Қазақстанда ПТР сынағын кім тегін тапсыра алады?

Елімізде коронавирустың өршуіне байланысты ПТР тапсырушылар саны көбейген. Денсаулық сақтау министрлігі Қазақстанда коронавирусты анықтайтын ПТР тестін кім тегін тапсыра алатынын түсіндірді, деп хабарлайды Stan.kz ақпарат агенттігі. 

 “Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің қаулысына сәйкес ТМККбК және ӘМСҚ шеңберінде азаматтардың 18 санатын қамтитын "эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша" және "профилактикалық мақсатта" екі топ бойынша тегін тестілеу көзделген.
 
 COVID-19-ға ПТР әдісімен тестілеу медициналық ұйымның немесе СЭБК департаментінің аумақтық бөлімшесінің жолдамасы бойынша жүргізіледі”, –дейді министрлік. 
 
 Эпидемиологиялық көрсетілім бойынша тегін ПТР тапсыра алатындар: 
 
 - COVID-19-бен инфекциялық стационарға жатқызылған адамдар; 
 
 - ЖРВИ және пневмониямен ауыратын науқастар; 
 
 - COVID-19-ға қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде COVID-19-бен ауратын науқаспен жақын байланыстары қатарындағы адамдар;
 
 - респираторлық симптомдары және COVID-19-ға ұқсас басқа белгілері бар медицина қызметкерлері; 
 
 Профилактикалық мақсатта медициналық сақтандыру есебінен ПТР тапсыра алатындар: 
 - Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің қаулысына сәйкес теміржол, теңіз, өзен көлігінде және автоөтпе жолдарда Мемлекеттік шекарадағы өткізу пункттері арқылы Қазақстанға келетін азаматтар;
 
 - Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің  қаулысына сәйкес шетелден авиарейстермен келетін адамдар;
 - Коронавирусқа қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде жинау пункттерінде мерзімді әскери қызметке шақырылатын адамдар және әскери бөлімге келгеннен кейін жас әскерлер;
 
 - COVID-19-ға қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде мерзімді әскери қызметтен кейін әскери бөлімдерден кету алдында әскерден босатылған адамдар.
 
 - COVID-19-ға қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде стационарға жоспарлы емдеуге жатқызу кезінде пациенттер;
 
 - Коронавирусқа қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде шұғыл емдеуге жатқызу кезінде пациенттер;
 
 - COVID-19-ға қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде науқас балаға күтім жасауға медициналық ұйымдарға жатқызылған адамдар;
 
 - емдеуге жатқызу алдында жүкті әйелдер;
 
 - Коронавирусқа қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде гемодиализдегі пациенттер айына 1 рет; 
 
 - COVID-19-ға қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде ҚАЖ мекемелеріне түсетін адамдар (тергеуге алынғандар, айыпталушылар, сотталғандар); 
 
 - COVID-19-ға қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде медициналық-әлеуметтік мекемелерге жаңадан түсетін адамдар, ресімдеу кезінде және кейіннен ай сайын;
 
 - Коронавирусқа қарсы вакцинацияның толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде демалыстан, іссапардан, науқастануына байланысты жұмыс орнында болмауынан кейін медицина қызметкерлері;
 
 - эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша тиісті аумақтың бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің қаулысына сәйкес;
 
 - COVID-19-ға қарсы вакцинациялаудың толық курсын алғаны туралы құжаттамалық растау болмаған кезде медициналық жоғары оқу орындары мен медициналық колледждердің студенттері медициналық ұйымдарда практика басталу алдында жүргізіледі.    
 Аталған санаттарға кірмеген азаматтар тестілеуден өз қаражаты есебінен ақылы негізде өтеді.

 stan.kz

Қызылорда облысында МӘМС жүйесінде сақтандырылмаған азаматтардың саны өсуде

Елімізде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандырудың (МӘМС)  толықтай енгізілгеніне 1,5 жылдың шамасы болды, алайда бүгінгі таңға жүйенің толыққанды іске асырылуына кедергі болып отырған бірқатар факторлар жайында, және  де оларды еңсеру жолдары туралы осы алқалы жиында егжей-тегжейлі тоқтала кететін боламыз.

«Денсаулық сақтау жүйесі халықтың денсаулығы мен өмір мүдделерін бірінші орынға қоюы тиіс» Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 15 қаңтар 2021 ж. ҚР Парламентінің VII шақырылымының бірінші сессиясының ашылуында сөйлеген сөзінен аңғаратынымыз – деннің саулығы мен халықтың амандығы қазіргі пандемия жағдайында бұрынғыдан әлдеқайда зор маңызға ие болып отырғаны.

2 маусымдағы өңірлік штабтың хаттамалық шешімдегі тапсырмалардың орындалуы жайлы жергілікті атқарушы органдардан хат арқылы сұратылған. Алайда, келесі мекемелерден ақпараттар келмеді: Қызылорда қаласы, Қармақшы, Жаңақорған аудан әкімдіктері, облыстық білім және ішкі саясат басқармалары. Ал, қалған жергілікті атқарушы органдаран келген мекемелердің ақпарттары бір сыпыра бірдей мәліметтер болып отыр. Одан бөлек, құқық қорғау органдары өз қызметкерлерін «Тұлғаларды есепке алу» бағдарламасына тіркелім уақытымен жүргізілуде деген ақпарат келді.

Облыстағы «Қорыт Ата» мен «Болашақ» университеттері студенттер мен оқушыларды сессия сайын тіркелім жасалынып жатқандығын хабарлады.

МӘМС жүйесінің толыққанды жүзеге асуына кедергі келтіріп отырған бірінші үлкен мәселе – өңіріміздегі сақтандырылмаған азаматтардың үлес салмағының әлі де жоғары болуы. Республика бойынша 18 млн тұрғыңдардың 15 млн астамы, яғни 81% cақтандырылған. Ал Қызылорда облысы бойынша 800 мыңдай тұрғындардың тек 652 мыңдайы (81%) сақтандыру мәртебесіне ие болып, соңғы қатардағы орындарға жайғасты. Меже бойынша 2020 жылдың соңына өңір тұрғындарының 87% сақтандырылу қажет еді, алайда бұл орындалмай отыр.

