МӘМС: жарна мен аударым мөлшері қандай? 

Мемлекет басшысының «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспарының 80-ші қадамында айтылғандай, еліміздің денсаулық сақтау саласының қызметі Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі негізінде іске асырылатын болады.

«Міндетті әлеуметтік меди­ци­­налық сақтандыру жүйесі» ту­ра­лы заң 2015 жылдың 16 қара­ша­сында қабылданды. Осы Заң аясында «Әлеуметтік меди­циналық сақтандыру қоры» КЕАҚ құрылды. 2017 жылдың маусым айында аталған қордың филиалдары еліміздің әрбір облыстарында ресми түрде ашылды. Шілде айынан бастап жұмыс берушілер мен кәсіпкерлер жә­не азаматтық құқықтық шарт арқылы жұмыс атқаратындардан ауда­рымдар мен жарналар тұрақ­ты аударылып келеді.

Қазіргі таңда «МӘМС» заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

Осыған сәйкес әлеуметтік медициналық сақ­тандыру қорына төленетін жарналар мен аударымдар 5 түрлі форматпен жүргізіледі. Олар: әлеуметтік қорғал­маған азаматтарға мемлекеттің жарнасы; жұмыс берушінің әрбір жұмысшыға аударатын аударымдары; жұмыскерлер жарналары; жеке кәсіпкерлер жарналары (1,4 ЕТЖКдан) және белсенді емес тұрғындар (1 ЕТЖКдан).

2017 жылдың шілде мен жел­тоқсан айларында жұмыс берушілер жұмыскерлеріне ай­лық табысының 1% көлемінде өз пайдасынан төледі, ал жеке кә­сіпкерлер сол жылғы ең тө­мен­гі айлық жалақының 2 есе­леген мөлшерінің 5%-і көле­мінде және азаматтық құ­қықтық келісім-шарт негізінде жұмыс атқаратындарға айлық табы­сының 5%-і көлемінде жарна мен аударымдар аударып отырды. Әлеуметтік қорғалмаған аза­маттарға мемлекет жарнаны 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап өткен екі жылды қоса алғандағы орта айлық жала­қы­ның 1,4% көлемінде 13 санат бойын­ша ай сайын аударып отырады. Аударылған аударымдар мен жарналар Ұлттық банкте сақ­талады және Қордың ресми сайтында ашық көрсетілім табады.

2018-2020 жылдарға белгіленген МӘМС жарналары мен аударымдарының мөлшері жұмыс берушілер (оның ішінде ЖК мен ШҚ иелері өз жұмыскерлері үшін жұмыс беруші ретінде) 2018-2019 жылдары – 1,5%, 2020 жылдың 1 қаңтарынан бас­тап – 2%, жеке тұлғалар 2018-2019 жылдар төлемейді де, 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап ЖК (өзі үшін) 1,4 еселенген ең төменгі жалақыдан – 5%, АҚК негізінде еңбек ететін тұлғалар 2020 жылы айлық табысынан – 1%, 2021 жылдан бастап – 2%, өзге санаттар ең төменгі жалақыдан – 5%. Мемлекет 2020 жылы жеңілдігі бар санаттар үшін мемлекеттік статистика органы тарапынан өткен 2 жылға бекітілген орташа айлық жалақының 1,4% көлемінде жарна аударады, жұмыс беруші жалдамалы жұмыскерлердің табысынан алынатын жарнаны ұстап қорға аударып отырады (2020ж – 1%, 2021ж – 2%).

Ал, «Әлеуметтік меди­циналық сақтандыру қоры» КЕАҚ тарапына келетін болсақ, оның негізгі міндеті медициналық көрсетілетін қызметтерді сатып алу және оларға ақы төлеуді жүзеге асыру және азаматтарды сақтандыру үшін аударылатын аударымдар мен жарналарды жинақтау болып табылады. Жинақталған аударымдар 2020 жылы енгізілетін сақтандыру пакеттеріне кеткен шығындарды өтеуге жұмсалады.

Облыс бойынша айтар болсақ, Қор 2018 жылы филиал 67 медицицналық мекемемен 38 917,7 млн. тг.теңгеге келісім-шартқа отырды. (30-мемлекеттік, 37-жеке клиникалар) Жеке клиникалардың саны жылдан жылға артуда.

 Ал, Қордың дерекқорына қазіргі таңда 92 ме­дициналық ұйым тіркелді, оның 62 – жеке клиника, 30 – мемлекеттік. 2019 жылға 74медициналық ұйыммен 41 757 640,8 мың теңгеге 99 келісім шарт жасалды. Мұндағы, 30 (41%) мемлекеттік МҰ 49 (49,5%) келісім-шарт жасалса, бюджеті – 37 798 127,4 мың теңге (90,5%), жеке нысандағы 44 (59%) МҰ 50 (50,5%) келісім-шарт жасалды, бюджеті – 3 959 513,4 мың теңге (9,5%). Биылғы 2019 жылы мемлекеттік тапсырыс орналастырылған медициналық ұйымдар саны 2018 жылмен салыстырғанда 7 мекемеге немесе 16%-ға өсті, олардың барлығы жеке меншік нысанындағы субъектілер.

Айта кету керек, қазіргі кезде арнайы Денсаулық сақтау кодексінде және Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру заңдарына өзгерістер мен толықтырулар жасау жағдайлары қаралды. Сол себептен МӘМС жүйесінің толық жұмыс жасауына кедергі келтірген белсенді емес тұрғындар жыл соңына дейін нақтылануға қарқынды жұмыстар жүргізілуде. Осы уақытта тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі пакеті және Медициналық сақтандырудың медициналық пакеттерін нақты бекітілді. Сол пакеттер арқылы барша азаматтар медициналық қызмет алатын болады.

