Мейірбикеге мың алғыс
Қауіпті вируспен бетпе-бет келу оңай дейсіз бе? Әсіресе, қауіпті дерт жұқтырған жандардың өмірі үшін жанын шүберекке түйген медицина саласының қызметкерлері антына адалдық танытуда. Осындай жанның бірі-АЙНАГУЛОВА ЛӘЗЗАТ ӘБУҒАЗЫҚЫЗЫ.
Өз мамандығын ойдағыдай тәмәмдаған мейірімді мейіркеш ЛӘЗЗАТ «Қазалы теміржол ауруханасы» ЖШС, терапия бөлімінің мейірбикесі, бірінші санаттағы білікті маман.
Қауіпті індетпен ауырған жандарға емімен де, жылы сөзімен де шипа дарытқан мейіркеш, жұмыс жасаған уақытында өзін іс тәжірибесі мол сауатты, білікті маман ретінде жақсы жағынан көрсетіп келеді. Тәртіптілігімен, жинақылығымен ерекшеленетін мейіркеш шұғыл жағдайда сауатты әрекет етіп, өз мамандығы бойынша мүлтіксіз іс атқаруда.
Қауіп-қатердің жоғары деңгейлігіне қарамастан халқына адал қызмет етіп жүрген ЛӘЗЗАТ ӘБУҒАЗЫҚЫЗЫНА осы қалпыңыздан таймай, биік белестерді бағындырыңыз деп тілейміз.
Дертке дауа - дәрігер
Жалпы, медицина – жауапкершілігі мол, жүгі ауыр салалардың бірі. Сондықтан кез келген адам біліктілік пен аса шыдамдылықты талап ететін жауапты мамандықты жоғары деңгейде меңгеру оңай емес екендігін мойындайды. Бұл саланың маңыздылығы сол, дәрігердің жұмыс барысында ешқашан қателесуіне болмайды. Сол себепті дәрігерлер үнемі тәжірибелік білімін жетілдіріп, ізденіс үстінде болып, өз саласында ем жүргізудің барлық тәсілдерін жетік меңгеруі тиіс.
Осындай жауапты әрі білікті дәрігерлердің бірі, COVID-19 инфекциясына қарсы күресте алдыңғы шепте жүрген ақ халатты абзал азамат– «Қазалы теміржол ауруханасы» ЖШС, жан сақтау бөлімінің меңгерушісі, дәрігер анестезиолог реаниматолог ҚУАНЫШБАЕВ ЖАСҰЛАН СЕРІКҰЛЫ.
Ерінбей еңбек етіп, өзіне де, еліне де зор пайдасын тигізген ақ халатты абзал жан – өзгелерге үлгі етуге әбден лайықты еңбек адамы. Мамандығына жан дүниесімен берілген білікті дәрігер үшін «ақ халатты абзал жан» деген елдің құрметті атағы ең биік һәм қасиетті ұғым болып саналады. Өз мамандығын жоғары деңгейде меңгерген ақ халатты абзал жанды жұртшылық «алтын қолды дәрігер» деп те атайды. Тіпті, тағдыр салған тауқыметтен енді құтылмаспын деп үмітін үзген жандардың өзін емдеп, дертін жазған білікті дәрігерді антына адал, абыройлы жан десек артық айтқандық емес.
Адал еңбегінің арқасында елдің алғысына бөленіп жүрген білікта маманға зор денсаулық пен сарқылмас сабыр тілейміз.
МЕЙІРБИКЕГЕ АЛҒЫС
Халық денсаулығының мықты болуы – еліміздің медицина саласында еңбек етіп жүрген ақ халаттылардың қолында екендігі мәлім. Осы ретте, ауданымыздың денсаулық саласында жемісті еңбек етіп, халықтың алғысына бөленіп жүрген, «Қазалы теміржол ауруханасы» ЖШС, терапия бөлімінің бірінші санатты мейірбикесі
АХАНОВА ГҮЛСАРА ШАХАНҚЫЗЫна ерекше алғыс білдіреміз.
Жұмыс жасаған уақытында өзін іс тәжірибесі мол сауатты, білікті маман ретінде жақсы жағынан көрсетіп жүрген мейіркеш, COVID-19 инфекциясына байланысты жарияланған төтенше жағдайы кезінде ұйымдастыру жұмыстарына белсене қатысып, халыққа медициналық көмек көрсетіп келеді.
Өз ісіне жауапты әрі қауіпті індетпен күресуде біліктілік танытып жүрген мейіркешке ұзақ өмір мен зор денсаулық тілейміз.
Дертті жеңген жандар
Қазалы теміржол ауруханасының терапия бөлімінде 20 төсек коронавирус инфекциясымен ауырған науқастарға арналды.
Бұл ретте теміржол ауруханасы терапия бөлімінің аға мейіpкеші Ләззат Айнағұлова:
– Алғашқыда күніне 10-15-ке дейін науқас түсті. Дегенмен олардың барлығы коронавирус инфекциясын жұқтырды деп нақты диагноз қойылмаған. Барлығын пневмониямен емдеп шықтық. Түгелі ауыр халде болды, кислородпен тыныс алды. Қолымыздан келгенді аянып қалмадық. Науқас саны көп болған соң 10 күннен жатқызып, температураларын түсіріп, сатурацияларын көтеріп, бірқалыпқа келген соң үйлеріне шығардық. Ары қарай күтіммен барлығы қалпына келеді. Осы кезге дейін теміржол ауруханасынан 32 адам ем алып шықты. Біз дертті жеңген жандардың бүгінгі жай-күйін білмекке телефон арқылы байналысқан едік. Олардың дәрігерлерге айтар алғысы шексіз.