2021 жылғы 1 шілдесіндегі ахуал бойынша облыс бойынша МӘМС жүйесінде сақтандырылмаған азаматтар 146 193 адамды құрап, а.ж. 1 маусымындағы жағдаймен салыстырғанда 4 207 адамға (2,8%) артқан. Яғни осыншама адам медициналық көмекті толыққанды алу мүмкіндігінен айырылып отыр.

Оның ішінде Бірыңғай жиынтық төлем төлеушілер – 63 651 (43,5%), 43 298 адам (29,9%) – әр түрлі мекемеде жұмыс жасайтын жалдамалы жұмысшылар, 5 520 адам (3,7%) – жеке кәсіпкерлер, 3 049 адам (2%) – жеке тәжірибемен айналысатын адамдар және 3 037 (2%) – басқа санаттағы адамдар, 1 341 адам (0,9%)- өзі өзін қамтамасыз ететіндер, 26 324 – мәртебесі анықталмағандар.

Ағымдағы жылдың 1 маусымында сақтандырылмағандар саны 141 986 құраса, ал 1 шілдесіндегі мәлімет бойынша бұл санаттағы азаматтар 146 193-ға дейін көбейген, яғни бір ай ішінде сақтандырылған мәртебесі жоқтар тағы 4 207 тұрғынға артқан деген сөз. Сақтандырылмаған азаматтардың тізімін мәлімет және жұмыс жасауға пайдалану үшін ай сайын қалалық, аудандық әкімдіктері мен медициналық мекемелерге және облыстық кірістер департаментіне жолданғанымен, бұл азаматтар санының азаймай отырғаны атқарылған жұмыстардың мардымсыз, немесе тіпті жоқ екенін білдіреді. Алдағы уақытта халық арасында МӘМС пакетіндегі медкөмекті ала алмау аймағымызда пандемия салдарынан онсыз да қордаланып отырған әлеуметтік проблемаларды шиеленістіріп, резонанс тудыруы әбден ықтимал. Сол себепті, біз өз тарапымыздан а.ж. 2 маусымындағы өңірлік штабта – қала мен аудандарда  «МӘМС жүйесіне тарту» жұмысшы тобын құрып, олардың қатарына міндетті түрде жергілікті әкімшіліктің лауазымды тұлғаларын басшы етіп тағайындап, сәйкесінше медицина саласының, жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік саланың қызметкерлерін, жергілікті учаскелік полиция қызметкерін, қоғам белсенділері мен халыққа сөзі өтетін сыйлы азаматтарды қосып, күшейтілген ақпараттық-түсіндірме жолымен сақтандыру мәртебесіне өткізуді қолға алуды ұсынған болатынбыз, алайда ол жұмыс атқарылмай отырғаны айдан анық дүние. Оған қоса, 2021 жылдың 1 наурызында өткізілген денсаулық сақтау саласының жылды қорытындылау алқасында Премьер-Министрдің орынбасары Е.Л.Тоғжанов өңірлердің денсаулық сақтау басқармаларының басшылары жергілікті атқарушы органдардың құрылымдық бөлімшелерімен бірлесіп, өзін-өзі жұмыспен қамтыған халықты МӘМС жүйесіне тарту бойынша түбегейлі шаралар қабылдау туралы тапсырма берді (хаттамалық шешімінің 5 тармағының 5.3 тармақшасы). Осыған сәйкес, жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, күшейтілген түрде халыққа жүйенің маңыздылығын толық жеткізуіміз керек деген ойдамын.

Қала мен аудандар қиығындағы сақтандырылмаған тұрғындардың әлеуметтік портретіне көз салсақ, олардың дені – БЖТ төлеушілер (43,5%), жалдамалы жұмыскерлер (29,9%) және аз бөлігі жеке кәсіпкерлер (3,7%) екеніне көз жеткіземіз.

Жергілікті атқарушы органдар мен салықтық департаменттердің заң аясындағы атқаратын жұмыстарының алгоритмі көрініс тапқан.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін табысты енгізу жергілікті және республикалық меморгандар мен ведомстволардың ортақ жауапкершілігіне негізделгендіктен, бұл тек денсаулық сақтау саласына ғана тиісті мәселе емес екендігін баса айтқымыз келеді. Яғни, елдің, жердің бас егесі болып саналатын жергілікті атқарушы органдар, оның ішінде бірінші кезекте әкімдіктер сеніп тапсырылған өз әкімшілік-аумақтық бірлікте тұратын халықты МӘМС аясына тартып, сақтандыру мәртебесіне өткізуге бел шеше кірісуі міндетті.

Алайда, жергілікті атқарушы органдар өздеріне заңмен берілген уәкілеттерді толық пайдаланбай отырғанға ұқсайды.  

Мәселен, ҚР 2015 жылғы 16 қарашадағы №405 «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Заңының (әрі қарай -Заң) 30-бабының 8-тармағына сәйкес,  аударымдарды және  жарналарды, сондай-ақ, есептелген өсімпұлды төлеудің толықтығын және уақтылығын бақылауды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік кіріс органдары жүзеге асырады.

Алайда, жоғарыда атап көрсетілгендей, қазіргі таңда бірқатар мекемелер өз жұмысшыларына яғни 43 298 жұмысшыға (1 маусыммен салыстырғанда – 1 934 адамға көбейген), 5 520 жеке кәсіпкерлер (1 маусыммен салыстырғанда – 20 кәсіпкерге көбейген) мен 2 049 жеке тәжірибемен айналысатын адамдардың (1 маусыммен салыстырғанда – 359 көбейген) жарналары уақытылы төленбей, олар сақтандыру мәртебесінен айырылып отыр. 

Заңның 31-бабында төлеушінің аударымдары мен жарналарын уақытылы аудармағаны үшін жауаптылығы қарастырылған, яғни аударымдар мен жарналардың уақытылы аударылмаған сомаларын мемлекеттік кіріс органдары өндіріп алады және төлеуші оларды ҚР Ұлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландырудың 1,25 еселенген ресми мөлшерлемесі мөлшерінде мерзімі өткен әрбір күн үшін есепке жазылған өсімпұлмен бірге қордың шотына аударуға тиіс екені туралы көрсетілген. 