Атап айтқанда:

ТМККК жаңа үлгісіндегі медициналық пакетіне: 

Барша азаматтарға 

Жедел әрдем және санитарлық авиация,

Бастапқы медициналық-санитарлық көмек

Шұғыл жағдайларда стационарды алмастыратын және стационарлық көмек

Паллиативті көмек

 Әлеуметтік маңызы бар аурулар, негізгі созылмалы аурулар кезінде 

1. Консультативті-диагностикалық қызмет
2. Амбулаторлық деңгейде дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету
3. Жоспарлы стационарлық және стационарды алмастыратын көмек
4. Туберкулезге шалдыққандарды медициналық оңалту

МӘМС(сақтандырылғандарға арналған) жаңа үлгісіндегі медициналық пакетіне:

Консультативтік-диагностикалық көмек:

Ересектерді профилактикалық тексеруден өткізу

Балаларды мамандандырылған деңгейде тексеру

Бағасы қымбат зертханалық қызметтер:гормондар, дәрумендер, онкомаркерлер, антиденелер, ПЦР

Бағасы қымбат диагностикалық қызметтер:КТ, МРТ т.б. 

ТМККК пакетіне кірмейтін аурулар бойынша амбулаторлық деңгейде дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету

ТМККК пакетіне кірмейтін аурулар бойынша стационарды алмастыратын көмек көрсету

ТМККК пакетіне кірмейтін аурулар бойынша жоспарлы стационарлық көмек көрсету

Балалар мен ересектерді: кардиология, кардиохирургия, неврология, нейрохирургия, травматология, ортопедия салалары бойынша медициналық оңалту.

Абылайхан Рахымов, 

«Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ 

Қызылорда облысы бойынша филиалдың бас сарапшысы 

Сурет Islam.kz сайтынан алынды. 

https://syrboyi.kz/akparat/28276-mms-zharna-men-audarym-mlsher-anday.html 

Денсаулық сақтау министрі дәрігерлердің жалақысын атады

Қазақстанда дәрігерлер орташа есеппен 142 мың теңге жалақы алады. Бұл туралы бүгін ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің кеңейтілген алқа мәжілісінде ведомство басшысы Елжан Біртанов айтты, деп хабарлайды ҚазАқпарат.

«Жалақыға қатысты айтар болсам, айлықтың өсу қарқынын байқап отырмыз. Өткен жылдың соңында тыңғылықты сараптама жүргізіп, барлық дерлік мемлекеттік ұйымдардан кім қанша ақшаны нақты қолына алатындығы туралы мәліметтер жинадық. 2018 жылы дәрігерлердің нақты қолына тиетін орташа жалақысы 142 мың теңгені құрады. Жыл сайын дәрігерлердің де, медбикелердің де жалақысында аздаған өсім бар», - деді министр.

Оның айтуынша, дәрігерлердің ішінде алғашқы шұғыл медициналық көмек көрсететін мамандардың жалақысы жоғары.

«Біз бұған қол жеткізуге тырысқан едік, алдағы уақытта да тырыса береміз. Алғашқы шұғыл медициналық көмек қызметкерлерінің жалақысы ең жоғары болуы тиіс деп есептейміз және денсаулық сақтау жүйесіндегі олардың рөлі барынша белсенді болуы қажет», - деді Е.Біртанов.

2019 жылы аталған скринингтік бағдарламаларға мемлекет 4,3 млрд теңге бөлді

Биыл Дүниежүзілік онкологиялық ауруларға қарсы күрес күні «Мен. Мен бармын» (I Am. And I Will) деген ұранмен өтеді, деп хабарлайды Kyzylorda-news.kz «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕ АҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының баспасөз қызметіне сілтеме жасап.

 Қазір бүкіл әлем бойынша қатерлі ісікке шалдығушылар саны артып отыр. Бүгінде обыр өлім-жітім саны жағынан жүрек-қан тамыры жүйесінен кейін екінші орынға шықты. Көптеген адамдардың бұл диагнозды үкім ретінде қабылдайтыны рас. Бірақ қазіргі заманғы медицина мен ғылым онкологиялық аурулардың басым бөлігін емдеуге мүмкіндік береді.

Статистика

2018 жылы Қазақстанда 181 мың адам қатерлі ісікке шалдыққан. Оның 34 мың 585-іне қауіпті диагноз тұңғыш рет қойылыпты. Пациенттердің басым бөлігі Алматы қаласының (3996), Шығыс Қазақстан (3648), Қарағанды (3614) және Алматы облыстарының (2695) тұрғындары.

Ресми деректерге сүйенсек, былтыр қатерлі ісіктен 14 406 отандасымыз көз жұмған. Онкологиялық аурулардан болған өлім-жітім көрсеткіші бойынша Шығыс Қазақстан (1757) және Қарағанды (1284) облыстары, сондай-ақ, Алматы қаласы (1611) көш бастап тұр.

2018 жылдың қорытындысы бойынша Қызылорда облысында қатерлі ісік ауруымен 1116 науқас тіркеуге алынды, аурушаңдық көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 141,6% құрады (2017ж. 12 ай – 1111, көрсеткіш– 142,9%).