Ербол АҚНИЕТОВ:
– Алдымен сәл суықтап ауырып қалдым. 28 маусым күні дене қызуым көтеріліп, бойымды әлсіздік биледі. Шақырған жедел жәрдем көлігі дер кезінде келіп, теміржол ауруханасына жеткізді. Бір күн жансақтау бөлімінде жаттым. Дәрігерлер тынымсыз еңбек етті. Нәтижесінде келесі күні палатаға ауыстырылдым. Ауруханадан 10 күн дегенде шықтым. Дене қызуым, қан қысымым барлығы өз орнына келді. Әуелі Алла, екінші дәрігерлердің арқасында осы күнге жеттім. Реанимация бөліміндегі барлық қызметкерлерге, терапия бөліміндегі Гүлхан, Жанар апайларға, Айнұр қарындасыма, Ақылбек ініме, басқа да қызметкерлерге алғысым шексіз.
Гүлхан апа өзінің сөздерімен, ақыл-кеңесімен жігер берді, қуаттандырды, өмірге деген құштарлығымды арттырып, үлкен қолдау көрсетті.
Бәріңіз елге төнген індеттен сақ болыңыздар. Дәрігерлер кеңесін тыңдап, шектеулер мен тыйымдарды ұстаныңыздар. Науқастанып жатқан жандарға Алла шипасын берсін, ауырмаңыздар!
Өмірбек ДҮЙІСОВ:
– Мен жақында ғана төтеннен келген ауруға тап болдым. Сол сәтте дертіме шипа іздеп, ақ халатты абзал жандардың көмегіне жүгіндім. Қазалы теміржол ауруханасындағы терапия бөлімінде ем қабылдадым. Бөлім меңгерушісі Бақыт Шалғынбайқызына және барлық бөлім қызметкерлеріне алғысым шексіз. Халықтың қамын ойлап, күн-түн демей еңбек етіп жатқан сіздерге де мықты денсаулық, рух-жігер тілеймін.
«Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол» ізде деген мақал бар. Барша тұрғындарды қауіпті дертпен жұдырықтай жұмылып күресуге шақырамын. Үйден шықпай, карантин талаптарын қатаң ұстанып, өз-өздеріңізді күтіңіздер.
Қарлыға ҚҰЛСЕЙТОВА:
– Өзім Қазалы теміржол ауруханасының қабылдау бөлімінде жұмыс істеймін. 29 маусым күні температурам көтеріліп, ауруханаға түстім. Бір жақты пневмония деген диагноз қойылды. Дене қызуым 38,5-ке көтерілді. Үш күн бойы антибиотик салды. Жеті күн дегенде ауруымнан айығып, үйге шықтым. Аурухана ұжымына, директордың орынбасары Сейілхан Артықбаев, терапия бөлімінің басшысы Бақыт Айжарықова, аға мейіркеш Үміт Жұмабаева, барлық мейірбикелер мен санитарлық қызметкерлерге алғысым шексіз. Бәрі де аяғынан тік тұрып еңбек етуде. Қажет деп тапқан дәрі-дәрмекті беріп, үзіліссіз ем жасады.
Қазіргі таңда медицина қызметкерлері киіп жүрген қорғаныш киімдерімен жұмыс істеу оңай емес. Оны өзім де киіп көрген соң жақсы түсінемін. Күн-түн демей түрлі қиындыққа қарамай адамдардың аурудан айығып кетуіне күш салып жатқан дәрігерлерге алғысым шексіз.
Бұл күндердің барлығы артта қалып, мамыражай күніміз қайта оралсын. Елде тыныштық, әр отбасында амандық болсын деп тілеймін. Ауырмаңыздар ағайын, сақтанып жүріңіздер.
Қазалы ауданаралык ауруханасының КВИ бөлімі 110 тәулік төсекпен қамтылған. Оның 50-і КВИ карантин,30-ы КВИ провизор, 15-і КВИ инфекция бейіні. КВИ карантин бейіні бойынша – 392, КВИ провизор – 24, КВИ инфекция – 5 адам жатыр. Бүгінгі таңда 442 науқас емделіп шықты. Үй карантинде 184 болып, бақылаудан алынған. Қазіргі таңда 32 адам үй карантинде. Симптомсыз КВИ 35 болып тұр.
Ұлболсын ТАЛАПБАЕВА
https://qazaly.kz/kogam/15044-dertt-zhegen-zhandar.html
Президент медицина қызметкерлерін кәсіби мерекелерімен құттықтады
ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев медицина қызметкерлерін кәсіби мерекелерімен құттықтады, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
«Еліміздегі барша медицина қызметкерлерін кәсіби мерекелерімен құттықтаймын! Ауырған жанды емдеу, өмірін сақтау – сіздердің қастерлі еңбектеріңіз. Бүгінде көпшілігіңіз пандемиямен күрестің алдыңғы шебінде жүрсіздер. Қажырлы еңбектеріңіз үшін алғыс айтамын. Аман болыңыздар! Мемлекет сіздерге жан-жақты көмек береді», деп жазды Президент twitter парақшасында.
