Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес іс-шараларының орындалуы жөнінде

Денсаулық саласында серпіліс бар

Қазақ қоғамында адам өмірінен қымбат нәрсе жоқ. Бүгінгі қоғамда да қазақстандықтардың өмірі мен денсаулығы ұдайы назарда. Елбасы «Дағдарыстан жаңару мен дамуға» атты Қазақстан халқына жолдауында денсаулық сақтау ұйымдарының жаңартылуына, ауруханаларға жөндеу жұмыстарын жүргізуге, олардың заманауи құралдармен жабдықталуына, білікті мамандар даярлауға ерекше мән берді. Сондай-ақ, жолдауда отандық медицина саласына жаңа технологиялық әдістерді қолдануды ұйымдастыру жұмыстарын қолға алу керектігі айтылған.

ХХІ ғасырдың технологиясын медицина саласына енгізу – адамның өмір сүру жасын ұзартудың кепілі. Қазақстандықтардың орташа өмір сүру ұзақтығын 75 жасқа жеткізгені де еліміздегі медицина саласының жыл санап дамып келе жатқанын аңғартады. Соның ішінде Сыр елінің денсаулық сақтау саласында да серпіліс бар. Соңғы жылдары өңірімізде аталған саланың материалдық-техникалық базасы нығайып, науқастарды диагностикалау мен емдеуге бөлінетін қаржының көлемі де ұлғайды.
Аймақ басшысының биылғы жылы халыққа берген есебін тыңдаған Сыр жұртшылығы медицина саласындағы оң өзгерістер мен толымды жетістіктерді естіп көңіл тоғайтқан болатын. Мәселен, 2017 жылы денсаулық сақтау саласындағы маңызды басымдықтың бірі – апаттық нысандардың мәселесін шешу және олардың материалдық-техникалық базасын нығайту болды. Соңғы 5 жыл ішінде салынған 57 нысанның 49-ы апатты нысандардың орнына қайта салынып, жаңғыртылды. Ал, қалған 8 нысанның екі жыл ішінде аяқталатыны айтылды. Өткен жылы Қазалы ауданының Әйтеке би кентіндегі 150 орындық орталық аудандық аурухананы іске қосылса, биыл Арал ауданындағы 150 орынға арналған орталық аудандық аурухана пайдалануға беріледі. Жаңақорған кентіндегі 250 адамға арналған орталық аудандық емхана да толық іске қосылады. Сол секілді жыл аяғында Шиелі ауданындағы орталық аудандық аурухананың құрылысы аяқталып, Жалағаш ауданындағы аурухананың құрылысы басталады. Ауданымыздың орталығындағы тоқырау жылдары асар әдісімен салынған орталық аурухана тұрғындарға заман талабына сай жоғары дәрежеде медициналық қызмет көрсете алмай отыр. Міне, биыл аудан орталығынан типтік жобадағы жаңа аурухананың құрылысы басталатынын естіген жергілікті тұрғындардың қуанышында шек болмады. Медицина саласының кем-кетігін тізбелегенде жетістіктерін де айналып өтуімізге болмайды. Қазіргі уақытта бас ауырып, балтыры сыздамайтын адам жоқ. Науқас ауруханаға жатпас бұрын алдымен емхана арқылы диагностикалық тексеруден өтеді. Ал, бұрын біздің аудандағы емхананың жағдайы да мәз емес еді. Дәрігердің қабылдауына келіп қуықтай тар дәлізде тұрып сағаттап сарылып кезегін күткен науқастардың өкпе-назы көп болатын. Бүгінде ол мәселе де түбегейлі шешімін тапты. 2015 жылы аудан орталығынан жаңадан бой көтерген ауысымына 250 келушіге арналған үш қабатты типтік жобадағы емхана ғимараты ел игілігіне пайдалануға берілді. Бұл медицина орталығы заман талабына сай жаңа медициналық құрылғылармен жабдықталды.
Аймағымыздағы медицина саласында атқарылған жұмыстар мұнымен шектеліп қалған жоқ. 2016 жылдың тамызынан бастап Байқоңыр қаласында облыстық медициналық орталықтың филиалы ашылса, 2018 жылғы қаңтардан бастап 30 мың қазақстандық азаматтарға медициналық қызмет көрсететін емхана жұмыс істей бастады. Сонымен бірге биыл мемлекеттік-жекешелік әріптестік (МЖӘ) аясында Арал ауданының Бекбауыл, Қазалы ауданының Өркендеу және Сырдария ауданының Ақжарма ауылдарында 3 дәрігерлік амбулаторияның құрылысын бастау жоспарланып отыр. Ал, Қазалы ауданында 250 орынға арналған жаңа емхананың және Қызылорда қаласында онкологиялық бөлімі бар 100 келушіге арналған емханасымен 300 төсекке арналған көпсалалы аурухана құрылыстарының жобалары әзірленетіні айтылды. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік аясында 15 дәрігерлік амбулаторияның, 3 емхана құрылысының жобалары әзірленіп, құрылысы басталуға таяу. Сондай-ақ, медициналық жабдықтарды сатып алу бойынша 6 жоба жүзеге асатынын да айта кетуге тиіспіз. Қазалы орталық аудандық ауруханасының негізінде Арал, Қазалы, Қармақшы аудандары мен Байқоңыр қаласының тұрғындары үшін 3 тері асты қантамырлары орталығын ашу жоспарланып отыр.
2018 жылы денсаулық сақтау мекемелерін заманауи медициналық құрал-жабдықтармен қамтуды 90 пайызға жеткізетін боламыз. Салыстырсақ, 2015 жылы бар болғаны 43 пайыз болса, 2017 жылы бұл көрсеткіш 76,5 пайызға жеткен. Бірнеше жыл қатарынан біздің аймақта орта республикалық көрсеткіштерден жоғары және өлім жағдайларына жиі кездесетін ауру түрлері бойынша арнайы «жол картасын» іске асыру тәжірибесі енгізілді. Қазір тұрғындардың өлім көрсеткішінің 52 пайызын анықтайтын аурудың 5 тобы бойынша 5 «Жол картасын» жүзеге асырылып келеді. Нәтижесінде, 2017 жылдың қорытындысы бойынша қан айналымы жүйесі ауруларынан өлім көрсеткіші 2,2 пайызға, сәби өлімінің көрсеткіші - 10,5 пайызға, туберкулезден өлім көрсеткіші - 17 пайызға, қатерлі ісіктен өлім көрсеткіші 8 пайызға төмендеді. Ал, өткен жылы ана өлімі тіркелмеген.
Міне, өңіріміздегі денсаулық сақтау саласының бүгінгі жетістіктері мен көрсеткіші осындай. Ал, бүгін жаңа жүйеге көшіп, медициналық нысандар заманауи жабдықтармен жаңартылып жатқан аймағымыздың денсаулық сақтау саласының көрсеткіші алдағы уақытта көтерілмесе, төмендемесі анық.