Өткен жылдың қорытындысы бойынша қатерлі ісіктен болатын өлім – жітімнің төмендеу тенденциясы байқалады. ОНЭТ ақпараттық бағдарламасы бойынша қатерлі ісіктен болатын өлім-жітім көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 54,9% (433 жағдай), 2017 ж. 12 ай - 70,5% (548 жағдай).

Облыс көлемінде қатерлі ісікті ерте I-II сатысында анықтау көрсеткішінің жақсаруы байқалады, 2018 жылдың 12 айында 59,8% құрады (2017 ж.12ай – 59,4%).

2018 жылдың қорытындысы бойынша қатерлі ісік ауруымен ауыратын науқастардың 5 және одан көп жылдық өмір сүру көрсеткіші жоғарылаған, яғни 45,3% (2017ж. 12 ай – 44,6%).

Диагностика: неге назар аудару қажет?

Егер дер кезінде скринингтік зерттеулер жүргізілсе онкологиялық аурулардың басым бөлігін ерте анықтауға болады. Обырды дер кезінде анықтау ем-домның нәтижесін арттырып, пациенттердің өмірін ұзартуға, өмір сүру сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Мысалы, сүт безі обырын бастапқы кезеңде анықтаған жағдайда науқастардың 94 пайызын толық емдеп жазуға болады. Ал, емге кететін шығын 200 есеге қысқарар еді.

Қазақстанда онкологиялық аурулардың сүт безі, жатыр мойны, тік ішек, асқазан және өңеш, простата безінің қатерлі ісігі сынды түрлері кең таралған. 2018 жылы сүт безі қатерлі ісігінен 315 әйел көз жұмған. Өкпе рагы 754 адамның, ұйқы безі обыры 202 науқастың өліміне себепші болды.

Обырдың алдын алу

Скрининг – шағын болса да ең қажетті деген тексерулерден тұратын зерттеулер кешені. Көпшіліктің тегін жасалатын осы тексерулерден өтпейтіні жасырын емес. Оның себебі – адамдар жаман хабар естуден қорқып дәрігерге қаралмайды. Дегенмен ауруды ерте анықтаған жағдайда оны емдеу де оңай болатынын ұмытпаған жөн.

Мемлекет бірқатар скрининг түрлеріне жыл сайын тұрақты түрде қаражат бөліп отырады. 2019 жылы аталған скринингтік бағдарламаларға мемлекет 4,3 млрд теңге бөлді.

Тегін скрининг түрлері:

- 40 пен 70 жас аралығындағы әйелдер сүт безі обыры қаупі жоғары топқа жатады. Сондықтан олар маммографиялық тексеруден тегін өтеді;

- 30 бен 70 жас аралығындағы әйелдер жатыр мойны қатерлі ісігіне тегін тексеріледі;

- 50 мен 70 жас аралығындағы ерлер де, әйелдер де тоқ ішек пен тік ішек обырына тегін тексеріледі.

Аймақ медицинасы алға басты

Адамзат үшін аса бағалы екі құндылық бар. Бірі – уақыт, екіншісі – денсаулық. Бүгініміздің бүтін, келешегіміздің кемел болуы ұлт денсаулығына тікелей байланысты. Бүгін біз осы бағытта облыста атқарылып жатқан тындырымды тірлік төңірегінде сөз қозғамақпыз.

Серпінге бастайтын статистика

Қазіргі кезде аймақ басшылығы ден­саулық сақтау саласының дамуына ай­рықша көңіл бөліп отыр. Сөзіміздің дәле­­лін облыстық денсаулық сақтау бас­­қар­масының бас­пасөз қызметі ұсынған соңғы 5 жылдың статистикасынан көреміз. Заман талабына сай жаңа технологияны қолданысқа енгізу, материалдық-техникалық базаны күшейту, про­филактикалық, диагностикалық және емдік шаралар мақсатындағы қар­жыландыру көлемі осы аралықта 39,8%-ке артты. Елді мекендердегі бастапқы мед­и­циналық-сани­тарлық көмек ұйымдарының 63%-і жаңар­тылды.

Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік шең­берінде 9 дәрігерлік амбулатория, жер­гілікті бюджет есебінен 4 фельдшерлік-акушерлік, 5 медициналық бекет қызметін пайдалану мүмкіндігі туды. Денсаулық сақтау ұйымдарын талапқа сай техникамен жабдықтау көрсеткіші 34,9%-ке өсті. Соңғы 2 жылдың өзінде 25 нысан пайдалануға берілді. Олардың қатарында облыстық балалар ауруханасы, Қазалы аудандық орталық ауруханасы, Жаңақорған аудандық емханасы, 14 дәрігерлік амбулатория мен 11 медициналық бекет бар.

    Бір жыл бұрын облыстық медици­налық орталықтың Байқоңыр филиал­ында Қазақстан азаматтарына арнал­ған емхана жұмысын бастады. Оған 25 мыңнан астам отандасымыз тір­келіп, қызметін пайдалануға көшті. Бұ­ған Қармақшы ауданына қарасты Ақай мен Төретам елді мекендерінің тұрғындары қатты қуанды. Өйткені ауылдағы ағайын басы ауырып, балтыры сыздаса, 90 шақырым қашықтықта орналасқан Жосалы кентіне қатынауға мәжбүр еді.

