, есірткілік препараттарды қабылдаса;

— Егер емізетін ананың қан жүйесінде және қантүзу аппараттарында ауыр дерттердің, онкологиялық аурулардың түрі болса, бүйрек жеткіліксіздігінің дамуына байланысты бүйректің ауыр дерттерімен ауырса, іріңді-септикалық аурулар, гипогалактиканың алғашқы формалары болса;

— Психологиялық аурулары болса (психоз және босанғаннан кейінгі ауыр депрессиялар), туа біткен және жүре пайда болған жүрек ақаулары болған жағдайда, жүрек дерттеріне шалдықса, эндокринді аурулардың ауыр дерттері кездессе, аллергиялық аурулардың күрделі түрлері кездессе;

— Егер балада туа біткен лактазды жетіспеушілік, галактоземия, фенилкетонурия, "үйеңкі шәрбаты" ауруы болса;

"Қоспа асыранды нәрестелерге, көпұрықтық жүктіліктен туылған балаларға, аналары стационалық емде жатқан балаларға, күндізгі бөлімде оқитын студент-аналардың балаларына беріледі", — деп толықтырды ӘМСҚ. 

Антибиотиктер жайлы 20 шындық

Халықтың медициналық білімін жетілдіру мақсатында білікті клинфармаколог Жанар Сыздықованың кеңесінKyzylorda-news.kzel.kzсайтына сілтеме жасап назарға ұсынады.

- Алкоголь антибиотиктердің тиімділігін төмендететіні рас па?

- Иә. Себебі, Антибиотик және алкоголь бір-бірімен үйлеспейтін екі нәрсе. Алкоголь антибиотиктердің жанама әсерін күшейтеді. Ұйқының қанбауы, бас айналу, жүректің айнуы, асқазан бұзылысы секілді жайсыздықтарға тап боласыз.

Одан бөлек:

– бас ауруының күшеюі;

– асқазанның түйілуі, лоқсу;

– тершеңдік;

– жүрек соғысының жиілеуі;

– қан қысымының лезде көтерілуі;

– бауырдың бұзылысы;

– теріде аллергиялық белгілер;

– ең ауыры – өлімге әкеледі.

Бұл уақытта организм инфекцияның әсерінен әлсіреп тұрғандықтан, алкоголь денсаулыққа зиян келтірмейді дегеннің өзінде тезірек айығуға кедергі болады.

Спирттік сусындарды тек антибиотиктерді қабылдап жүрген уақытта ғана емес, одан кейінгі үш-төрт күн бойы қабылдамаған дұрыс!

- «Антибиотиктерді алма шырынымен, сүтпен ішуге болмайды», – дейді, расымен солай ма?

- Расында апельсин, грейпфрут, алма, ананас және тағы басқа шырындармен, сонымен қатар сүтті тағамдармен ішуге тиым салынады. Неге? Себебі, бұл айтылғандар (ілгерідегілер) антибиотиктердің сіңу процесін өзгертіп, емделу тиімділігіне зиянын тигізеді.

Сол сияқты бұл сұйықтықтарды таблетка қабылдаған соң, үш сағаттан кейн ішуге болады.

Ең дұрысы – бөлме температурасындағы су. 200 мл мөлшерде су ішуге тырысыңыз. Бұл лоқсудың алдын алып, асқазанмен байланысты кері эффектілердің туындауынан сақтайды.

- Антибиотиктерді тамақтану барысында қабылдаса бола ма?

- Бұл жерде сізге тағайындалған антибиотиктің түріне байланысты. Кейбіреулерін міндетті түрде бос асқазанға ішу керек, сонда ғана оның әсері жақсы болады. Ал кейбірін тамақтанып болған соң, қабылдайсыз. Бұл үшін дәрігеріңізбен ақылдасып немесе препараттың нұсқаулығына көз жүгірткен абзал.

- Антибиотикпен үйлестіруге келмейтін қандай тағам түрлері бар?

- Қатаң тиым салынған тағам түрлері жоқ, сондықтан рационыңызды өзгертудің қажеттілігі шамалы.

Уақытша ұсыныстар ғана болуы мүмкін. Жоғарыда антибиотикті сүтпен бірге ішуге болмайтыны туралы сөз қозғалды. Сол секілді май, йогурт, сыр мен тағамдық қоспаларды таблеткаға дейін бір-бір жарым сағат, қабылдағаннан кейін үш сағат пайдаланбаған жөн.

- Ал дәрі ше?