Қ.АХЕТОВ.

https://zhalagash-zharshysy.kz/kogam/1679-densauly-salasynda-serpls-bar.html

ТУБЕРКУЛЕЗ ТЕГІН ЕМДЕЛЕДІ

Дүниежүзілік экономикалық форумның 2017-2018 жылдарға арналған жаһандық бәсекеге қабілеттілік туралы есебіне сәйкес Қазақстан 2017 жылдың қорытындысымен туберкулездің таралуы бойынша өзінің жағдайын 2016 жылмен салыстырғанда 2 позицияға жақсартып, 138 елдің ішінен 90-орын алды.

Қазақстанда туберкулез бойынша тұрақты эпидемиологиялық жағдай байқалады. Соңғы 10 жылда бұл дертке шалдығу жағдайы 2,4 есеге төмендеп, 2017 жылы 100000 адамға шаққанда (2007 жылы 126,4) 52,2-ні құрады. Өлім-жітім жағдайы 100000 тұрғынға шаққанда 6 есеге төмендеп 3,0-ді құрады.

Ал біздің облыста аурушаңдық көрсеткіші өткен жылмен салыстырғанда 100000 тұрғынға шаққанда 64,9-дан 59,2-ге, ал өлім-жітім көрсеткіші 3,4-тен 3,2-ге төмендеді.

Қазақстанда және облысымызда туберкулезді біріккен (интеграцияланған) бақылау стратегиясы жүзеге асырылуда. Соған сәйкес, облысымызда аурушаңдықтың азаюына байланысты төсек-орын саны 400-ге дейін қысқартылды. Арал, Жалағаш, Шиелі, Жаңақорған аудандық туберкулезге қарсы ауруханалары жабылып, үнемделген қаржы диагностикалық зерттеулерді жетілдіруге, жаңа құрылымдар алуға жұмсалды. Ал, барлық аудандардағы туберкулезге қарсы диспансерлер жергілікті аудандық аурухананың құзырына берілді. Мұндағы мақсат – туберкулезді анықтау және емдеуде науқастарды бір жерден қарап, кеңес беру, аудандық аурухана құрамындағы диспансер мамандарының науқастарға медициналық көмекті барынша жақсартуы болып отыр.

Аймақта туберкулезді ерте анықтау үшін диагностиканың халықаралық стандарттарға сәйкес заманауи әдістері қолданылуда. Облыстық туберкулезге қарсы диспансерінің бактериологиялық зертханасында ауруды және оның көптеген дәрілерге көнбейтін түрін тез анықтау (2 сағаттан 2 күнге дейін) бойынша алдыңғы қатарлы инновациялық технологиялар енгізіліп жұмыс жасауда. Бұл әдістер БАКТЕК қондырғысы, Хайн-тест, Джейн-эксперт әдістері арқылы іске асырылуда.

Туберкулезді анықтауды жетілдіру мақсатында 3 ауданға (Арал, Шиелі, Сырдария) жылжымалы флюоромашина алынды. 2 флюороқондырғы жаңадан алынып, облыстық перинаталдық орталық пен №1 емханаға орнатылды. Науқастардың қосымша ауруларын емдеуге 41561630 теңгеге жаңа үлгідегі аппараттар мен құрал-жабдықтар алынып, жұмыс жасауда. Туберкулез уақытылы анықталып, дұрыс емделген жағдайда, одан толық айығып кетуге болады.