– Жедел жәрдем қызметін жаңғырту жұмыс сапасын жақсартуға мүмкіндік берді. 14 бастапқы медициналық-санитарлық көмек көрсету ұйымында арнайы медициналық көмек бөлімше­лері ашылды. Жаңадан 28 топ іске қосылып, бір топтың орташа тәу­ліктік жүктемесі 2 есе төмендеді. Нәтижесінде жедел жәрдем бригадаларына шақыру түскен сәттен бастап айтылған мекен-жайға жету уақыты орта есеппен 11,5 минуттан 9,8 ми­нутқа қысқарды, – дейді облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ақмарал Әлназарова.

Сыр өңірінде санитарлық авиация жұмысы жақсы жолға қойылған. Аталған қызмет түрі технологиялық тұрғыдан жетіліп, медициналық кө­мек сапасы едәуір артты. Арнайы авто­кө­ліктерге қондырылған GPS құ­рыл­ғылары реанимобильдердің қозға­лысын бақылап қана қоймай, межелі жерге жедел жетуге мүмкіндік береді.

Білікті кадр – 

сапалы қызмет

Аймақ медицинасында маман тап­шылығы мәселесі біртіндеп оң шешімін тауып келеді. Бұған атқа­рылып жатқан ауқымды жұмыс септігін тигізіп отыр. 2016 жылдан облыс әкімінің гранты негізінде еліміздің 5 жоғары оқу орнында 42 жас даярлана бастады. Олардың алғашқы легі биыл оқуды аяқтап, туған жерге келіп қызмет етуге әзір. Атап айтқанда, 2019 жылы – 16, 2020 жылы – 15, 2021 жылы – 10, 2022 жылы 1 дәрігер резидентураны бітіреді. Тәжірибелі 30 дәрігерді даярлау үшін биыл тағы облыс әкімінің арнайы гранты бөлінді.

Республикадағы жетекші медици­налық оқу орындарымен жасалған меморандумдар шеңберінде маман әзірлеу, олардың біліктіліктерін көтеру көзделіп отыр. Бұл – саланы қажетті маманмен қамтамасыз етудегі игі қадамдардың бірі. Ақ халат­тылардың білімін шыңдап, кәсіби­лігін арттыру үшін жергілікті бюджеттен қомақты қаражат бөлініп келеді. Соның есебінен өткен жылы 767 маман білімін жетілдірсе, 720 дәрігер шеберлік дәрістеріне қатысып, құзыреттіліктері мен біліктіліктерін жоғарылатты.

Алыс-жақын шет елдерде болып, тәжірибе алмасып, көрген-білгенін жұмыс барысында кәдеге асырып үлгергендер аз емес. Солардың бірі – облыстық балалар ауруханасының бас мейірбикесі Гаухар Әбенова. Ол былтыр сәуірде Финляндия елінде тағылымдамадан өткен 16 адамның қатарында болып, мейіргерлік қыз­метті жаңа қырынан танып қайтты.

– Ол жақтағы әріптестерімнен көп нәрсені үйрендім. Орта буынды медицина қызметкерлерінің жекелей де, команда құрамында да пациенттерге сапалы қызмет көрсете алатынына көзім жетті. Дәрігерге дейінгі көмек сапасы айтарлықтай жоғары. Медицина ұйымдары қажетті аппаратпен, техникамен қамтылған, – дейді Г.Әбенова.

Салаға қадр тарту, олардың білік­тілігін көтеру жұмысы әлі де жал­ғасады. Бұл өз кезегінде медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігін арттырып, халықтың медициналық көмек деңгейіне қанағаттануына әсер ететіні анық.

Дәрігер үшін де, 

пациент үшін де

тиімді

Биылдан бастап емханалар мен ауруханалар медициналық құжаттарды цифрлық нұсқада жүргізуге көшіп, қа­ғазбастылықтан құтылуға қадам жа­сады. Елбасы атап өткендей, бұл 2020 жылға қарай ел тұрғындарының электронды денсаулық паспорттарын жасауға, кезекті жоюға, қызмет көр­сету сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Осы орайда денсаулық сақтау саласын цифрландыру мақсатында бекітілген жол картасы аясында атқарылып жатқан жұмыс ауқымы кең. Қалалық, аудандық деңгейдегі медициналық ұйымдар толықтай интернет, компьютерлік техника және ақпараттық жүйемен қамтылды. Аталған жүйеде пациент туралы дерек көрсетіледі, ал бұл клиникалық шешім қабылдау үшін дәрігерлердің қолдануына ыңғайлы әрі тиімді.

– Облыс былтыр шілдеден бастап медициналық құжатты электронды жүйе­ге көшіру бойынша пилоттық жо­баға қосылды. Қазіргі таңда 94 түрлі құжат электронды жүйеге көші­рілді. Тұрғындарға ақпараттық және электронды көмек көрсету мақса­тында «DamuMed» мобильді қосым­шасы қолданысқа енгізілді. Ол арқы­лы дәрігер қабылдауына алдын ала жазылуға, дәрігерді үйге шақыр­туға, рецепт, еңбекке уақытша жарам­сыз­дық парағы, зертханалық талдау нә­тижесі туралы мәлімет алуға болады. Бүгінде оның қызметін пайдаланушылар үлесі 41,7%-ке жетіп отыр, – дейді облыстық денсаулық сақтау бас­қармасы бөлімінің бас маманы Ғайни Ерғали.

Жыл басынан бері жаңа жүйенің қызметіне жүгінгендер саны 10 есе көбейді. Оның көмегімен дәрігердің онлайн қабылдауына 122 мыңнан ас­там адам жазылып, 9 мыңға жуығы дәрігерді үйіне шақыртқан. Одан бөлек, халықтың белгілі бір тобы үшін скринингтік, флюроографиялық тексеруден өту керектігі туралы sms-хабарлама жіберілуде.