Бұдан басқа, ҚР салық заңнамасында көзделген тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес тәуекелдің жоғары немесе орташа деңгейі санатына жатқызылған төлеушінің аударымдар мен жарналар бойынша берешегі түзілген күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей мемлекеттік кіріс органы төлеушіге берешек сомасы туралы хабарлама жіберуге тиіс.

Аударымдар мен жарналар бойынша берешек өтелмеген жағдайда мемлекеттік кіріс органы төлеушінің банктік шоттары мен кассасы бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұруға, және берешек сомаларын мәжбүрлі тәртіппен өндіріп алуға құқылы.

Алайда, МӘМС жүйесінің 1 жылдан астам мерзімде іске асырылуына қарамастан, Заңның бұл талаптары орындалу деңгейі бізге беймәлім.

Одан басқа да жағдайлар да алдарыңыздағы слайдта көрініс тапқан.

Бұдан бөлек, Еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің Қызылорда облысы бойынша департаментінің  мәліметі бойынша ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетімен Ресей Федерациясының Зейнетақы қорынан Байқоңыр қаласында тұратын, РФ заңнамасы бойынша зейнетақы алатын ҚР азаматтарының нақты саны туралы мәлімет сұратылған. Осыған орай, мәлімет уақытында келген жағдайда МӘМС туралы заңның 26-бабының 1-тармағы 7-тармақшасындағы 15 жеңілдігі бар санаттардың қатарын Байқоңыр қаласында тұрақты тұратын, РФ зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін алатын ҚР азаматтарымен толықтыруға мүмкіндік жасау Еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің Қызылорда облысы бойынша департаментімен қарастырылады деген ойдамыз.

Облысымызда әр бір медицина ұйымдарында «бестіктер» құрылып, яғни бес маман бекітіліп, осы мамандар МӘМС жайлы 100% біле отырып, өздері каскад әдісімен ары қарай мекеменің барлық қызметкерлерін тұрақты оқыту үстінде. «Құпия науқас» бағдарламасын өткізу 2020 жылдан бері Орталық аппарат және басқа өңірдегі филиалдардың қатысуымен тұрақты түрде өткізілуде, алайда слайдта көрініп тұрғандай медқызметкерлердің білу деңгейі көңіл көншітпейді. Медициналық қызметкерлердің біліктілік деңгейін әлі де болса көтеру қажеттілігі айдан анық дүние. Одан бөлек емханаға тіркелмеген халық саны облыс бойынша 1 шілдедегі мәлімет бойынша 6 773 (1 маусымдағы мәлімет – 7 066 тұрғын, тек 1 ай ішінде 293 тұрғын ғана емханаға тіркелген) тұрғындарды құрап отыр (ҚР-157 944).

Қор тарапынан 2020 жылдаың 2 тоқсанынан бастап «Qoldau-24/7»  мобилді қосымшасы әзірленген-ді. Бұл қосымшаның маңыздылығы – МӘМС жүйесіне байланысты толық ақпарат алуға және де медицина мекемесінің қызметіне шағым қалдыруға  болады. Мобилдік қосымшаны қолдану үшін, Google Play Market/АРР Store) арқылы «Qoldau 24/7» қосымшасын жүктеп, жүйеде тіркелу қажет.  Қосымшаның ақпараттық материалдары мен видеороликтері де жасақталған.

Бақыт Исмаханбетов,

«Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ Қызылорда облысы бойынша филиал директоры

Міндетті әлеуметтік сақтандыру

МӘМС өмірімізге енеді дегенді естігенде көпшіліктің түсінігінде медицина саласы бойынша халыққа көрсетілетін қызмет бұдан былай жаппай ақылы негізде жүргізіледі деген пікір қалыптасқаны жасырын емес. Іштей қарсы болдық.Жүйенің бұрынғыша жалғаса бергенін қаладық. Медұйымдар,аурухана,емхана,амбулаториялар құрқол кісіні қабылдамайтындай, ауыра қалған жағдайда ақхалаттылардың алақанына шытырлатып ақша санап бермесек аурухана табалдырығынан аттай алмайтындай абыржыдық. Сөйтсек МӘМС жүйесі біз ойлағандай емес екен.Сақтандыру жүйесі міндеттеліп, жарнасына төлем енгізілгенімен барлық мед жүйе бұрынғыша жұмыс істеп, халыққа тегін қызметін бұрынғыша көрсетіп тұрғандай. Сөйтсек Мемлекет төмендегі санат бойынша азаматтардың сақтандыру қорына төлем жасап қойған деседі.
 1) балалар;
 2) "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр ана" атағын алған, сондай-ақ І және ІІ дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көп балалы аналар;
 3) Ұлы Отан соғысына қатысушылар мен оның мүгедектері;
 4) мүгедектер;
 5) жұмыссыз ретінде тіркелген адамдар;
 6) интернат ұйымдарында білім алып және тәрбиеленіп жатқан адамдар;
 7) орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары білім беру, сондай-ақ резидентура нысанындағы жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында білім алып жатқан адамдар;

https://osken-onir.kz/kogam/20449-mndett-leumettk-satandyru.html

Қасым-Жомарт Тоқаев қазақстандықтарға үндеу жасады

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев коронавирустан қорғанудың жалғыз жолы – вакцина салдыру екенін айтты. 