Еске салсақ, Қазақстанда жыл сайын маусым айының үшінші жексенбісінде медицина қызметкерлері күні атап өтіледі.
Саулық күзетіндегі қырағы қызмет
Әлемде қанша мамандық болса, бәрінің маңызы зор. Әйтсе де, адам жанының арашашысы болған ақ халатты абзал жандардың орны ерекше екені даусыз.
Себебі денсаулық – адамның баға жетпес байлығы. Дәл қазіргі кезде дґрігер қауымының жұмысы бұрынғыдан да қауырт әрі жауапты. Өйткені олар әлемді жайлаған қауіпті індетпен күресте бірнеше ай бойы отбасыларынан тысқары, өз денсаулықтарын қатерге тігіп алдыңғы шепте келеді. Ауруға шалдыққандарға шипа іздеген ақ халаттылар еңбегі қоғам үшін маңызды, әрі абыройлы екені осы сәтте тағы бір мґрте айқындалды.
Індет елге енген сәттен бастап Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев тиімді шараларды қабылдады. Соның арқасында вирус жұқтырғандар саны өзге елдермен салыстырғанда әжептәуір аз болды. Сонымен қатар, Мемлекет басшысы індетпен күресуші мамандарға қаржылай қолдау көрсетуді де тапсырды.
Осының негізінде Денсаулық сақтау министрлігінің арнайы бұйрығының негізінде облыс әкімдігінің қаулысымен аймақтағы індетпен күресуші медицина мамандарына қауіптілік санатына қарай үстемеақы берілді. Кәсіби мереке қарсаңында бірқатар мамандарымыз министрліктің, облыс басшысының марапаттарына ие болды. Бұл біздің дәрігерлерімізді жігерлендіргені сөзсіз. Індеттің қаупі әлі сейілген жоқ. Керісінше, белең алып отыр. Осы орайда аймақ ақ халаттылары халық саулығын қорғау күзетіндегі міндеттерін мүлтіксіз атқара бермек.
Сыр медицинасы заман талабына сай жарақтанып, дамып келеді. Мәселен, бүгінде саланы медициналық-техникалық құрал-жабдықтармен жарақтандыру 75,78%-ті құрайды. Аталған көрсеткіш 2016 жылы 63,76%, 2017 жылы 66,41%, 2018 жылы 70,93%, былтыр 75,22 процентпен қорытындыланды. Биыл бұл үрдіс жалғасын тауып, 105 дана медициналық техника алу жоспарлануда.
Бүгінгі таңда облыс халқына 2423 дәрігер, 9528 орта буын маман қызмет көрсетеді. Аймақтың денсаулық сақтау саласында дәрігер мамандар жетіспейді. 2018 жылдың 1 қаңтарына тапшылық 205 дәрігерді, өткен жылы 137 дәрігерді құраса, осы жылы 162 дәрігерді құрап отыр. Бұл тенденция республика көлемінде байқалады.
Соңғы кезде мамандар тапшылығы елді мекендермен қатар облыс орталығында орналасқан көпсалалы мамандандырылған медицина ұйымдарында орын алып отыр. Мамандық бойынша жіктегенде, негізінен 47 аймақтық дәрігер, 26 анестезиолог-рениматолог, 8 неонатолог, 8 психиатр, 5 фтизиатр, 5 балалар хирургі жетіспейді. Десе де, облыс әкімінің қолдауымен өңірде маман тапшылығын азайту мақсатында біршама жұмыстар атқарылуда. Осы орайда облысымыз әлеуметтік қолдау шараларын жүзеге асыру бойынша республикада алдыңғы қатарда екендігін атап өткен жөн.Қолданыстағы жергілікті мәслихат шешімімен бекітілген «Әлеуметтік көмек көрсету, мөлшерін белгілеу және мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарының тізбесін айқындау» қағидаларына өзгерістер енгізіліп, 2016 жылдан бастап медицина мамандықтары бойынша облыс әкімінің гранты тағайындалып, 62 резидент 8 жоғары медициналық білім беру орнында оқуларын жалғастыруда. Биыл олардың 15-сі бітіріп келеді. Бұдан бөлек, облыс әкімінің тікелей қолдауымен Ақтөбе мемлекеттік медицина университетінде 2018 жылы 30, 2019 жылы 40 жалпы тәжірибелік дәрігерді даярлауға облыстық бюджеттен қаражат бөлінді. Бұл шаралар өз кезегінде саланың дәрігерлермен қамтамасыз етілуіне оң септігін тигізетін болады.