Мамандар цифрлық технология амбулаториялық деңгейде диагностика жүргізуге, ауру түрлерін дер кезінде анықтауға, пациенттерді уақытылы емдеуге, сауықтыруға ықпал етеді деп есептейді. Қазіргі кезде клиникалық-диагностикалық зерттеудің барлық түрі электронды түрде КМИС бағдарламасына түсірілуде. Ол арқылы дәрігер жұмыс орнында отырып-ақ мәліметпен таныса алады.

Сонымен қатар, деректерді мұра­ғаттау мүмкіндігі бар электронды флю­ротека модулі іске қосылды. Бұл облыстық мекемелердегі мамандар­дың қорытынды нәтижені екінші рет оқуына мүмкіндік береді. 2018 жылдың маусымынан бастап бар­лық медициналық ұйым еңбекке жарам­сыздық парағын электронды форматта беретін болды.

Қазіргі таңда облыс тұрғындарын электронды төлқұжатпен қамту көр­сеткіші 95,3%-ті құрап отыр. Дәрі­гер оның көмегімен пациенттің денсау­лығы жөніндегі толық ақпаратқа қа­ныға алады. Көмек көрсету орны мен медициналық ұйымдардың ақпа­рат жүйесіне қарамастан, адам денсау­лығына қатысты мәлімет бір базада жинақталады. Бұл шаралардың бар­лығы уақыт үнемдеуді, қағазбасты­лықтан құтылуды, халықтың медици­наға сенімін нығайтуды көздейді.

2018 жыл: көрсеткіш пен нәтиже

* Сырбойылықтардың өмір сүру ұзақтығы 1,9 процентке артып, 72,6 жасқа жетті.

* 1000 адамға шаққанда өлім-жітім көрсеткіші 1,8%-ке;

* Қан айналым жүйесінен болатын өлім-жітім көрсеткіші 10,4%-ке;

* Қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітім 0,9%-ке төмендеді.

* Қатерлі ісіктерді алғашқы сатысында анықтау көрсеткіші 15%-ке жоғарылады.

* Туберкулезбен ауыру көрсеткіші 9,2%-ке;

* Одан болатын өлім-жітім деңгейі 12,5%-ке азайды.

2019 жыл: мақсат пен міндет

* Жалағаш аудандық орталық ауруханасының;

* Қазалы ауданы Әйтеке би кентінде емхананың;

* Көппрофильді 300 төсек орынды аурухананың құрылысын бастау.

* Шиелі ауданындағы орталық аурухана құрылысын аяқтау.

* Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында Қызылорда қаласында №1 қалалық емхананы іске қосу.

* Қазалы аудандық ауруханасының базасында Арал, Қазалы, Қармақшы аудандары мен Байқоңыр қаласының тұрғындарына арнап кардиологиялық орталық;

* Облыстық кеңес беру диагностикалық орталығының базасында аллергологиялық, chek-up орталық ашу.

* Балаларға кардиохирургиялық және офтальмохирургиялық көмек көрсетуді жаңадан енгізу.

* Арал, Жаңақорған аудандық орталық ауруханаларын ІІІ деңгейге өткізу, облыстық медицина орталығының Байқоңырдағы филиалын перинаталды көмекті өңірлендірудің І деңгейіне өткізу.

* Облыстық медицина орталығының Байқоңыр қалалық филиалының төсек қорын 30-ға көбейтіп, жансақтау бөлімшесі бар хирургия бөлімін ашу. 

* Медицина ұйымдарының материалдық-техникалық базасын нығайту мақсатында 1,7 млрд теңгеге құрал-жабдықтар алу (одан бөлек 500 млн теңгеге санитарлық автокөліктер алу).

Назерке Саниязова.

Дәрігер тапшылығы азайып келеді

Бұл туралы бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз конференциясында облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ақмарал Әлназарова мәлімдеді.

Жалпы, мамандар тапшылығын азайту 2016 жылдан бастап қолға алынған. Сол жылдан бастап облыс әкімінің гранты негізінде 42 резидент еліміздің 5 жоғары оқу орындарында даярлануда. Ағымдағы жылдан бастап олар оқуларын бітіріп келмекші.

– 2019 жылы – 16 дәрігер, 2020 жылы – 15 дәрігер, 2021 жылы – 10 дәрігер, 2022 жылы – 1 дәрігер резидентураны бітіріп өңірімізге келеді деп күтілуде. Одан бөлек, ағымдағы жылы жергілікті бюджеттен 30 жалпы тәжірибелік дәрігерлерді даярлауға облыс әкімінің арнайы гранты бөлініп, аймақтық саланы дәрігерлермен қамтуға мүмкіндік жасалып отыр. Сонымен қатар, еліміздегі жетекші, іргелес орналасқан жоғары медициналық оқу орындарымен: Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университетімен, Қазақ Ұлттық медицина мен Қазақ медициналық үздіксіз білім беру университтерімен екіжақты Меморандумға қол қойылып, мамандарды даярлау, олардың біліктіліктерін көтеру мақсатында жоспарлы жұмыстар жүзеге асырылуда, – деді облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ақмарал Әлназарова.