 
  «Коронавирустың жаңа толқыны ең жойқын болып отыр. Соңғы күндері жүздеген азаматымыздан айырылып қалдық. Әр өңірде ауруханаға түскен науқастардың саны күрт көбейді. Жансақтау бөлімдерінің барлығы іске қосылды. Қосымша дәрі-дәрмек пен құрал-жабдық сатып алынды», – деді президент коронавирус індетіне байланысты эпидемиологиялық ахуал жөніндегі кеңесте. Айтуынша, вирусқа қарсы күресте аға буын, бірақ ең жаманы балалар зардап шегіп жатыр.
 «Бұл қауіптен өзіңді және жақындарыңды қорғаудың жалғыз жолы – вакциналау. Әлемдік медицина әзірге басқа әдіс ұсынған жоқ, жақын келешекте де ұсынуы екіталай. Еліміздің әр азаматына айтарым: денсаулықты сақтаңыздар, туған-туыстың, отбасының амандығын ойлаңыздар! Ал, Үкімет пен өңір басшылары белгіленген міндеттердің бәрін мінсіз атқаруға тиіс», – деді Тоқаев.
 Ол үкіметке кеңесте көтерілген мәселелерді ерекше бақылауға алуды тапсырды. Қабылданған шаралар туралы бір ай ішінде баяндауды сұрады.

МӘМС: Қызылорда облысы халқының 82,2%-ы сақтандыру мәртебесіне ие болды

Елімізде мiндеттi әлеуметтiк мeдицинaлық сaқтандырy жүйeсi енгiзiлгелi оң өзгeрiстeр байқaлaды. Хaлық бұрын aқылы болғaн медицинaлық көмектi тегін aлып, емхaнаны, дәрiгердi еркін таңдайды. Сақтандыру қоры арқылы жеке меншік клиникаларға да тексерулеріне болады. Ол үшін азаматтар сақтандыру жүйесіне тіркелгенін қайдан біледі? Тeгiн көмек алу тұрақты жұмысың болу керек пе? Осы және өзге де сұрақтардың жауабын «Әлeумeттік медицинaлық сaқтандыру қoры» КЕАҚ Қызылoрда облыcы бойыншa филиaлының дирeкторы Бaқыт Исмaғамбетовтен сұрaп бiлдiк.

- Бақыт Торғайбайұлы, МӘМС жүйесінде қызылордалықтардың қанша пайызы сақтандырылған?

– МӘМС жүйесінің толыққанды жүзеге асуына кедергі келтіріп отырған бірінші үлкен мәселе – өңіріміздегі сақтандырылмаған азаматтардың үлес салмағының әлі де жоғары болуы. Республика бойынша 18 млн тұрғыңның 15 миллионнан астамы, яғни 81% cақтандырылмаған. Ал Қызылорда облысында 800 мың тұрғынның тек 654 мыңы (82,2%) сақтандыру мәртебесіне ие болып, соңғы қатардағы орындарға жайғасты. Меже бойынша 2020 жылдың соңына өңір тұрғындарының 87% сақтандырылу қажет еді, алайда бұл орындалмай отыр. 2021 жылғы 1 сәуірдегі ахуал бойынша аймақта МӘМС жүйесінде сақтандырылмаған азаматтар 141 мыңнан астам адамды құрап, медициналық көмекті толыққанды алу мүмкіндігінен айырылып отыр. Оның 41 мыңдайы - жұмыс істейтіндер, алайда жұмыс берушілер әлдебір себеппен жарна төлемейді.

- Төлемегенi үшiн aйыппұл салына мa?

- Салынады. Заңда төлеушiнің аудaрымдaры мен жарнaларын уaқытылы аудармағaны үшiн жaуaптылығы қарacтырылған. Яғни аудaрымдар мен жaрналардың уaқытылы аудaрылмаған сомaларын мемлекеттiк кірiс оргaндары өндiріп алaды. Сонымен қатар, төлеушi олaрды ҚР Ұлттық Бaнкі бeлгілeген қaйта қaржылaндырудың 1,25 есeлeнген рeсми мөлшeрлемесi мөлшeрінде мeрзімi өткен әрбiр күн үшiн есeпке жaзылған өсiмпұлмeн біргe қордың шотынa аудaруға тиiс екенi турaлы көрсетiлгeн.

- Сақтандыру жүйесінде өз мәртебесін қалай анықтайды? Қор туралы ақпаратты қайдан алады?

- SаqtаndyrуВоt телеграмм бот арқылы да нақтылаyға болады. Еgov.kz сайтына кіріп ЖCH нөмiрiн теріңiз немесе аймақтық XҚK0-ға, медицинaлық ұйымғa барып, мeдицинaлық ақпарaттық жүйедегi мәртебеңiздi тексeру қaжет. Егeр жеңiлдік жасaлған он бес санаттың бірiне крiсеңіз, сiз автoмaтты түрдe MӘMC қатыcушысы болaсыз.

Ал қор халықпен кері байланыс жүйесін бір ізге қойған. Облыс тұрғындарын MӘMС жүйесі жайлы ақпараттандыру жұмыстары да тұрақты жүргізілуде. Былтырдан бері «QoІdau-24/7» мобилді қосымшасы әзірленген-ді. Бұл қосымшаның маңыздылығы - МӘМС жүйесіне байланысты толық ақпарат алуға және де медицина мекемесінің қызметіне шағым қалдыруға болады. Мобилдік қосымшаны қолдану үшін, GoogІe Plaу Market/АPP Store) арқылы «Qoldau 24/7» қосымшасын жүктеп, жүйеде тіркелу қажет. Қосымшaның ақпараттық материалдары мен видеороликтері де жасақталған. 1406 call орталығы мен Qoldau 24/7 мобилді қосымшaсы aрқылы облыс бойынша 2020 жылы 169 шағым түссе, жыл басынaн берi 75 aрыз-шaғым түстi, барлығы уақытында қанағаттандырылып шешілді. Оның ішінде сақтандырылған азаматтарға МӘМС пакетіне тиесілі қымбат диагностикалық қызметтерді алу қор есебінен тегін бола тұра, оларға ақылы негізде жолдама берілген азаматтардың құқықғы филиалдың араласуымен орнына келтірілді. Өз есебінен төленген қаражаттары қателік жасаған медициналық мекеме тарапынан азаматтарға қайтарылып беруіне мүмкіндік туды.

- Мемлекет басшысы коронавируспен күресте медицина қызметкерлерін қолдау міндетін қойды. Қызылордалық медқызметкерлерге қаншалықты көмек беріліп жатыр?