Туберкулез микобактерияларын бөлмейтін және айналасындағыларға қауіп төндірмейтін пациенттер, егер үй жағдайында емделуге ынталы болса, тұрғылықты мекен-жайы бойынша емханаларда амбулаториялық ем қабылдай алады. Мысалы, облысымызда 2017 жылы туберкулез микобактериясын бөлмейтін 462 науқастың 152-сі немесе 32,9 проценті емін амбулаториялық жағдайда бастады. Әрбір науқасқа әлеуметтік қаржылай көмек берілуде. Өткен жылы 1490 науқас 185768,8 мың теңге (2016 жылы 1219 науқас – 139745,9 мың теңге) әлеуметтік көмек алды.

Ауруды емдеуде де өзгерістер бар, яғни көптеген дәріге төзімді туберкулезбен ауыратын науқастар бұрын 24 ай емделсе, қазір жаңадан дәрілердің емге қосылуына байланысты емнің ұзақтығы 9-12 айға дейін қысқарды.

Туберкулез бактерия бөліп шығаратын науқастан ауа арқылы беріледі. Туберкулезге шалдыққандардың тек 40 проценті ғана бактерия бөліп шығаратын және жұқпалы ауруы бар науқас болып табылады. Ол науқас адамдардың тек 10 процентінде ғана дамиды, ал қалған 90 проценті иммунитеті жоғары болса, туберкулез микобактериясын жұқтырғанмен ауырмайды. Дер кезінде анықталып, ем шаралары қабылданатын болса, туберкулезден толықтай айығуға болады.

Туберкулезді анықтау мен емдеу тегін және ол мемлекет есебінен жүргізілетіндігін ескерте кету қажет. Тез диагностикалау әдістері мен тиімділігі жоғары дәрі-дәрмектер арқасында туберкулезді толығымен емдеуге болады. Туберкулезді еңсеріп, айығып кеткен адамдар оқып, еңбек етіп, дүниеге дені сау сәбилер әкеліп, мәнді де мағыналы өмір сүре алады.

Әсіресе, кәсіпкерлердің туберкулездің бизнеске ықпал ету қаупінің жоқ екендігін объективті түрде бағалауы еліміздің бәсекеге қабілеттілік рейтингінің өсуіне және инвестиция тартудағы өзіндік тартымдылығының арттыруына септігін тигізеді.

Әбдіғабит ӘБЛӘЗІМ,

облыстық туберкулезге

қарсы диспансерінің бас дәрігері.

БІЗДІҢ БІЛІКТІ ДӘРІГЕР

Тұрғанбай Маханов есімі өңіріміздің денсаулық сақтау саласында етене таныс. Саналы ғұмырында айналасына мейірім шуағын төгіп, санмыңдаған білікті шәкірттер тәрбиеледі. Қаншама науқасқа шипа дарытты. Ерен еңбегінің арқасында мемлекеттік деңгейдегі марапаттауларға да қол жеткізді. Атап айтқанда,1982 жылы «Қазақстан Республикасына еңбегі сіңген дәрігер» атағы, «Құрмет белгісі», «Халықтар достығы», «Құрмет» ордендерін, СССР және ҚазССР «Денсаулық сақтау саласының үздігі» белгісін омырауына тақты. Ұзақ жылғы еңбегі елеусіз қалған жоқ. Бүгінде ол «Облыстың құрметті қайраткері», облыстың «Құрметті» азаматы. ҚР Тәуелсіздігінің 10 жылдығында, Астана қаласының 10 жылдық мерейтойында Елбасының «Алғыс хатымен», облыс әкімі мен облыстық мәслихаттың «Алғыс хатымен» марапатталды.

Тұрғанбай Маханұлы – Сырдария ауданының тумасы. Қызылорда қаласындағы №1 мамыр мектебінде білім алған. Ақтөбе қаласындағы медициналық институтты тәмамдаған. Еңбек жолын Жалағаш аудандық ауруханасында бастаған. Аталмыш ауруханада екі жылдан астам қызмет атқарып, облыстық денсаулық сақтау бөлімі меңгерушісінің орынбасары қызметіне тағайындалады. Еңбекқор дәрігер орынбасарлықтан облыстық аурухананың бас дәрігері, облыстық медицина орталығының директоры болып қызмет атқарады. Сондай-ақ, бас дәрігерлікпен қатар облыстық денсаулық сақтау басқармасына басшылық етеді. Бүгінде құрметті зейнет демалысында. Зейнетке шықса да, жұмыссыз емес. Медицина саласының дамуына сүбелі үлес қосуда. Ол облыстық медициналық орталықтың Құрметті директоры-кеңесшісі қызметінде.