Өткен жылы дәрігер мамандардың біліктілігін арттыру үшін жергілікті бюджеттен 128 041,0 мың теңге қаражат бөлініп, 767 маман білімін жетілдірсе, 720 дәрігер – шеберлік сыныптарында біліктіліктерін арттырды. Мамандардың кәсіби біліктілігін арттыруға, оның ішінде олардың шеберліктерін жақын және алыс шетелде шыңдауға зор көңіл бөлінуде. Ағымдағы жылда жергілікті бюджет қаражаты есебінен Корея мемлекетінде 7 маман біліктіліктерін арттырса, Қазан қаласында (Татарстан Республикасы, Ресей) 157 маман білімдерін көтерді.

Сонымен қатар, денсаулық сақтау саласында ақпараттық жүйелерді біріктіру, мобильдік цифрлық қосымшаларды қолдану, электрондық денсаулық паспортын енгізу, «қағаз қолданбайтын ауруханаға» көшу арқылы медициналық көмектің қолжетімділігі мен тиімділігін арттыру жұмыстары жүргізілуде.

Өңірлік коммуникациялар қызметі

ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУДА ДӘЙЕКТІ ІСТЕР БАР

Өңірлік коммуникациялар орталығында өткен брифингте облыс­тық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Ақмарал Әлназарова салада өткен жылы атқарылған жұмыстарды саралады.

Басқарма басшысының айтуынша, соңғы заманауи технологияларды енгізуге, материалды-техникалық базаны күшейтуге, профилактикаға, науқастарды диагностикалау мен емдеуге қаржыландыру көлемі ұлғайып, соңғы 5 жылда 39,8 процентке артса, елді мекендердегі-бас­тап­қы медициналық сани­тарлық көмек көрсететін ұйым­дардың 63 проценті жаңартылған. Ал, соңғы екі жылда 25 медициналық нысан қолданысқа берілген.

Денсаулық сақтау ұйым­дарын заманауи медициналық техникамен жабдықтауға соңғы 5 жыл ішінде 8047,4 млн теңгеге құрал-жабдықтар сатып алынып, нәтижесінде саланы жарақтандыру көрсеткіші 34,9%-ке өсіп, былтыр 79,26 процентті құрады.

– Өткен жылы Байқоңыр қаласында облыстық медицина орталығының филиалы ашылып, осы уақытқа дейін Ресей Федерациясы ұйымдарынан қызмет алып жүрген 25 мыңнан аса қазақстандық тіркелді. Ақай, Төретам елді мекен­деріндегі тұрғындарға ма­мандандырылған медициналық көмектің қолжетімділігін арттыру мақсатында биылдан бас­тап аталған елді мекендердегі медициналық мекемелер филиал құрамына берілді. Қазіргі таңда филиалда 14 жалпы тәжірибелік аймақ ашылып отыр,– деп атап өтті А.Әлназарова.

Шұғыл медициналық көмек сапасын арттыру мақсатында 14 бастапқы медициналық- са­нитарлық көмек көрсету ұйы­мында жедел жәрдем бөлімшелері ашылып, жаңадан 28 топ іске қосылған. Осының нәтижесінде жедел жәрдем тобының саны 2017 жылмен салыстырғанда 57-ден 75-ке өскен. Онан бөлек, жедел жәрдем, стационарлық және амбулаториялық емдеу ұйымдарында «Көмек» және «КМИС» медициналық ақпараттық жүйелері арасында интеграция жасалған. Сонымен бірге, облыстағы 10 жедел медициналық көмек көрсететін стационардың қабылдау бөлім­дері жаңартылып, триаж жүйесі енгізілген.

Ауыр науқастарға сани­тарлық авиацияны шақыртулар саны 14,3 процентке өсіп, 1204-ті құраған.

Белгілі болғанындай, өңірде «2018-2020 жылдарға арналған хирургия (балалар және ересектер), реанимация-анестезиология, неонатология салаларын дамыту жөнінде Жол картасы әзірленіп, жүзеге асырылуда. Осыған орай, былтыр 256 млн теңгеге жуық қаржыға медициналық құрал-жабдықтар алынып, балалар ауруханасы хирургиясының жабдықталуы 70,3 проценттен 92 процентке жеткізілген.

Неонатальды хирургия мамандарының біліктілігін арттыру мақсатында екі маман Корей елінде білімін жетілдірді. Нәтижесінде сәбилер өлімі 8,6 процентті құрап, алдыңғы жылмен салыстырғанда 4 есеге төмендеген. Сондай-ақ, балалар ауруханасында көлемді ота­лар саны 512 жағдайға өскен. Хирургиялық ота жасаудың жаңа 22 әдісі тәжірибеге енгізіліп отыр.

Тегін медициналық көмек­тің кепілдік берілген көлемі шеңберінде амбулаториялық деңгейде тұрғындарды тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету үшін өткен жылы бөлінген қаржы 2017 жылмен салыстырғанда екі есеге өсіп, тұрғындарды тегін дәрілік заттармен қамту 100 процентті құраған.

Мамандар тапшылығын азайту мақсатында 2016 жылдан бастап облыс әкімінің гранты негізінде 42 резидент еліміздің 5 жоғары оқу орнында даярлануда. Есепті кезеңде сонымен бірге, 30 жалпы тәжірибелік дәрігер даярлауға облыс әкімінің арнайы гранты бөлінді.

Басқарма басшысы салада ақпараттық жүйелерді біріктіру, мобильдік цифрлық қосымшаларды қолдану, электронды денсаулық паспортын енгізу, «қағаз қолданбайтын аурухана» жүйесіне көшу арқылы медициналық көмектің қолжетімділігі мен тиімділігін арттыру жұмыстарының қарқынды жүргізіліп жатқанын айтты. Мәселен, бұл бағытта 32 медициналық ұйымға ақпараттық жүйелер енгізіліп, 100 процентке жеткізілген.