- Үкімет медицина қызметкерлерiне төленетiн төлемдердiң мөлшерін бекітті. Қаулыға сәйкес эпидемияға қарсы іс-шараларға қатысқан медицина қызметкерлері 212 мыңнан 850 мың теңгеге дейін айлық алады. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының филиалы 2020 жылдың наурыздан 2021 жылдың мамыр айына дейін Қызылорда облысының 24 306 медицина қызметкеріне еңбекақысына қосымша үстемеақы төледі. Ал, биыл үстемеақы үшін республикалық бюджеттен жалпы 2 275,61 миллион теңге бөлінді. Бүгінгі күнге дейін 1 584,0 миллион теңгесі төленді.

- Коронавирус инфекциясын жұқтырып, ауырғаннан кейін оңалтудан өтудің жолы қандай?

- Ең алдымeн, өзiңіздiң eмдeyшi дәрiгерiңiзгe хaбaрлaсыңыз. Eмхaнaдaғы дәрiгeр оңaлту дәрігерiнiң немeсe мультидисциплинaрлық топтың Кeңeсінe жолдaма бeрeдi, олaр жaғдайды бағaлaйды жәнe қaлпына кeлтiру шaралaрының қажеттi курсын тaңдайды. Олaр тыныс aлуды қaлыпқа келтiруге, асқынулaрды азaйтуға, өмiр сүру сaпасын aрттыруға және мaзасыздық пен депрeссия бeлгілeрiн жеңілдетуге бағытталған.

Көрсетiлiмдер болғaн кeзде оңaлтудaн үйдe eмдeлген және мeдицинaлық ұйымдaрға жүгінбeген азaматтар дa өте алaды. Олaр үшiн әрекeттер aлгоритмi бірдeй.

Айтa кету кeрек, медицинaлық оңaлту функционaлдық бұзылу дәрежесiне бaйланысты стaционaрлық және aмбулаториялық жaғдайда да жүргiзілуі мүмкiн.

- Аймақта MӘMС жүйeсіне қaнша мeдициналық ұйым тiркeлген?

- Биыл әлeуметтiк мeдицинaлық сaқтандыру қорының филиaлымeн алпыс емханамен келiсiм-шарт жaсaлды. Оның iшiнде отыз жеке меншік клиника бар. Қалғаны мемлeкeттiк мeдицинaлық ұйымдaр.

Қызмeт көрсетушiлeрмeн 65,82 миллиард теңгеге шарт жaсaлды. Оның iшiндe 42,81 млрд тeңге тeгін мeдицинaлық көмeктің кeпілдiк берiлгeн көлeмі шeңбeрiнде, 23,01 миллиард тeңге МӘMС қaржысы құрaйды. Сонымeн қaтар аймaқтaғы он төрт медициналық ұйымда коронавирустық инфекциямен ауыратын науқастар үшін 585 төсeк-орын дайындaлды.

- Медициналық сақтандыру бойынша қандай клиникалар жұмыс істейтінін қайдан көруге болады? Халықта емхананы таңдау құқығы бар ма?

- ТMККК және MӘMС бойынша мeдицинaлық қызмeт көрсeтетiн медицинaлық ұйымдaрдың тiзiмімeн Әлeумeттік мeдицинaлық сaқтaндыру қoрының рeсми сайтындa тaнысуғa болaды. Әркiмнің дәрiгер мeн eмханaны eркiн тaңдaуға құқығы бaр. Тiркeу нaуқaны кезiндe мeдицинaлық мекеменi жылынa бiр рeт еркiн тaңдaу құқығы бaр. Сондaй-aқ егeр адaм тұрaқты немeсе уақытшa тұрaтын, жұмыc iстейтiн нeмесе оқитын жeрiн ауыстырсa, бaсқа eлді мeкенгe көшсe немeсе өзi жaтaтын eмхана қaйта ұйымдaстырылсa aуыстыруғa болaды.

- Ол емханаларға бақылау бар ма? Әсіресе жеке клиникалар. МӘМС өз клиеттерін заң бұзған медициналық ұйымдардың алдында қорғай ала ма?

- Қордың медициналық қызметтерінің сапасына мониторинг жүргізу бөлімінің мамандары науқастардың құқығын қорғайды. Кез келген денсаулық ұйымы алдына келіп тұрған науқаспен жақсы қарым-қатынас орнатуға міндетті. Ақы төлегеніне не төлемегеніне қарамастан. Біз өз тарапымыздан медициналық ұйымдармен келісім-шарт жасар алдында аккредиттеуден өткен ұйымдарға басымдық береміз. МӘМС оларға сапалы қызметі мен көлеміне қарай қаржы төлейді.

ТМККК және МӘМС пакеттері бойынша медициналық қызмет көрсетушілер халыққа көрсеткен медициналық қызметтер үшін ақы төлеу осы қызметтердің сапасы мен көлеміне мониторинг жүргізілгеннен кейін ғана жүргізілетінін атап өткен жөн. Іс жүзінде көрсетілген және медициналық көмек көрсету стандарттары мен ережелерін, сондай-ақ клиникалық хаттамалардың ұсынымдарын сақтай отырып, құжатпен расталған қызметтерге ақы төленеді.

Халыққа медициналық көмек көрсету кезінде биыл Қызылорда облысы бойынша 16,6 мыңдай түрлі кемшілік анықталды. Медициналық ұйымдарға салынған айыппұл сомасы 158 млн теңгеден асты. Ұйымдардағы жиі кездесетін қателіктер «емдеу-диагностикалық іс-шаралардың, қызмет көрсетудің денсаулық сақтау саласындағы стандарттардан, ережелерден/ клиникалық хаттамалардан негізсіз ауытқуы және пациенттердің деректерін денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелеріне дәйексіз, уақтылы емес, толық емес және сапасыз енгізуі болып отыр. Қор сарапшылары мемлекет тегін медициналық көмектің кепілді берілген көлемі (ТМККК) шеңберінде және MӘMС пакеті бойынша қор филиалымен келісім-шартқа отырған медициналық мекемелер атқарған қызметтердің сапасы мен көлеміне мониторингті жүйелі түрде жүргізіп отырады. Сондықтан бізге қатысты сұрақтар туындаған жағдайда қордың call-орталығына 1406 телефонына, Қордың сайтына, «Qoldau - 24\7» мобилдік қосымшасы арқылы немесе Telegram-бот «SaqtandуruВot» хабарласуға болады. Қордың мамандары мен сарапшылары жедел жауап беріп, қажетті көмек көрсетеді.