– Бүгінде медицина саласы қарқынды дамуда. Өңірімізге ота жасайтын көптеген аппараттар келді. Дәрігер боламын деген маман білікті болуды мақсат тұтқан жөн. Себебі адам жанына араша түсу, өмірін сақтау дәрігердің борышы, және дәрігердің мейірімді де кішіпейіл болғаны жөн деп білемін. Науқастың жан-дүниесін түсініп, демеу білдіру дәрігерге артылатын жүк. Денсаулық сақтау саласының сапалы дамуы, халық денсаулығының жақсаруы жоғары білікті дәрігер еңбегінің жемісі, – дейді Т.Маханов.

Өз ісінің білгірі 1964-1976-1991 жылдары бірнеше рет ауылдық, қалалық және облыстық кеңеске, сонымен қатар 1989 жылы КСРО Жоғары кеңесіне депутат болып сайланған. Ол халық қалаулысы ретінде өзекті деген мәселелерді қозғап, оңтайлы шешілуі үшін үлкен жұмыстар атқарды. 1978 жылы Алматы қаласында өткізілген Дүниежүзілік денсаулық ұйымының халықаралық конференциясында, сондай-ақ, София қаласында өткен әлемдік денсаулық сақтау ұйымының мәжілісінде республика атынан сөз сөйлеп, қазақ жерінің, елінің хал-ахуалымен бірге Арал аймағы экологиясының медициналық аспектілері жайын көтерген. Ол 1980-1991 жылдар аралығында КСРО денсаулық сақтау министрлігінің орта медициналық білім беру комиссиясының мүшесі болды.

Оның өмір жолынан байқағанымыздай, ол жан жүрегімен дәрігер болды. Уақытпен санасу дегенді білмейтін адам жанының арашасы абырой биігінде жастарға қашанда үлгі бола бермек.

Мөлдір САБЫРЖАН

https://aqmeshit-zhastary.kz/zanalyk/suhbat/1308-bzd-blkt-drger.html

Көктайғақтың салдары (video)

Қазақстан - Қызылорда

Опубликовано: 21 февр. 2018 г.

Шаһарда кеше кешкісін жауған жаңбырдың соңы қарға ұласып, қызылордалықтарды әбден әбігерге түсірді. Көктайғақтың салдарынан көшелерде көлік қатынасы қиындап, оқыс оқиға орын алды. Қалаішілік жолаушылар тасымалдайтын қоғамдық көліктердің бірі қатқақ жолдан тайып, аударылып қалды.

Интерактивтік сабақ өткізді

Қызылорда облысы Төтенше жағдайлардепартаментінің Азаматтық қорғанысбөлімінің қызметкерлері, «Оңтүстік өңірлікаэроұтқыр жедел құтқаружасағы» ММ құтқарушылары және Ішкі істер министрлігі Төтеншежағдайлар комитетінің «Апаттар медицинасыорталығы» ММ Қызылордаоблыстықфилиалының дәрігерлерімен бірлесіп, онлайн режимінде «Бүкіләлемдік азаматтыққорғаныс күні» тақырыбындаинтерактивтік сабақ өткізді. Онда Қызылорда облысының 28 мектебінен 1245 оқушысымен 102 мұғалімі сала мамандарымен тікелейбайланысқа шықты.

Сабақ Азаматтыққорғаныстың даму тарихынанбасталды. Сабақ барысындаҚызылорда облысы Төтеншежағдайлар департаментінің Азаматтыққорғаны бөлімінің аға офицері аға лейтенанты Ж.ЖүгінісовАзаматтық қорғаныстың негізгіміндеттері мен принциптерітуралы айтты.

Сондай-ақ Азаматтыққорғаныс бөлімінің бастығыподполковник С. Сыздық төтеншежағдайлар кезіндегі қауіп пен қатер туралы азаматтардықұлақтандыру, қауіпсіз аудандарғатұрғындарды көшіру, зардап шеккен тұрғындарды біріншікезекте қамтамасыз ету шаралары және оларға панахана ұсыну туралы егжей-тегжейлітоқталды. Сонымен қатар тыңдаушылар апаттардыжою, авариялық құтқаружұмыстары кезіндегі құтқарушылардың іс-әрекетіжәне қорғану құралдарытуралы тұшымды мәлімет алды.

Сабақтың қорытындыбөлімінде оқушыларға ҚР ІІМ ТЖК Көкшетау техникалықинститутытуралы имиджді бейнероликкөрсетілді және КТИ-на оқуға қабылданатын үміткерлерге қойылатыннегізгі талаптар туралы қысқаша айтылды.

А.Мейрамбеков,

Қызылорда облысы ТЖД

азаматтық қорғаныс бөлімініңаға офицері,

аға лейтенант

«Кепілдендірілген тегін медициналық көмек» пакетін оңтайландыру қажет

Мемлекет тарапынан кепілдік берілген медициналық қызметтер пакетін оңтайландыру қажет. Денсаулық саласындағы білікті сарапшы Серік Тәңірбергенов мұның себебін былайша түсіндіреді.