Ал былтыр аймақтың медициналық ұйымдарына 95 жас маман жұмысқа қабылданып, олардың 43-і (4,3 процент) ауылдық елді мекендерге жолданып, (2018 жылы 130, 68-і немесе 52,3 проценті елді мекендерге) жұмыс атқаруда. Жас мамандардың жұмысқа орналасуы өткен жылы алғаш рет Денсаулық сақтау министрлігі мен «enbek.kz» электрондық порталы арқылы жүргізіліп, мамандар өз таңдауларын жасады. Бұл өз кезегінде жас мамандардың инфрақұрылымы дамыған республикалық маңызды қалаларда орналасқан Ұлттық орталықтарда не емханаларда қалуына мүмкіндік беріп, сәйкесінше өңірлерде қызмет етуге ниетті мамандардың үлес салмағының азаюына әкеп соқтырды. Ауылдық жерлердегі медицина ұйымдарында жұмысқа қабылданған мамандарға Үкімет қаулысына сәйкес республикалық бюджет қаражаты есебінен көтерме жәрдемақы және тұрғын үй сатып алуға немесе салуға бюджеттік кредит беріліп келеді.Байқоңыр қаласында 2018 жылдың мамыр айында ашылған қазақстандық көпбейінді қалалық ауруханада дәрігерлер тапшылығы орын алған. Облыс әкімінің тапсырмасымен салынған әлеуметтік сала қызметкерлеріне арналған 5 көпқабатты тұрғын үйден 12 пәтер дәрігерлерге бөлінді. Нәтижесінде 9 дәрігер сырттан келіп, тұрақтады. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексінде жергілікті атқарушы органдардың құзырына жергілікті бюджет қаражаты есебінен елді мекендерге жолданған медицина және фармацевтикалық қызметкерлерге әлеуметтік қолдау шараларын көрсету қарастырылған. Осы орайда орын алған дәрігерлер тапшылығын ескере отырып, мәселе облыстық мәслихаттың кезекті отырысында қаралып, өңірге аса қажетті мамандықтар бойынша көтерме жәрдемақы бөлу үшін жергілікті бюджеттен биылға тиісті қаржы қарастырылды. Өңірге мамандарды тарту және тұрақтандыру бағытындағы жұмыстар жүйелі түрде жалғасын табатын болады. Бұл өз кезегінде, саланың білікті кадрларымен қамтамасыз етілуіне ықпал етіп, сәйкесінше халыққа көрсетілетін медициналық қызмет сапасы мен қолжетімділігі жақсаратын болады. Медицина саласына келіп жатқан жастар көп деп айта аламын. Ал оларды ауылдық жерлерге көптеп тарту бағытында мемлекет тарапынан жүргізіліп жатқан жұмыс та, көрсетіліп жатқан көмек те аз емес.
Жалпы денсаулық сақтау саласы асқан жауапкершілікті талап ететін сала десек, дәрігер – сол жауапты арқалаған адам өмірінің арашашысы. Осы ретте, бүгінгідей әлемді жайлаған індетпен күресуде мамандарымыздың еңбегін ерекше атап өткім келеді.
Барша әріптестерімді келе жатқан «Медицина қызметкерлері күні» мерекесімен құттықтаймын! Халық денсаулығын ойлап, күні-түні қызмет етіп жүрген әріптестерімнің еңбегіне ризашылығымды білдіремін. Ел игілігі жолындағы еңбектеріңіз әрдайым нәтижелі, мерейлеріңіз үстем болсын!
Жақсылық ӘБДУСАМЕТОВ,
облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы
https://syrboyi.kz/densaylik/sawlyq-kuezetindegi-qyraghy-qyzmet-41553/
Облыс әкімі медицина қызметкерлерін құттықтады
Облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова медицина қызметкерлері күні қарсаңында сала ардагерлері мен қызметкерлерін құттықтады.
– Сіздерді кәсіби мерекелеріңіз – Медицина қызметкерлері күнімен шын жүректен құттықтаймын!
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев «Ұлт денсаулығы – мемлекет қауіпсіздігінің құрамдас бөлігі» деген болатын.Қазақстандықтардың денсаулығын жақсарту – еліміздің мемлекеттік саясатының басым бағыттарының бірі.Бүгінгі күні облыс бойынша 23 стационарлық, 21 амбулаториялық емханада 2 423 дәрігер, 9 528 орта буынды мамандар медициналық қызмет көрсетіп келеді.Жылдан жылға осы саласының материалдық-техникалық базасы нығайып, әлемдік озық технологиялар мен телемедицина күнделікті қолданысымызға еніп отыр, – деді аймақ басшысы.
Сондай-ақ, сала қызметінің сапасын жақсарту мақсатында «2019-2025 жылдарға арналған денсаулық сақтау нысандарының өңірлік перспективалық даму жоспары» бекітіліп, жалпы құны 73,5 млрд. теңгеге заман талабына сай 118 нысан салу жоспарланғанын атап өтті.
– Денсаулық сақтау саласының тарихында, аймақ медицинасының дамуына зор үлес қосқан ардагерлер алдын қолды дәрігерлер Ернияз Омарұлы, Тұрғанбай Маханұлы, Рая Әбдешқызы, т.б. секілді аға буын өкілдерінің еңбегі бүгінде талайға үлгі.
Сыр дәрігерлері «COVID-19» індетімен күрес кезінде уақытпен санаспай, белгілі хирург Абдулла Сыздықұлы, халықтың құрметіне бөленген Шынжырбай Оразмаханұлы мен Жұқпалы аурулар ауруханасының бас дәрігері Айна Қарабұзауқызы, т.б. ел амандығын сақтау жолында асқан жауапкершілік пен батырлықтың үздік үлгісін көрсетуде.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев Сіздерге деген халықтың ыстық ықыласы мен риясыз алғысының дәлелі ретінде ерекше қолдау білдіруде.