- Спиртке негізделген кез келген препараттармен қатар ішуге тиым салынады. Айтпақшы, бір қарағанда спиртпен тамақты шайып, не сүрту пайдалы болып көрінгенімен, одан да зиян шегуіңіз мүмкін.

Ал басқа да кері әсері бар препараттардың тізімі антибиотиктің нұсқаулығында тұрады. Оны міндетті түрде оқып шыққан жөн. Себебі, олар бір-біріне жанама әсер етіп, ағзаға пайдасын азайтады.

- Кері әсерін төмендету үшін антибиотиктерді белгіленген мөлшерден аз қабылдаса бола ма?

- Жоқ. Сіз өз организміңізге зиян келтіріп қана қоймай, бактерияларға да жағдай жасап бересіз. Оның нәтижесі көңіліңізден шықпайтыны анық. Шалажансар микробтар мутацияланып, антибиотиктерге үйреніп алады. Бұл – қабылдап жатқан препараттан ешқандай пайда күтпе деген сөз. Сіз дерттен айықпағандықтан, дәрігеріңіз жаңа препаттарды тағайындауға мәжбүр болады.

Есте сақтаңыз: антибиотиктің дозасын әуел бастан сіздің организміңізге зияны аз тиетіндей, ал бактерияларды тиімді құртуға лайықтап тағайындайды.

- Жұту оңай болу үшін таблеткаларды бөлшектеуге бола ма?

- Жоқ, бұл антибиотиктің жұмысына кедергі келтіруі мүмкін.

- Антибиотиктерді бір тәулікте қалай дұрыс қабылдауға болады?

- Антибиотиктің тиімділігі бір күнде қалай қабылдағаныңызға да байланысты. Егер «тәулігіне екі рет ішу керек» десе, әр 12 сағат сайын қабылдап отырыңыз. Ал үш рет деп көрсетілсе, қабылдау уақытының арасы сегіз сағаттан болады.

- Антибиотиктер гормондық контрацептивтердің тиімділігін төмендететіні рас па?

- Рас. Міндетті түрде дәрігеріңізге қалай қорғанатыныңызды жеткізіңіз. Ол сізге жүкті болып қалмау үшін кеңес береді.

- Неге антибиотиктер ішектерде проблема тудырады?

- Антибиотиктердің басты тапсырмасы – ауру тудыратын бактерияларды өлтіру. Соның нәтижесінде микроағзадағы теңгерім бұзылып, диарея, іштің кебуі, метеоризм секілді жағымсыздықтарға ұшыратады. Бір апта қабылданған антибиотик ішектегі микрофлораның құрамын бір жылға дейін өзгертіп жібереді.

- Ішекті тезірек қалыпқа келтіру үшін не істеу керек?

- Тірі микроағзасы бар биоқоспаларды қабылдауға (пробиотиктер) болады. Бұл антибиотиктерден әлсіреп қалған ішекке орналасып, микрофлораны қайтарып, бұрынғы қалпына келтіріп, бұзылыстардың қаупін төмендетеді.

Зерттеулер дәлелдегендей, ең жақсы нәтижені сүт қышқылды бактериялары бар пробиотиктер мен Saccharomyces boulardii ашытқыш саңырауқұлақтары береді.

Мұндай биоқоспаларды антибиотиктерді қабылдап жүріп те, толық крусын қабылдап болған соң да пайдалануға рұқсат. Тек олардың арасында үш сағаттық үзіліс болу керек. Әйтпесе, қоспаның пайдасы ұзаққа сақталмайды.

- Ішектегі микрофлораларды қалыпқа келтіру үшін йогурт пен айран ішсе бола ма?

- Пробиотиктер азық-түліктерде де кездеседі. Ішектің жағдайын жақсарту үшін антибиотик терапиясы кезінде немесе аяқтаған соң ферменттелген тағамдарды рационыңызға енгізіңіз: ашытылған қырыққабат; уксус қолданылмаған тұздалған тағамдар; мисо жапон сорпасы; ферменттелген тұзды сүт өнімі; сүт қышқылы (йогрут пен айран).

- Антибиотиктің бір курсын қабылдасам да, жазылатын түрім жоқ. Не істеу керек?

- Инфекция қайта келгені – жақсы белгі емес. Мүмкін бактерияларыңыз сіз ішкен препаратқа бейімделіп алған болар. Десе де, бұл да нақты жауап болмайды. Әлсіз иммунитетіңізбен жаңа бактериялық ауруды қағып әкеткен шығарсыз. Қандай жағдай болмасын, емдеп жатқан дәрігеріңізбен кеңесіңіз. Ол сізге басқа антибиотиктер жазып беруі керек.