Жалпы, бұл туралы Қазақстанда тұратын әрбір адам білгені абзал. Оның үстіне, бұл мемлекет басшысының биылғы Жолдауында айтылған маңызды тапсырмалардың бірі. Сөзім түсінікті болу үшін мынадай мысал келтіре кетейін:

Үш адамнан құралғанқазақстандықотбасы осыдан 14 жыл бұрын қаланыңбір шетінен шағын ғана екі бөлмелі пәтер сатып алды делік. Тіпті, сол кездің өзінде де бұл аса бір ұтымды дүние емес-ті. Дегенмен пәтерден пәтерге көшіп, тапқаны пәтерақыдан артылмайтын отбасы мұны уақытша баспана деп қабылдады. Болашақта ақша жинап үлкенірек, жайлы пәтер сатып алуды жоспарлап қойды. Бірақ жыл артынан жыл өтіп, отбасы үлкейді. Жалғыз ұл үйленіп, дүниеге немере келді. Енді екі бөлмелі шағын пәтерде білдей үш буын өкілі тұрады. Алтауының сұранысы да, қажеттіліктері де әртүрлі. Оның үстіне, талай жылдан бері жөндеу көрмегенүйдің тозығы жетіп, жүйкені жұқартып тұрған жайы бар…

Біз бүгінде медицина саласындағы «мемлекеттік кепілдік пакеті» деп атап жүрген тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі (ТМККК) төңірегіндеқалыптасқан ахуалды осы мысалмен салыстыруға болады. Бұл жерде «уақытша» деп сатып алынған пәтер осы ТМККК пакеті болса, шағын пәтер тұрғындары – соңғы кезде саны да, сұраныстары да едәуір артқан Қазақстан халқы. Оның мемлекеттен де күтері көп.

Үкімет қаулысымен бекітілетін ТМККК-нің қазіргі форматы 2004 жылы жасалды. Кепілдендірілген көмек тізімінде тегін медициналық көмектің барлықтүрлері мен формалары, қызмет көрсету тәртібі және ақысы мемлекет тарапынан төленбейтін қызметтердің де кейбір түрлері атап көрсетілген.

Кәсіби тұрғыдан алып қарағанда, бұл құжат Қазақстанда медициналық көмектіңкез-келген түрін тегін көрсетуге кепілдік берілгенін білдіреді. Құжат жыл сайын жаңартылып отырады. Бірақ ол жәй ғана косметикалық сипатқа ие. Тегін медициналық тексеру түрлері егжей-тегжейлі жазылғанымен, онда ауруханалар қызметін немесе жаңа технологияларды сипаттауда үлкен «кемшіліктер» бар. Шынында, асау қарқынмен дамитын медицина саласы үшін бұлқауіпті құбылыс. Салдарынан қағаз жүзінде қолжетімді болып көрсетілген медициналық көмекке шын мәнінде қарапайым халықтың қолы жетпей жүр, ал медицина ұйымына кіріп-шығу қиынның қиынына айналды…

Мұның себебі неде? Бұл тізім бекітілген 2004 жылдан бері көп нәрсеөзгерді. Қазіргі заманғы медицинаныңмүмкіндіктері де, елдегі сырқаттану құрылымы да, пациент те өзгеше бүгінде. Өзгермеген тек ТМККК құрылымы ғана.

Былайша айтқанда, ТМККК пакеті технологиялық инфляцияға ұшырады. Он бес жылда дәрі-дәрмекқұралдарының да бірнеше буыны ауысып үлгерді. Мысалы, қазақстандықтардыңсүйікті антибиотиктері осыдан 10 жыл бұрын сепсисті бірнеше күнде емдеп-жаза алатын болса, бүгінде тіпті, қарапайым деген инфекцияларға да шамасы жете бермейді. Себебі, инфекциялар дәрілік препараттарға төзімді болып алған. Қатерлі ісікті емдеуге арналған таргеттік дәрілер пайда болды. Бұрын-соңды біз мұны армандауға да жүрексінетінбіз. Лабораториялық диагностика толығымен автоматтандырылды. Қанды әйнекке тамызып зерттеу әдісі бүгінде көп жерде қолданылмайды, ал ультрадыбыстық зерттеу нәтижесінде жүктіәйелдің қолына 3D-видео берілетін болған.

Қазақстан халқының саны 3 миллионға артып, 18 миллионға жетті. Қарттар мен балалардың үлесі артты. Халықтың өмір жасы 6 жылға ұзарып, бұрынғыға қарағанда ұзағырақөмір сүре астадық. Бұрын өлім-жітімнің дені түрлі жарақаттар салдарынан болатын болса, бүгінде ол жалпы өлімге негіз болатын 3 түрлі себептің қатарынан шығарылды. Үштікте тек созылмалы аурулар ғана қалды. Енді «екі бөлмелі пәтер тұрғындарының» басым бөлігін қарттар мен балалар құрайды. Олардың медициналыққызметтерді де көбірек тұтынатыны даусыз. Ал, кепілдендірілген көмекті пайдаланушылардың жұмысқақабілетті бөлігі болса денсаулығын күтіп, профилактикалық тексерулерден өтуді әдетке айналдырмаған. Дегенмен рынок бір орында тұрмайды. Медицина индустриясы саласындағы жетістіктердің бір бөлігі жеке меншік клиникаларда пайда бола бастады. Әрине, тегін емес, ақылы. Осыдан кейін «тұрғындар» өздерінің«екі бөлмелі пәтері» мен анда-санда көріп жүрген «мәрмәр мен әйнектен салынған еңселі тұрғын үйді» салыстыра бастайды. Бұл — заңды құбылыс.