Бірнеше ай бойы отбасыларыңыздан жырақта, өз денсаулықтарыңызды қатерге тігіп, қауіпті вируспен күресіп жүрген Сіздерге барша Сыр жұртшылығы атынан зор ризашылығымды білдіремін!
Сіздерге мықты денсаулық, қажымас қайрат, шаңырақтарыңызға шаттық, бақ-береке тілеймін.
Жақындарымызға жанашыр болайық! Біз біргеміз! – деді облыс әкімі.
https://syrboyi.kz/densaylik/oblys-aekimi-medicina-qyzmetkerlerin-quttyqtady-41511/
Көз – адамның айнасы
Қазалы теміржол емханасының офтальмолог-дәрігері Берік Жадырасынның медицина саласында еңбек етіп жүргеніне тура жиырма жыл. Алғашында Ақтөбе мемлекеттік медицина академиясынан хирург мамандығын меңгеріп, еңбек жолын бастады. Бертін келе Алматы дәрігерлер білімін жетілдіру институтынан арнайы курста офтальмолог-дәрігер мамандығын алды. Жуырда көз ауруларымен күресіп жүрген маманмен сұхбаттасып, көкейде жүрген сауалдарды қоюдың орайы келді.
– Берік Балдақұлы, көз аурулары қалай пайда болады, түрлеріне тоқталсаңыз...
– Көз аурулары – көздің көруінің нашарлауынан, оның сәуле сындыру күшінің ақауларынан алыстан көргіштік, алыстан көрмеушілік пайда болады және іштен туа біткен аурулар да бар. Кейінгі жылдары туа біткен аурулар мен көз жарақаттары жиі кездеседі. Аурудың пайда болуына мехникалық әртүрлі жарақаттар алу, физикалық шаң-тозаң, физикалық-химиялық ультракүлгін, инфрақызыл сәулелер, жарық әсер етеді.
Катаракта, коньюктивит, көзге ақ түсу жиі кездеседі. Көзге ақ түсу, кератит – көздің қасаң қабығының ауруы. Бұл көбінесе, жарақаттанудан, қабынудан, көзге шыққан түрлі жарадан пайда болады. Ішкі органдар мен жүйелердің бұзылуы да көз ауруларына әкеледі. Емделмеген көз сырқаты көруін нашарлатып, соқырлыққа да әкелуі мүмкін.
– Аудан тұрғындары көз ауруының қай түрімен жиі шағымданады?
– Қазіргі уақытта тұрғындар жиі жолығатын ауру түрі – көз конъюнктивасының қабынуы, әсіресе жаз айларында аллергиялық түрімен жиі келіп қаралады. Мектеп жасындағы балалардың арасында алыстан көрмеу (миопия) айтарлықтай көбейген. Сондай-ақ орта жастан асқандар арасында көз ішілік қысымының жоғарылауы (глаукома) жиі анықталады. Арнайы медициналық скрининг жүргізу арқылы жыл сайын глаукома ауруының алдын алу мақсатында медициналық тексеру өтеді. Оның кінаратты ерте анықтап, жазылуына және су қараңғылықты болдырмауға көп көмегі бар. Аурухана директоры Құбыл Ршымбетовтың ықпалымен 2019 жылы бірнеше жаңа заманауи офтальмологиялық аппараттар алынды. Сондықтан аудан халқын уақытылы медициналық тексеруден өтіп тұруға кеңес беремін.
– Көздің бірқалыпты көруін сақтау үшін не істеуіміз керек?
– Тиісті гигиеналық талаптарды қатаң сақтау қажет. Көз де басқа ағзалар сияқты ұзақ қызмет еткеннен талады, бұлдырап, шаншып ауырады да, көбінесе бас ауруына ұласады. Көздің шаршауының басты себептердің бірі жұмыс орнында жарықтың жеткіліксіздігі, яғни біркелкі жарықтың болмауы немесе мөлшерден артықтығы болып табылады. Электр шамының қызған қылы тым шақырайып көзге зиянын тигізбесін десеңіз, қалпақты, күңгірт не ақ түсті шамдарды пайдаланыңыз. Жұмыс барысында шам адамның сол жағында тұруға тиіс. Қағаз жазғанда, кітап оқығанда тым еңбектеп жатып шұқшиюға, қағазды өте жақын ұстауға болмайды. Көзден қағазға дейінгі аралықтың 35-40 сантиметр болуы шарт. Телехабарларды көргенде экраннан 2,5 метр алысырақ отырған дұрыс. Транспортта кітап, журнал, газет оқымаған мақұл. Өйткені оны ұстап отыру ыңғайсыз әрі оқуға жарық жеткіліксіз.
– Көзілдірікті үнемі киіп жүру көз ауруларын белгілі бір дәрежеде тоқтата ала ма?