Екі курстың ортасында уақыт жоғалтып немесе төзе тұрамын деп ойламаңыз. Сізге бастысы – дертті жылдамырақ жеңу.

- Антибиотиктерді жиі-жиі іше берсе, әсері болмай қалуы мүмкін бе?

- Мүмкін, тіптен тиімділігі жоғалу да ғажап емес. Микробтардың антибиотиктерге төзімділігі адам денсаулығына ең үлкен қауіп әкеледі. Микроағзалар мутацияланып, дәрілерге бейімделіп алады. Оның нәтижесінде әлі заманауи ғылым жеңе алмай келе жатқан жаңа супербактерия дүниеге келеді. Бұл – өте қауіпті! Мәселен, антибиотиктерге төзімділігі кесірінен туберкулезден жылына 250 мың адам ажал құшады.

Өкінішке қарай, сол супербактериялардың өмірге келуіне өзіміз кінәліміз. Антибиотиктерді дұрыс пайдаланбаймыз немесе соңына дейін жеткізбейміз, дәрігерге жүгінбей өздігімізден препараттарды жөн-жосықсыз қабылдай береміз.

Антибиотиктердің жұмысын жақсартқыңыз келсе, оларды қабылдаудағы басты тәсілдерден ауытқымаңыз.

- Ағзаға зиян келтірмес үшін, антибиотиктерді жылына қанша рет қабылдаған дұрыс?

- Антибиотиктер дәрумен емес. Оны тек дәрігердің тағайындауымен ішу керек. Егер сізде бактериялы инфекция болса, терапевт сізге өткен жылы қанша рет қабылдағаныңызға қарамай, антибиотик жазып береді.

- Балаларға антибиотик қабылдауға бола ма?

- Әлбетте. Егер балада бактериялы инфекция болса, дәрігердің белгілеуімен антибиотиктер ішуге болады.

-Антиобиотиктер қан анализіне әсер ете ме?

- Иә. Кейбір антибактериялы препараттардан:

– Лейкоциттердің деңгейі төмендейді. Нақты айтқанда дәл мұндай реакцияны көпшілігімізге таныс антибиотик левомицетин (хлорамфеникол) береді;

– Гистамин деңгейі өседі. Бұлай гликопептидті антибиотик жұмыс жасайды;

– Бауыр сынамасының нәтижесі бұрмаланады. Бұл эффект пенициллин және стрептомициннен келеді.

– Сонымен қатар, антибиотиктер гемоглобин мен тромбоциттер деңгейін түсіріп, қанның ұю уақытын созып, антиглобулин тестінің нәтиежесін бұрмалайды.

Мұндай кері көрсеткіштердің болатынын медицина мамандары жақсы біледі. Сол себепті, сізді қан анализіне антибиотикті тағайындаған дәрігер жіберсе, препараттың әсерін есепке алып, дұрыс нәтиже шығаратынына күмәніңіз болмасын.

Ал егер басқа дәрігер жолдаса, оған міндетті түрде антибиотик қабылдағаныңызды ескертіп қойыңыз.

- Антибиотиктер қан анализіне әсер етуін қашан тоқтатады?

- Антибиотиктердің қаншалықты көмегі болғанын білу үшін, қан тапсыру уақытын, емдеу курсын қабылдаған соң 14 күн өткенде ғана белгілеңіз.

- Антибиотик қабылдап жүріп күнге күюге (загар алуға) бола ма?

- Кеңес берілмейді. Кейбір антибиотиктер терінің фотосезімталдығын арттырады. Бұл дегеніңіз, күнге күю (загар) кезінде теріңіз пигментенуге ұшырауы мүмкін.

Егер күннің сәулесіне шомылуға ынтығып тұрсаңыз, өз дәрігеріңізбен ақылдасқаныңыз жақсы.

- Спортпен шұғылдануға ше?

- Дұрысы – шұғылданбау! Антиобиотиктердің кері әсері шаш етектен – диареядан бастап, жүрек аритмиясына дейін баруы ықтимал. Онымен қоса, сіңірлердің жағдайы күрт нашарлап кетеді. Тиісінше, ол түрлі жарақаттарға шалдықтырады. Сол себепті антибиотиктерді қабылдап жүрген уақытта, мүмкіндігіңізге қарай, спорттық жаттығуларды қоя тұрыңыз. Егер фитнес залына баруды жалғастырсаңыз, жүктемені азайтып, жаттығу уақытын да біршама қысқартыңыз.