Бұл салада өзгермеген тағы бір нәрсе бар. Ол — Қазақстанның денсаулық сақтау саласындағы қаржы тапшылығы мәселесі.

Cебебі, 2010 жылдан бастап ұлт денсаулығына жұмсалатын шығын тұрақты түрде қысқарып, ішкі жалпы өнімнің (ІЖӨ) 3,4 пайызына дейін төмендеді. Ал, даму деңгейі бізбен бірдей елдер денсаулық сақтау саласына ішкі жалпы өнімінің жоқдегенде 6,3 пайызын бөліп отырады. Ал, біздің елде салаға жұмсалатын мемлекеттік шығын үлесі жылдан жылға төмендеуде. Есесіне, сіз бен біздің қалтамыздан шығатын жеке шығын көлемі жыл сайын артып отыр. Отандық экономикамыз тұралап тұрмаса да, денсаулық саласына салынатын инвестиция жағынан біз Африка елдерінің деңгейіндеміз.Өкінішті. Соған қарамастан медицинамыздың Еуропадағыдай болғанынқалаймыз.

14 жыл ішінде Қазақстан дәрі-дәрмек, қосалқы материалдар мен медициналық қондырғылар импортына тәуелділіктен арылған жоқ, ұлттық валютамыз да бірнеше мәрте девальвацияға ұшырады. Мемлекет тарапынан кепілдік берілген медициналық қызметтердің көпшілігіне деген сұраныс төмен. Барлығы 2 мыңға жуыққызметтің 300-іне ғана сұраныс жоғары. Бірақ соның өзі тиісінше қаржыландырылмайды. Жетілдірілген, жаңа қызмет түрлеріне көшудің орнына, бар ақша сұраныс төмен әрі ескірген бес қызметке «жұғын» болып жатыр.

Осыны ойласаң, медициналық қызмет рыногындағылардың(медициналық клиникалардың) кепілдендірілген көмектің(ТМККК) қазіргі тізіміне неліктен көңілі толмайтынын түсінесің. Өйткені, олардан болмайтын, өнбейтін іс талап етіледі. Яғни, қазіргі талаптар бойынша медицина ұйымдары осыдан 14 жыл бұрынғы бағаға, ескірген материалдармен «жаңаша» қызмет көрсетуге міндетті. Өкінішке орай, асүйінде екі кісі айнала алмайтын ескі пәтерде отырып, өзіңді жаңа тұрғын үй кешенінде отырғандай «сезіне» алмайсың.

Жалпы, бұл мәселеніңөзектілігі соншалық, соңғы кезде оған мемлекеттік деңгейде басымдық беріле бастады. Оған елбасының биылғы жолдауындағы «мемлекеттіңміндеттемелері нақтылап, кепілдендірілген тегін медициналық көмек пакетінің жаңа нұсқасын әзірлеу» туралы тапсырмасы осы сөзіміздіңайғағы болса керек.

Бірақ бұл оңай шаруа емес. Кепілдендірілген көмек пакетін (ТМККК) қайта қарау процесі тегін медициналық қызметтердің жаңа тізімін жасаумен ғана шектелмейді. Сайып келгенде, бұл этикаға, басымдықтарды таңдау, техника мен қоғамдық консенсусқа келіп тірелетін мәселе. Енді осы мәселелердіқысқаша қарастырсақ.

ЭТИКАЖӘНЕ БАСЫМДЫҚТАР

ТМККК пакетін оңтайландыру қажеттігі даусыз. Бірақ осы жерде неден (қандай қызметтерден) бас тарту керек деген сұрақтың басы қылтиятыны тағы рас. Меніңше, оған жауап беру үшін қаншақаражат жұмсауға мүмкіндігіміз бар және қаржыны ең алдымен неге бөлген дұрыс деген екі мәселені шешіп алуымыз керек. Себебі денсаулық сақтау жүйесінің міндеті экономиканы орасан зор шығынға батыратын ауыр дерттердің белеңалуына жол бермеу және ауруларды мейлінше тиімді тәсілмен емдеу болып табылады.

Әлемдік тәжірибеде кепілдендірілген медициналықкөмек пакетін қалыптастыру процесі медициналық технологияларды бағамдау негізінде жүргізіледі. Мұны медициналық технологияларды немесе дәрі-дәрмектердің тиімділігін дәлелдейтін, жаңа дүниенің рынокта бар технологиялардан артықшылығын анықтайтын мәліметтерді іздестіруге бағытталған зерттеушілік қызмет десек қателеспейміз.