– Көз – адамның айнасы. Жанарыңыздың көруі нашарлағанда дәрігер кеңес берсе, дереу көзілдірік киген дұрыс. Көзілдірікті дер кезінде кию, дұрыс таңдап алу оның бірқалыпты көруіне жәрдемдеседі. Үнемі көзілдірікті тұтынатын адамдар уақтылы пайдаланбаса басы ауырады, көзі суырып, мазасы кетеді, жұмыс қабілеті де төмендейді. Көзілдірікке қойылатын талаптар: оның құлақ қыстырмасы самай мен құлақты қыспасын; тіреу табақшасы мұрынның екі жағына дәл келсін; көзілдірікті тек қана жұмсақ шүберекпен сүрту керектігі ешқашан естен шықпасын; кигенде екі көз де әйнектің дәл ортасынан қарайтындай болсын; ал әйнек көзден бірдей қашықтықта орналассын. Көзді күн көзінен сақтау үшін әйнегі күңгіртін киеді. Аса күшті жарықта жұмыс істейтіндер арнайы қорғаныш көзілдірік тағады. Мұны арнайы оптикалардан жасатып алу қажет.
– Көз ауруы жасарып кеткені рас. Мектеп жасына жетпей-ақ көзілдірік киетін балалармен жиі ұшырасамыз. Осы ретте ата-аналарға қандай кеңес айтасыз...
– Баланың ұялы телефонды пайдалануын шектеу, кешкі уақытта мүлдем ұстатпау керек. Компьютерде отыру уақытын қадағалау қажет, себебі компьютерге ұзақ үңілу баланың көру қабілетіне кері әсер етуі әбден мүмкін. Көру деңгейі нашарлауының негізгі белгілерін атап өтейін. Олар қол таңбасындағы әріптердің едәуір іріленіп әрі нашар жазыла бастауы. Дәптерге қатты иілуі және теледидар көрген уақытта алыстан емес, экранға жақын келіп, көзін сығырайта қарауы. Егер осы жайтты балалаңыздан байқасаңыз, дәрігерге қаралуға кеңес беремін.
– Компьютерлік көру синдромы деген термин бар. Бұл туралы толыққанды айтып өтсеңіз...
– Компьютерлік көру синдромы (ККС) деген ол компьютермен ұзақ уақыт жұмыс жасайтын адамдарда кезігетін көрудің арнайы ауытқуы (астенопия). Ал астенопия (көздің шаршауы) дегеніміз көру қызметіне ұзақ уақыт ауыртпалық түсуіне байланысты болатын функциональды өзгеріс. Бұл кезде көз ашу, түйнеу, қызару, көрудің бұлынғырлануы сияқты жағымсыз сезімдер пайда болады. Астенопияны туындататын негізгі бес себепті ғалымдар анықтаған. Мәселен, мониторда бейнелер түзу сызық емес, микроскопиялық нүктелер түрінде беріледі екен. Бұл көзге өте өткір әсер береді. Екіншіден, экраннан шашыраған жарық көзге тура түскенде ол кері әсерін тигізіп, мидың және көздің шаршауына әкеліп соқтырады. Үшіншіден, монитордың түсінің қоюлығы өте төмен болуынан көз тез шаршайды. Төртіншіден, монитордан түскен жарық өте жиі жыпылықтап тұрады және бұл жанып-сөніп тұрған жарыққа ұзақ уақыт қарап тұрғанмен бірдей әсер береді. Соңғысы, көру өткірлігіне монитордағы жарқыл да пайдалы емес.
Бұл көздің ара қашықтығына және де монитордың түсіне байланысты болса, монитор мен қағазды немесе клавиатураны кезек кезек ауыстырып қарау да көзге біршама күш түсіреді. Ал астенопияны туындататын факторлерге келетін болсақ: компьютермен үздіксіз ұзақ жұмыс жасау, мобильді компьютерде кітап оқу, автокөлікті ұзақ жүргізу (әсіресе ымырт және түнгі уақытта), көзге ауыртпалық түсіретін іспен үнемі айналысу, ұзақ уақыт оқу, теледидарды үздіксіз қарау, дұрыс таңдалмаған көзілдірік және бөлменің жарықтануының дұрыс болмауы т.б.
Компьютерлік көру синдромы 12-40 жастағылардың арасында көптеп кездеседі. Астенопияның негізгі симптомдарына көздің ашуы, көздің түйілуі (құм түскен сияқты сезіну), көз айналасы, маңдай тұсының ауруы, көзді қозғағанда ауру, көздің қызаруы, қос көріну,көру өткірлігінің нашарлауы, алыстан жақынға немесе жақыннан алысқа ауыстырған бейімделуінің төмендеуі, оқығанда көздің тез шаршауы, бас ауру, көздің сезімталдығы (жарыққа, суыққа, ыстыққа т.б) жоғарылау, Мак Калахтың көру эффектісі пайда болу (экраннан көзді қара немесе ақ затқа ауыстырғанда экранда тұрған түске боялып көріну) жатады.
– Көпшілігіміздің уақытымыз компьютер алдында өтеді. Осы орайда қандай сақтық шараларын қолданған жөн, қандай жаттығулар жасаған дұрыс?
– Компьютермен жұмыс істеген кезде арнайы «компьютерлік» көзәйнекті пайдаланыңыз, алдында отыру уақытын күніне 4 сағаттан асырмаңыз. Сондай-ақ арақашықтығы жақын жерден жұмыс істеген кезде әрбір 20-30 минут сайын міндетті түрде үзіліс жасап отырыңыз. Офтальмолог дәрігерге қаралып, кеңес алып тұрудан еш қашпаңыз. Өзіңізге ыңғайлы күйде жұмыс жасаңыз. Қараңғы бөлмеде, жарық монитормен жарықтың тепе-теңсіздігінің болмауын бақылаңыз. Балаларыңызды күніне 30 минуттан артық компьютерге жақындамауға үйретіңіз.