- Сұхбатыңызға рақмет.

Ибраш ӘЛИ,

baq.kz

Гүлшара Әбдіқалықова медициналық нысандарды аралап, індетпен күрес амалдарын күшейтуді тапсырды

Облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова аймақтағы эпидемиологиялық ахуалдың күшейіп, індеттің таралу деңгейінің артуына байланысты бірқатар медициналық мекемелерді аралап, дайындығын саралады.

Алдымен аймақ басшысы жұқпалы аурулар ауруханасына барып, қызметін бағдарлады. Биылғы жылдың 5 айында жұқпалы аурулар ауруханасына 959 науқас түсіп, 875 азамат індеттен айыққан. Қазіргі таңда ауруханада 185 науқас ем қабылдап жатыр. 200 төсек орынға лайықталған ауруханада дәрі-дәрмектің қажетті қоры қалыптасып, оперативті мамандар жұмысы жолға қойылған.

Облыс әкімі соңғы уақытта өңірдегі вирус деңгейінің күрделеніп, үнділік Дельта штамм белгілерінің таралуы себепті сақтық шараларын қатаң түрде күшейтіп, науқастарды емдеуде қосымша төсек-орынды әзірлеп, алгоритмдерді жедел іске қосу қажеттігін қаперге салды.

«Қазір вирустың мутацияланған белгілері анықталуда. Өкінішке орай, Дельта штаммы біздің өңірде де көрініс тауып жатыр. Індетті жеңу үшін ұжымдық иммунитетті қалыптастырып, тұрғындарды белсенді түрде екпе егу жұмыстарына шақыруымыз қажет. Егде азаматтарды, балаларды вирустан қорғау үшін медициналық ұйымдар қажетті шараларды қарқынды түрде іске асыруы қажет», – деді Гүлшара Әбдіқалықова.

Бүгінде облыста індет жұқтырған 7392 адам тіркелсе, оның 92 пайызы жазылды. Ал, пневмониямен ауырған 1338 науқастың 1194-і емделіп шықты. Бұл ретте стационарларда 570 төсек-орын ұйымдастырылды. Егер індет күшейген жағдайда инфекциялық және провизорлық стационарларда төсек-орын қорын 3200-ге дейін ұлғайтуға мүмкіндік бар. Сонымен бірге 518 орын орталықтандырылған оттегімен жабдықталған. Қазіргі уақытта 262 науқас инфекциялық стационарларда ем алып, жүктемесі 46 пайызға жетсе, 29 науқас реанимациялық төсек орындарында ем қабылдап, жүктемесі 33 пайызды құрады. Сонымен бірге, өңірде 138 дәрігерлік мобильдік топ үйден ем жасап, науқастарға уақытылы жетіп, қажетті ем-шара жүргізуде.

Мұнан кейін өңір басшысы «СК-Фармация» ЖШС дәрі-дәрмек қоймасына барып, медициналық препараттар қорын бақылады. Гүлшара Әбдіқалықова жауапты сала басшыларына өңірде дәрілік заттарды жеткізуде айтарлықтай проблема болмау қажеттігін тапсырды. Бүгінде «СК-Фармация» ЖШС құны 371 миллион теңгені құрайтын дәрі-дәрмек қоры бар. Әсіресе, коронавирусқа қарсы дәрілер жеткілікті мөлшерде әкелінген. Науқастарға қажетті дәрілер медициналық нысандар мен дәріханаларға тұрақты жеткізілуде.

Облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова екпе егу кабинеттерінің жұмысын саралау үшін Қызылорда қаласындағы №3 емханаға да барды. Мұнда тұрғындарға вакцина салуға қажетті бірнеше егу кабинеті ашылып, мобильді дәрігерлердің жұмысы жолға қойылған. Вакцинация кезеңі басталған уақыттан бері емханадан 13 мың аса тұрғын екпенің бірінші компонентін, 8350 адам екінші компонентін салдырған. Вакцинаның екінші кезеңін алу белгіленген тәртіппен жалғасуда. Емхана жұмысын саралаған облыс әкімі емхананың бас дәрігеріне екпе алу процедурасы кезінде тұрғындардың шоғырлануын болдырмас үшін күту залдарын реттеп, жұмысты үйлестіруді тапсырды.

Бүгінде екпе егу жұмыстарын қарқынды іске асыруда өңірде 106 егу кабинеті ашылған. Оған 133 мейірбике мен 89 дублер тартылған. Ал, вакциналарды сақтауға 40 тоңазытқыш 179 термоконтейнер және жаңа 20 белсенді термоконтейнер жасалған. Медициналық нысандарды аралау барысында облыс әкімі көпбейінді балалар ауруханасына аялдап, нақты ахуалды таразылады.

Өз кезегінде Гүлшара Әбдіқалықова аурухана басшылығына бірқатар тапсырмалар берді. Соңғы кездері балалар арасындағы аурушаңдықтың көбеюі себепті аурудың алдын алу жұмыстарын әлде де күшейтуді міндеттеді.

Айта кету керек, облыста екпені I компоненті бойынша 171 370 доза егілсе, II компонент бойынша 92 095 доза салынды. Қалған дозалар кестеге сәйкес жүргізілуде.

Автор:

«Ақмешіт-ақпарат»

https://aqmeshit-aptalygy.kz/densaulyq/guelshara-aebdiqalyqova-medicinalyq-nysandardy-aralap-indetpen-kueres-amaldaryn-kueshejtwdi-tapsyrdy-9904/ 

Вакцина алмаған медицина қызметкерлері жұмыстан шеттетіле бастады

Вакцина алмаған қызметкерлер 31 желтоқсанға дейін ақысыз демалысқа жіберіледі.