ТЕХНИКА

Қазіргі таңда кепілдендірілген көмек пакетініңшынайы көлемін медицинадан хабары бар, денсаулық саласының маманы ғана түсіне алады. Себебі ТМККК-нің негізгі мәселелері үкіметтің арнайы қаулысында сипатталған. Одан қалғаны Денсаулық сақтау министрлігінің көптеген құжаттарында нақтыланған.

Өкінішке қарай, мұндай құжаттар қарапайым азаматтар үшін түсініксіздеу. Сол себепті, заң шығару жүйесіндегі құжатты бірнеше деңгейде жіктеу тәжірибесі бізге жарамайды. Оның үстіне, бұл құжатты А4 форматындағы 4 бетке де сыйдыра алмаймыз. Әлем елдерінде кепілдік берілген медициналық қызметтің барлықтүрлері мен оларды алу тәртібін тәптіштеп түсіндіретін нақты құжаттар дайындау тәжірибесі қолданылады. Меніңше, осы тәжірибеге ден қойғанымыз дұрыс. Өйткеніәр азамат өз құқықтары мен мемлекет міндеттемелерінің шегін түйсініп, шекарасын ажырата білуі тиіс.

ҚОҒАМДЫҚ КОНСЕНСУС

ТМККК пакеті — қоғамныңортақ игілігі. Сондықтан кепілдендірілген көмек пакетін оңтайландыру мәселесі жалпақ жұртшылықтың талқысына түсуі тиіс. Және жоғарыда аталған мәселелер бойынша қоғамдық бәтуаға қол жеткізуіміз қажет.

Ендеше, ТМККК пакетін оңтайландыру дегеніміз қарапайым азаматтар үшін нені білдіреді?

Оңтайландыру нәтижесінде азаматтар кепілдендірілген тегін көмектіңжан-жақты түсіндірілген, заман талабы мен қоғам сұранысына қарай жаңартылған тізіміне қол жеткізбек. Бұл жерде жұртшылыққа жеткізетін екі жаңалық бар. Бірі жағымсыз: ТМККК пакетіне бөлінетін қаржы азайды, екіншісі — жақсы жаңалық: аз болса да аталған қаржыға тиімділігі дәлелденген дәрі-дәрмек пен кешенді қызметтерді сатып алуға болады. Былайша айтқанда, «көрпеге қарай көсілген» дұрыс. Яғни, бұл жоғарыда айтылған «шағын пәтерден» ескі-құсқыны шығарып тастап, қолда бар қаражатқа сай косметикалық жөндеу жұмыстарын жүргізу керек деген сөз. Керемет күрделі жөндеу жасалмаса да, арқадағы жүктің едәуір жеңілдері анық. Нәтижесінде «пәтер тұрғындары» көршілермен бірігіп инженерлік желілерді жөндеу қажет пе, әлде, жаңаәрі кең пәтерге қаржы жинау қажет пе деген логикалық мәселенің дұрыс шешімін табады деп сенемін.

Бұл әлеуметтік медициналық сақтандыруға, ерікті медициналық сақтандыру мен елдегі медициналық қызметтер нарығын дамытуға қатысты мәселе болмақ.

Серік ТӘҢІРБЕРГЕНОВ,

Денсаулық сақтау саласының сарапшысы, дәрігер,

Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының стратегия жөніндегі істерінің басқарушы директоры

https://zhasalash.kz/6154/

2018 жылға арналған Қызылорда облысы әкімінің бірінші кезектегі Іс-Қимыл жоспары

Денсаулық сақтау бойынша

Облыс азаматтарының денсаулығын одан әрі жақсарту мақсатында:

Арал ауданының Арал қаласындағы 150 төсекке арналған орталық аудандық аурухана құрылысын аяқтау;

Шиелі ауданы Шиелі кентінде 150 төсекке арналған орталық аудандық аурухана құрылысын жалғастыру;

Қызылорда қаласындағы Облыстық перинаталды орталығы перзентханасы мен облыстық медицина орталығының ғимаратын күрделі жөндеуді жалғастыру;

облыстық медициналық орталығы филиалы базасында алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсетуді ұйымдастыратын Байқоңыр қаласында ұйым ашу;

7 фельдшерлік акушерлік пунктін сатып алуды қамтамасыз ету, оның ішінде Арал ауданы Жаңақұрылыс елді мекенінде – 1, Шиелі ауданы Ботабай елді мекенінде – 1, Қармақшы ауданы Қармақшы және Қуаңдария елді мекендерінде – 2, Жаңақорған ауданы Нәлібаев және Қожамберді елді мекендерінде – 2, Жалағаш ауданы Қаракеткен елді мекенінде – 1;

8 медициналық пункттер сатып алуды қамтамасыз ету, оның ішінде Арал ауданы Қосаман, Шөмішкөл, Сазды, Ақбай, Тастақ елді мекендерінде – 5, Жаңақорған ауданы Талап стансасында және Қандықұдық елді мекенінде – 2, Қызылорда қаласында Досан елді мекенінде – 1;

15 емдік амбулатория құрылысын бастау;