– Көзілдірік пен линзаның айырмашылығы неде, линзаның зияны бар ма?
– Көбінесе көзілдірікті тек жақсы көру үшін ғана емес, көзді емдеу, көруді түзету әдісі ретінде тағуға кеңес беріледі. Алдымен көру қабілетінің жыл сайын үздіксіз төмендеуін тоқтатып, жақыннан көргіштікті тұрақтандырып барып көзілдіріктен құтылудың жолдарын қарастыра беруге болады. Егер жақыннан көргіштік тоқтаса және үш жыл бойы үдеп, асқынбаса, лазермен емдеу арқылы көру жағдайын қайта қалпына келтіруге мүмкіндік бар.
Линзаның да тиімді тұстары жеткілікті. Ол ыңғайлы және жанарды талдырмайды, көзілдірікке қарағанда айналаны анығырақ көрсетеді. Линзамен көзқарас аумағы шектелмейді. Басты қозғалтпай, тек жанарды бұрғанда көз бұлшықеттері жұмыс істеп, жаттығады. Линзаларда (заманауи, сапалы түрлерінде) ультракүлгін сәулелерден қорғайтын фильтрлер бар. Линзалар оттегін өткізіп, көздің демалуына жағдай жасайды. Адам қозғалысына кедергі келтірмейді мәселен, спортпен шұғылданып, би билеуге қолайлы. Бұның көмегімен кез келген үлгідегі күннен қорғайтын көзілдірік тағуға болады, шаң жинамайды және бетіне сызық түспейді.
Контактілі линзалардың көзге тікелей зияны жоқ. Дегенмен, дұрыс режим мен гигиенаны сақтамаса, көздің мүлдем көрмей қалуына соқтыруы мүмкін. Өкінішке орай көп адам линзаны мерзімінен артық пайдаланып, тіпті ұйықтар алдында шешуді де ескермейді. Линза қанша сапалы болғанымен, оттегіні жанарға 100 процент өткізбейді. Сондықтан ұйқы алдында шешіп, көзді тынықтыру қажет.
Тиімсіз тұстарына да тоқталып өтейін, линза тағуға болмайтын көз аурулары кездеседі. Линза тазалығын сақтау арнайы уақытты қажет етеді. Ұқыпты қолдануды талап етеді оны сақтайтын контейнер, сұйықтық, көздің құрғауын болдырмайтын тамшыларды қоса алып жүру керек. Себебі шамадан тыс көз құрғағанда линза көзден түсіп кетуі мүмкін.
– Уақыт бөліп, пайдалы кеңестеріңізбен бөліскеніңізге рахмет!
Әңгімелескен
Ұлболсын ТАЛАПБАЕВА
https://qazaly.kz/zanalyk/suhbat/14751-kz-adamny-aynasy.html
12 мамыр - Халықаралық мейірбикелер күні
облыс әкімі
Қадірлі мейірбикелер!
Сіздерді мейірбикелер күнімен шын жүректен құттықтаймын!
Бұл мереке 1971 жылы Халықаралық мейірбикелер кеңесінің шешімімен осы саланың негізін салушы, ағылшын мейірбикесі Флоренс Найтингейлдің құрметіне туған күнінде - 12 мамыр болып белгіленгені белгілі.
Ұлт саулығы - мемлекеттің негізгі капиталы десек, сол баға жетпес қазынаны қызғыштай қорып жүрген Сіздердің еңбектеріңіз қашанда жоғары бағаланады.
Біздің әрқайсымыз үшін өзіміздің, туған-туыстарымыздың өмірі мен денсаулығынан артық бағалы құндылық жоқ.
Бүгінгідей әлемді жаулаған індетпен күресуде мейірбикелер қызметін ерекше атап өткім келеді.
Өзінің емес, өзгенің денсаулығын ойлап, күн-түн демей қызмет етіп жүрген барша мейірбикелердің еңбегіне ризашылығымды білдіремін.
Сіздердің адал еңбектеріңіз бен абыройлы қызметтеріңізге баршамыз куәміз. Алайда, бұл қауіпті вирус әлі де толық күшін жойған жоқ, сол себепті, босаңсуға жол бермей, әрі қарай да күресуді жалғастыруымыз қажет.
Бүгінгі күні облыс көлемінде 8724 орта буын медицина қызметкерлері жұмыс жасайды. Сіздердің тынымсыз еңбектеріңіздің арқасында өңірімізде мыңдаған адам түрлі індеттерден айығып, отбасына қуаныш әкелуде.
Мерекелеріңізбен құттықтай отырып, Сіздерге мықты денсаулық, күш-жігер, отбастарыңызға құт-береке, айналаңызға амандық тілеймін!
Ел игілігі жолындағы еңбектеріңіз әрдайым нәтижелі болсын!
Біз біргеміз!
МЕЙІРБИКЕЛЕР КҮНІМЕН!
Медицина саласында халық денсаулығын жақсарту жолындағы мейірбикелердің еңбегі ұшан теңіз.