Саладағы осындай қар­қынды жұмыстардың нәти­жесінде облыс халқының өмір сүру ұзақтығы 1,9 жасқа өсіп, 72,6 жасты құраса, өлім-жітім көрсеткіші 1000 тұрғынға шаққанда 1,8 процентке төмендеп, 5,44-ті құрап, нысаналы индикаторға қол жеткізілген. Қан айналым жүйесінен өлім-жітім көр­сеткіші 10,4%-ке тө­мен­десе, қа­терлі ісіктерді ерте сатысында анықтау көрсеткіші 15 процентке жоғарылап, 25,2 процентті көрсетуде.

Айнұр БАТТАЛОВА.

Қатерлі ісіктің негізгі жеті симптомы аталды

Лондондағы Макмиллан онкологиялық орталығының ғалымы Крис Стил онкологқа дереу қаралатын жеті негізгі симптомды атады. Сонымен, ғалымның айтуынша, мынадай жағдайларда дәрігерге қаралу қажет: асқазанның немесе қуықтың жұмысында кенет өзгерістер болса, 

түсініксіз қан ағуы, 

төсте немесе басқа да тұстарда ісік пайда болуы, 

жұтыну қиындағанда, 

меңнің түсі немесе көлемі өзгерсе, 

қатты жөтел және 

жара жазылмаса. 

Стилдың айтуынша, бұл белгілер онкологиямен байланысты болмауы да мүмкін, алайда бұл қаралмауға себеп емес. "Өз симптомдарыңызды тексертіп, дәрігерлердің уақытын босқа жұмсамайсыздар", - дейді маман. Ағылшын ғалымы он жағдайдың төртеуінде қажет кезінде емделсе, дерттің алдын алуға болатынын еске салды.

Елбасы денсаулық жүйесін жетілдіруге бағытталған заңға қол қойды

Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев денсаулық жүйесін жетілдіруге бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне денсаулық сақтау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойды, деп хабарлайды ҚазАқпарат.

Бұл туралы Ақорданың ресми сайтында хабарланды.

Заңның мәтіні баспасөзде жарияланады.

БАЛЫҚШЫЛАРДЫҢ НАЗАРЫНА: СУ АЙДЫНДАРЫ ҚАУІПТІ!

Аязды күндер басталысымен облыстың су айдындары, аса қауіпті аймаққа айналады. Төтенше жағдайлар тудыруы мүмкін алғашқы мұз қату басталады, мұз адам салмағын көтеретіндей болып көрінеді. Алайда, бұл алдамшы. Осы кезде мұз бетіне шығу, оның үстіне балалар ойындарын ұйымдастыру - өзін-өзі ажал аузына апарумен тең.

Әрине, қыс кезінде негізгі «тәуекел тобына» жататын әрбір балықшының жанында болуы тиіс жеке құтқару құралдары жайлы айтпай кету мүмкін емес. Бір адамның дене салмағының қалыңдығы 7 см. жеткен мұз шыдай алады, ал бірнеше адамды көтеру үшін мұздың қалыңдығы 15 см. болуы қажет. Дәстүр бойынша әсіресе, қамысты не балдырлы сондай-ақ, бұлақтың құйылысы бар немесе түбінен қайнар ағып жатқан жерлердегі, жағаға жақын жердегі мұз жұқа болады. Сөзсіз, мұндай жерлерден қауіптену керек!

Мұз бекігеннен кейін де қырағылықты жоғалтпау қажет, мұз үстінде болған кезде міндетті түрде қауіпсіздік ережелерін сақтау маңызды. Мұңда шетел тәжірибесіне жүгінсек артық болмас. Мәселен, Швецияда өзін сыйлайтын балықшы «өзін-өзі құтқару құралдарынсыз» мұзға шықпайды. Бұл құрал екі жағынан металл біліктерімен қол-ұстаулары бар киімге бекітілген мықты арқаннан тұрады. Жалпы алғанда, мұз астына кеткен адамға көмек көрсету үшін, әр балықшыда ұзындығы 12-15 метрден кем емес, мықты арқан болуы қажет. Балықшының өзімен бірге су бетінде адамды көтеріп тұра алатын бір тілім тығыз пенопласт болса, артықтық етпейді.

Бақытсыз жағдай бола қалса, не істеу керек?

Зардап шегуші жылымға жармаса, су бетінде ұсталынып тұруы тиіс және мұз бетіне шығуға тырысуы қажет, ал маңындағылар - дереу көмекке келу керек. Қол астындағы кез-келген қолайлы құралдардың – ұзын бөкебай, таяқ немесе жіптің көмегімен адамды тез арада жағаға шығару керек, өйтпегенде, су болған киімдері оны су түбіне қарай тартады. Құтқарылған адамды - тез арада жылытып, оған алғашқы медициналық көмек көрсету керек.

Су айдынының мұзында төтенше жағдай болған кезде «112» телефон нөмірі арқылы құтқару қызметін шақырыңыз.

Қызылорда облысының ТЖД
«ӨСжАҚЖҚ» ММ

СЕРИАЛ КӨП КӨРЕТІН АДАМДАРДЫҢ КҮЙЗЕЛІСКЕ ҰШЫРАҒАНЫ РАС ПА?

Психологтар сериал көп көретін адамдардың күйзеліске ұшырағанын мәлімдеді. Бұл пікірді клиникалық психолог-гипнотерепевт Ирина Коржаева да растаған деп хабарлайды Life сайтына сілтеме жасаған NUR.KZ.