Италияда коронавирусқа қарсы вакцина салдырмаған медицина қызметкерлерін жұмыстан шеттете бастады. Бұл туралы Sky TG24 телеарнасы хабарлады.

 Вакцинадан бас тартқан медицина қызметкеріне бос орын бар болған жағдайда әріптестерімен және пациенттермен жақын байланыста болмайтын жұмыс ұсынылады. Егер басқа жұмыс табылмаса, бұндай қызметкерлер 31 желтоқсанға дейін ақысыз демалысқа жіберіледі.

Тиісті ережелер Италия министрлер кеңесі 1 сәуірде қабылдаған коронавируспен күреске бағытталған декретте белгіленген. Құжатқа сәйкес барлық медицина қызметкері міндетті түрде коронавирусқа қарсы вакцинациялануы қажет. Бұл міндеттеме мемлекеттік, жекеменшік медициналық және әлеуметтік құрылымдарда, сонымен қатар дәріханаларда жұмыс істейтін денсаулық сақтау жүйесі мамандарына қатысты. Италияның кәсіби қауымдастығы мен ауруханалар барлық дәрігер, медбике және басқа да қызметкерлердің аты-жөндерін тиісті органға ұсынған.

Денсаулық сақтау органдары сәуір айында медицина қызметкерлерінің әрқайсысына вакцинация туралы құжатты ұсыну туралы немесе вакцинациядан бас тарту себебі көрсетілген анықтаманы ұсыну туралы хабарлама жіберген.

Телеарнаның мәліметі бойынша хабарлама алғандардың басым бөлігі екпе алуға келмеген көрінеді.

sn.kz

Қырағы жандарға құрмет

Жұма күні Қазалы ауданы әкімдігінде медицина қызметкерлерінің кәсіби мерекесіне арналған салтанатты жиын өтті.

Денсаулық сақшыларының басын қосқан мерекелік жиында аудан әкімі Мұхтар Оразбаев медицина қызметкерлерін төл мерекесімен құттықтап, жылы лебізін білдірді.

Бұдан кейін ұзақ жылдар бойы медицина саласында жемісті еңбек еткен бірқатар сала үздіктеріаудан әкімінің Алғыс хатымен марапатталды.

Аудандық емхананың дәрігері Әсия Ізтілеу Ұлттық медициналық ассоциациясының «Алтын дәрігер» медаліне ие болды.

Сонымен қатар, Қазалы ауданаралық ауруханасы мен Қазалы теміржол ауруханасының ұжымдарына «Нұр Отан» партиясы Қызылорда облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасарының «Алғыс хаты» табысталды.

Шарада Қазалы ауданаралық ауруханасының бас дәрігері Бақытгүл Әлішева мен Қазалы теміржол ауруханасының мейіркеші Елена Андреади әріптестерін мерейлі мерекемен құттықтап, көрсетілген құрметке ризашылықтарын білдірді.

Кәсіби мерекеде зор құрметке бөленген сала мамандары өз қуаныштарын жасырған жоқ. Олар алдағы уақытта да денсаулық сақтау саласында талмай еңбек ете беретіндіктерін жеткізді.

"ҚАЗАЛЫ" ақпарат

https://qazaly.kz/kogam/20375-yray-zhandara-rmet.html

Атқарар ісі ауқымды

Тіс аурса, іш ауырса дәрі беріп, жанды емдейтін дегдар жандар терапевт дәрігерлерді көбі біледі. Медицина саласының басты мамандығы болып табылатын дәрігерлердің бұл түрі ағзаға әсер ететiн ауруларды анықтап, емдеумен бірге, хирургия, гинекология, педиатрия және анестезиология сынды салалардан хабары бар әмбебаптылықты талап етеді. Осындай жұмысты жауапкершілікпен атқарып, ел ықыласына бөленіп жүрген Қазалы теміржол ауруханасының терапия бөлімі шағын болғанымен, атқарар жұмысы ауқымды бөлім.

20 терапиялық, 10 кейінгі оңалту орындарымен қамтылған бөлімде аталмыш санатқа кіретін түрлі науқастарға көмек көрсетіледі. Терапевт дәрігер, реабилитолог дәрігер, 4 мейірбике, 1 оңалту бөлімінің қызметкері, кіші медициналық қызметкерлер, шаруашалық бөліміне жауапты маманнан тұратын бөлім бастапқы және өңделген адамдарға жауапты. Ішкі органдардың барлық бұзылысының ем шарасын тағайындайтын мұндағы жауапты жандар үнемі ізденіс пен тыңғылықты жұмыс жүйесіне уақыттарын арнаған. Алғаш науқас деңгейін анықтайтын терпевтер емделушінің сипатын анықтап, асқынған немесе басқа да клиникалық көріністері болса, тиісті бөлімдерге жолдайды. Бұл күнделікті суықтау, асқыну, түрлі жетіспеушілік ауруларымен бірге, инсульт, инфарктен кейінгі, ота жасалғаннан соңғы ауырлықты қалпына келтірумен ­айналысатындар қызметіне жүгінушілердің моторикасын дамтып, тірек қимыл аппаратының бұзылысы, тіл мүкістігінің дұрысталуына ықпалын тигізеді.

Пендемия кезінде бөлім жұмысы жаңаша сипатта жалғасқан олар ауруханаға түскен әрбір науқасты «Қызыл аймақ» жүйесі арқылы қабылданып, сынамалар алып, диагнозын анықтауда жедел әркетке көшуде терапиялықтар тындырымдылықтарымен танылуда. Карантин уақытында, «СOVID-19», өкпе қабынуымен ауырған науқастардың кейінгі әлсіреуінен туындағын түрлі себептерден айығуға сеп болған. Бөлім басшысы, отыз жылға жуық тәжірибесі бар білікті дәрігер Бақыт Айжарықованы сөзге тартқанымызда: «Қазіргі таңда бронхит, өкпе демікпесі, өкпе қабынуының салдарынан әлсіреу, өкпе, жүрек астмасы, қан қысымы көбейген. Бұрын бұл аурулар түріне көбіне егде жастағы адамдар, ішінара орта жастағылар шалдығатын болса, қазір ауру белгілері анықталып, олар жасарып бара жатқаны белгілі болып отыр. Сондай-ақ асқынулар тез өріс алады. Осылардың барлығын ескере отырып, шұғыл шешім қабылдауға дағдыландық. Бөлім емделушілерінің күнара бас дәрігер, бас дәрігердің орынбасары бақылап, танысып отырады», – дейді. Өзінің төл мерекесін басқосуда емес, науқастар төсегінің жанында қарсы алатын ақ халатты жанның сөзінен басты баға – емделушінің сана саңлауындағы сәулесінде сығалаған үмітіне сенім ұялатып, жарқын өмірге қайта оралуына септесу екенін топшыладық.