Мейірбике – білімімен, шеберлігімен, ісімен жан-жақты, мейірімділік көрсете білетін ерекше мамандық иесі. Науқасты қабылдағаннан бастап, оны емдеу барысындағы барлық күйбең тіршіліктің бел ортасында жүретін мейірбикелер еңбегі қашанда құрметті.
Медициналық көмек көрсетудің тиімділігі көп жағдайда мейірбике жұмысына тікелей байланысты.
Міндеттерін адал атқарып жүрген мамандарымызды төл мерекелерімен шын жүректен құттықтаймын!
Ерен еңбектеріңізге, шипалы алақандарыңызға, мейірімді жүректеріңізге алғысым шексіз.
Еңбектеріңіз халыққа қуаныш сыйлап, өздеріңізді нұрға бөлесін.
Ұлт денсаулығын нығайту жолында халықтың қошеметіне бөленіп, бірлесіп еңбек ете берейік!
Құрметпен,
Жақсылық Әбілқасымұлы АБДУСАМЕТОВ,
Қызылорда облысының денсаулық сақтау басқармасының басшысы
«АНГИОГРАФ»: АУРУДЫҢ АЛДЫН АЛАДЫ, ДЕРТТІГЕ ДӘРМЕН БЕРЕДІ
Былтыр күзде Қазалы ауданындағы ауруханада алғаш рет жүрек-қан тамырларына ота жасалды. Осыған дейін ірі қалалардағы жабдығы сайлы медициналық орталықтарда ғана жасалатын отаны қорықпай қолға алған қазалылық кардиологтардың бұл еңбегі ерлікке тең еді. Жабдық демекші, қымбат, ең бастысы адам саулығын сақтауда аса қажетті «Ангиограф» аппараты республика аудандарының арасында алғаш рет осы Қазалыға қойылып отыр.
Әрине жабдық қаншалықты жетілдірілсе де онымен адам жұмыс істейді. Демек, дертке дәрмен табылуы сол қымбат құрылғының «тілін табатын» дәрігердің біліктілігіне байланысты. Қазалы ауруханасының кардиологиялық орталығындағы дәрігер-нейрохирург Кенесары Баспаев пен оның әріптесі Аян Қазиұлы А.Н.Сызғанов атындағы ұлттық хирургия ғылыми орталығының қайта даярлау курстарынан өтіп, білімдерін жетілдірген, облыстық медицина орталығында тәжірибелерін толықтырған.
– Қазір осы аурухана базасында жүрекке ота жасап жатырмыз. Негізі коронарографияның басты мақсаты – ауруды ерте анықтау. Осы орталық ашылған былтырғы күзден бері 100-ден астам ота жасадық. Науқастар отадан кейін осындағы 15 төсектік кардиологиялық бөлімде жатып ем алады, – дейді дәрігер-нейрохирург Кенесары Баспаев.
Аудандық аурухана осы орталықты ашуға 3 жылдай дайындалыпты. Ең әуелі мұндағы дәрігерлердің мемлекет тарапынан тегін берілетін әсері күшті «Активизие» препаратын тиімді пайдаланғаны ескерілген. Сол тұста облысты басқарған Қырымбек Көшербаевтың бастамасымен аудандарда медициналық кластерлер құру мәселесі көтерілген кезде Қазалы кардиологиялық орталық болуға лайық деп танылған. Осының нәтижесінде қазір облыс орталығынан шалғай жатқан аудандағы науқастар ем іздеп алысқа сабылмайды. Кардиоорталық Қазалымен қатар Арал, Қармақшы аудандары, Байқоңыр қаласы тұрғындары үшін қызмет көрсетеді. Жалпы, шалғай аудандарда медициналық кластер құру идеясы игілікті іс. Мысалы, Қазалыға көршілес Арал ауданында акушерлік орталық ашылыпты. Жақын аудандардағы науқастардың бәрі сонда барып қаралады.
– Жаңағы айтқан «Активизие» препаратының қан тамырларының бітелген тұстарын ыдыратып, ауруды болдырмауға тигізер септігі көп. Бірақ, кері әсері де жоқ емес. Қазір «Ангиограф» арқылы науқасты толық зерттеп алуға мүмкіндік туып отыр. Кейде оған препарат салудың қажеті болмай, емнің басқа түрі жасалады. Дәрі егілгенде де осы аппарат арқылы оның ауруға әсерін көріп отырамыз, – дейді бас дәрігердің орынбасары Бақытгүл Әлішева.
Дәрігерлердің айтуынша, инфаркт алған науқасқа 3-6 сағат аралығында жасалған ем жақсы дариды. «Ангиограф» аппараты арқылы айығып кетіп жатқандар осының дәлелі. Ең бастысы, құрылғы қазалылық кардиологтардың өздеріне деген сенімін қалыптастырды. Былтыр отаның 4 түрін жасаған дәрігерлер алда басқа да күрделі операцияларды қолға алмақ.
Мұрат ЖЕТПІСБАЕВ,
Республикалық "Егемен Қазақстан" газетінің Қызылорда облысындағы меншікті тілшісі.
https://qazaly.kz/kogam/13125-angiograf-aurudy-aldyn-alady-derttge-drmen-bered.html
СОҢҒЫ ЖАҢАЛЫҚТАР
Дертті жеңген жандар
МЕЙІРБИКЕГЕ АЛҒЫС
Дертке дауа - дәрігер