"Егер адам сериал көретін болса, онда оның уақыты көп деген сөз. Ал егер оның уақыты жоқ болса да, басқа жұмыстарды істемей, сериал көретін болса, онда ол күйзеліске ұшыраған деп анық айтуға болады", -дейді Коржаева.

Сондай-ақ, психолог мұндай жағдай адамның өмірден шаршауы және ештеңеге қызығушылығы болмауынан туындайды деп отыр. Ол ішіндегі жалғыздықты сериалдың басты кейіпкерлерімен толықтыратын көрінеді.

"Егер адам күнде ұйықтар алдында сериалдың бір немесе екі сериалын көрсе, онда барлығы қалыпты. Ал егер одан да көп көретін болса, психологиялық жағдайына назар аудару керек", - деді маман.

Одан бөлек, психолог апта бойы сериал көретін адамдардың жұмысы немесе жақын досы жоқ екенін айтады. 

Тегін дәрі-дәрмек беру барысын бақылаудың жаңа жүйесі іске қосылады

Қазақстанда тегін дәрі-дәрмек беру барысын бақылаудың жаңа түрі пайда болмақ. Жыл соңында іске қосылатын бұл жоба кепілдендірілген тегін медициналық көмек шеңберінде көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу процесін жетілдіруді көздейді.

«2018 жылдың басында Медициналық сақтандыру қоры кепілдендірілген тегін көмек пакеті шеңберінде берілетін дәрі-дәрмек пен медицина бұйымдарына ақы төлеу тәртібін өзгертті. Яғни, бұрын дәрі-дәрмек пен медициналық мақсаттағы бұйымдар ақысы дәрігер жазған рецепт бойынша төленіп келген болса, биылдан бастап дәрі қолма-қол берілген рецептілерге ғана төленеді. Атап айтқанда, пациент дәріні алған кезде тиісті құжаттарға қол қояды. Содан кейін төлем туралы мәлімет «Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету» ақпараттық жүйесіне енгізіледі. Ендігі кезеңде бақылау жүйесіне пациенттердің өздерін тарту көзделген. Бүгін біз осы жүйені нобайлы жоба ретінде іске қосып отырмыз», - деп түсіндірді «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕ АҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Бақыт Исмаханбетов.

Дәлірек айтсақ, Денсаулық сақтау министрлігі, МСҚ мен «СК-Фармация» ЖШС бірлесіп SMS-хабарлама жүйесін іске қосты. Жоба шеңберінде пациенттерге 12 желтоқсаннан 2018 жылдың соңына дейін SMS-хабарлама жіберу көзделген. Хабарлама биылғы қараша-желтоқсан айларында тегін дәрі-дәрмек алғандар тізіміне енген пациенттерге жіберіледі. Жоспар бойынша, хабарлама рецептілерде көрсетілген 3 млн. нөмірге түсуі тиіс.

Хабарламада дәрі-дәрмектің берілген күні мен атауы көрсетіледі. Егер пациент препараттарды алмаған болса, SMS-хабарламағажауап ретінде «0» цифрын жолдайды немесе «СК-Фармация» ЖШС-нің 1439 байланыс нөміріне қоңырау шалуға болады.

«Әлбетте, пациенттердің амбулаторлық карталарында көрсетілген телефон нөмірлері қате болуы мүмкін. Сол себепті SMS-хабарламаны бәріне барады деу қиын. Сондықтан «СК-Фармацияның» байланыс орталығына шағымдануға болатынын еске салғымыз келеді», - деді Б. Исмаханбетов.

Алынған мәліметтер сарапталып, әр факті жеке-жеке тексеріледі. Анықталған заң бұзушылықтар ҚР Денсаулық сақтау министрлігі мен Қоғамдық денсаулық сақтау комитетіне жолданады.

Хабарлама нәтижесі мен ақпараттық жүйедегі мәліметтер арасында айтарлықтай алшақтық табылып жатса, жоба мерзімі ұзартылады. Сонымен қатар, болашақта ол кепілдендірілген тегін медициналық көмек шеңберінде көрсетілетін өзге де қызметтерге қолданылуы мүмкін.

МСҚ республикалық бюджеттен қаржыландырылатын тегін медициналық көмек (ТМКК) пакетінің және жұмыс берушілер, азаматтар мен мемлекет жарнасы есебінен қаржыландырылатын міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) пакетінің операторы. ТМККК пакеті шеңберінде көрсетілген қызмет ақысын биылғы жылдың басынан бастап Қор төлеп келеді. Ал, МӘМС пакеті бойынша қызмет көрсету 2020 жылы басталмақ.

Дәрі-дәрмек пен медициналық мақсаттағы бұйымдарды «СК-Фармация» ЖШС сатып алады (МСҚ-мен арадағы келісімшарттан түскен қаржы есебінен). «СК-Фармация» дәрі мен медициналық бұйымдарды келісімшарт бекіткен медицина ұйымдарынан түскен өтініштер негізінде сатып алады.

2018 жылы МСҚ мен «СК-Фармация» ЖШС арасында 101,9 млрд теңгеге контракт бекітілген болатын. Биылғы жылдың 13 желтоқсанына дейін Қызылорда облысы медицина ұйымдары 4,4 млрд теңгеге рецепт жазып берген. Соның ішінде, 4,1 млрд. теңгенің дәрісі пациенттер қолына тиген.

Айгүл Аханова