Алтын ӘДІЛХАНҚЫЗЫ

https://qazaly.kz/kogam/20319-atarar-s-auymdy.html 

Жүйке жүйесіне жауаптылар

Салауатты әрі бақытты өмірді дәрігердің көмегінсіз елестету мүмкін емес. Халықтың “Бірінші байлық – денсаулық” деген тәмсілі де осыны меңзесе керек.

Қазіргі күні елдегі ақхалатты жандардың біліктілігін медицинасы дамыған елдердегі мамандарының қабілетімен теңестіруге әбден болады. Себебі күн өткен сайын алдына көмек сұрап келген адамның сырқатын жазып, көңілін көншітіп жіберетін дәрігерлердің саны артып келеді.

Солардың қатарында халықтың алғысына бөленіп жүрген Қазалы теміржол ауруханасының қызметкерлері қос ­невропатологты айта кеткенді жөн көрдік. Олар Шолпан Қарақұлқызы мен Райхан Қорғанбекқызы. Бұл мінездері жайдарлы ақхалатты арулар теміржол емханасында орналасқан неврологиялық кабинетте өз қызметтерін ұсынады.

Шолпан Өтеулі осыдан 9 жыл бұрын еңбек жолын аудандық ауруханадан аймақтық терапевт болып бастаған. Бір жылдан соң Қазалы теміржол ауруханасына дәрігер невропатолог қызметіне ауысады. Ол біліктілігі мен толысқан тәжірибесінің арқасында теміржол ауруханасының ­неврология бөліміне бөлім меңгерушілігіне тағайындалды. Қазіргі уақытта осы қызметті абыройлы атқарып жүр. Елге сыйлы мамандығына байланысты жыл сайын кәсіби деңгейін көтеру мақсатында білімін жетілдіру курстарына оқуға барып тұрады. Практикалық семинар мен конференцияларға ұдайы қатысып отырады. Соның арқасында бүгінде Шолпан I санатты дәрігер невропатолог қатарында. Өз жұмысын аса сүйіспеншілікпен атқаратын дәрігердің айтуынша, отбасындағы жағдай атқарып отырған ісіңе әсер етеді екен. Ал оның өмірлік жолдасы Нұртуған әрдайым қолдау көрсетуден жалыққан емес. Бүгінде Нұртуған Әбдімәлікұлы екеуі үш баланы тәрбиелеп отыр.

– Аурухана ұжымы тұрғындардың денсаулық жағдайын жақсарту негізінде нысаналы көрсеткіштері бойынша біршама табысқа қолжеткізіп келеді. Халықтың орташа өмір сүру ұзақтығы 68,8-ден 72 жасқа өсті. Бүгінде 10 төсек бөлінген неврология бөлімінде бел мен бас ауруы мазалаған сырқаттанушыларды қарамағымдағы 6 қызметкермен бірлесе жүйелі ем жүргіземіз. Азанғы уақытта бір мезгіл ауруханада қызмет көрсетсем, түстен кейін емханада келген науқастарды қабылдаймын, – дейді Шолпан Қарақұлқызы.

Шолпанның әріптесі Райхан Қорғанбекқызы Арал қаласының тумасы. Он жылдық тәжірибесі бар жас Қазалы теміржол ауруханасында қызметтік жолын жалпы тәжірибелік дәрігер ретінде бастаған. 2015 жылы Алматыдағы үздіксіз білім беру университетінде “Неврология” ісі бойынша білімін жетілдірген. Осы жылдан бастап балалар және ересектер невропатологы болып жұмыс істейді. ІІ санаттағы дәрігер ересектер мен балалардағы неврологиялық аурулар мен түрлі неврологиялық асқынудың алдын алу және реабилитациялық ем тағайындаумен айналысады. Абыройлы қызметпен қатар 4 баланың тәрбиесін жауапты атқарып келеді.

Райхан Қорғанбекқызы отыратын теміржол емханасындағы неврологиялық кабинет түрлі үнпарақпен безендірілген. «Денсаулық бұрышы», «Инсульттің алдын алу туралы» ақпарат, «Бел омыртқаның иілуіне және қатаюына арналған жаттығулар», «Инсульттан кейінгі емдік шара туралы» және басқа да көрнекті құралдар ілінген. Осындай сырқатпен келгендерге дәрігер ақпараттық түсіндірме жұмыстарын жүйелі жүргізеді.

– Ауырып келген науқастарға кеңестер айтылып, ем беріледі. Күніне дәрігерлік бақылаудан 30-дай науқас өтеді. Келгендерге кеңестер беріліп, аурудың түріне қарай ем тағайындалады. Кабинетте салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатында жемісті қызметтер атқарылады, – дейді Райхан Қорғанбекқызы.

Ұлт жоспарында қойылған басты міндеттердің бірі – міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін енгізу болатын. Сондай-ақ жаңа жүйе бастапқы медициналық-санитарлық көмекті бірінші кезекте қаржыландыруға басымдық берілген. Бұл бағытта аурухана ұжымы қызу жұмыс жүргізуде. Емхананың жұмыс кестесінде созылмалы аурулары бар науқастарға шақырулар артылды, стационарлық көмекті тұтыну төмендетіліп, жоспарлы емдеуге жатқызу саны ұлғайтылған.

Айнұр ҚАЗМАҒАМБЕТОВА

https://qazaly.kz/kogam/20317-zhyke-zhyesne-zhauaptylar.html