облыстың денсаулық сақтау ұйымдарын санитарлық және мамандандырылған автокөліктермен, медициналық құрал-жабдықтармен жабдықтау;

аналар өлім-жітімі нысаналы көрсеткішін 2 пайызға, сәби өлім-жітімін 2 пайызға, қан айналымы жүйесі ауруларының көрсеткішін 3,7 пайызға, туберкулез ауруының көрсеткішін 2,5 пайызға және қатерлі ісік ауруларының көрсеткішін 0,1 пайызға төмендетуді қамтамасыз ету;

барлық факторлар бойынша өлім-жітімнің төмендеуі арқылы өмір сүру ұзақтығын 72,2 жасқа дейін арттыруды қамтамасыз ету;

кем дегенде 600 дәрігердің біліктілігін арттыру, бастапқы мамандандыру үшін – кемінде 100 дәрігердің және кем дегенде 1800 орта буын медицина қызметкерлері біліктілігін арттыру;

сұранысқа ие мамандарды даярлау үшін Оңтүстік Корея мен Ресей Федерациясының Қазан қаласына оқуға жолдама беруді қамтамасыз ету;

Қызылорда облысындағы Республикалық балаларды оңалту орталығының филиалы «Талсуат» оңалту орталығының төсек орнын 10 төсекке кеңейтуді қамтамасыз ету;

қан айналымы жүйесі ауруларының алдын алу жөніндегі облыстық бағдарламаның бекітілуін қамтамасыз ету;

Қызылорда қаласының Сырдария өзенінің сол жағалауында онкологиялық бөлімшесі және бір ауысымда 100 келушіге арналған емханасы бар 300 төсекке арналған көпсалалы аурухананың құрылысын және Жалағаш ауданының Жалағаш кентіндегі 100 төсекке арналған аудандық аурухана құрылысын қаржыландыру мәселесін Денсаулық сақтау министрлігімен пысықтау.

Медициналық сақтандырудың басым бағыттары

Біз қазір Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауында белгілеген міндеттерді атқаруға кірісіп кеттік.

Медициналық сақтандыру қоры осы Жолдаудағы ең маңызды деген үш міндетке басымдық беріп отыр. Оның біріншісі:

Ақпараттық жүйелер мен мобильді қосымшаларды дамыту арқылы медициналық көмектің қолжетімділігі мен тиімділігін қамтамасыз ету

Былтыр қараша айында біз қордың мобильді қосымшасын іске қосқан болатынбыз.«МСҚ: Халықтық бақылау» деп аталатын бұл қосымша еліміздегі ауруханалар мен емханалардың қызметін бағалауға мүмкіндік береді. Қосымшаны ұялы телефонға жүктеп, кепілдендірілген тегін медициналық көмек шеңберінде қызмет көрсететін емханалар мен стационарлардың жұмысына баға беруге болады. Онда дәрігер қабылдауына кіруге кеткен уақыт, көрсетілген қызмет сапасы, дәрігер берген емнің түсініктілігі сынды өлшемдер есепке алынады. Сонымен қатар, қосымшаны пайдаланушылар кез келген медицина ұйымы жайлы пікірін еркін түрде жазып қалдыра алады. Алдағы уақытта осы пікірлер негізінде клиникалардың рейтингі жасалады. Ал, бұл азаматтарға еліміздегі ең үздік деген емханалар мен клиникаларды таңдауға көмектеседі. «Халықтық бақылау» қосымшасын Android және iOS платформаларымен жұмыс істейтін телефондарға көшіріп алуға болады.

Мобильді қосымша үнемі жаңартылып, толықтырылып отырмақ. Алдағы уақытта оған емханаға тіркелу, медициналық қызмет сапасын бағалау, медицина ұйымдарының қызметін ұйымдастыру, дәрігерге жазылу сынды функционалдарды қосу көзделіп отыр.

Екіншісі – кепілдендірілген тегін медициналық көмек көлемін оңтайландыру

Жалпы, бұл құжат үкімет тарапынан бекітіледі. Біз өз ұсыныстарымызды әзірлеп өкілетті органға береміз. Бір сөзбен айтқанда, кепілдендірілген тегін медициналық көмек пакеті қайта қаралады деуге болады. Біздің міндетіміз – мемлекет үшін тиімділігі төмен әрі шығыны көп диспансерлік жүйеден бас тартып, оның орнына қашықтықтан диагностика жасау және амбулаторлық емдеу тәсілдерін пайдалану арқылы созылмалы сырқаттарды емдеу жүйесіне көшу.

Алдағы екі жылда Қор кепілдендірілген тегін медициналық көмек пен әлеуметтік медициналық сақтандыру пакеттеріне енетін медициналық қызметтерді іріктеумен айналыспақ. Іріктеу барысында медициналық қызметтерге деген сұраныс пен олардың тиімділігі міндетті түрде ескеріледі.

Үшінші мәселе – стационарлық көмектен профилактикаға (аурудың алдын алуға) және өзге де қызмет түрлеріне көшу

Мемлекет басшысы биылғы Жолдауында қазіргі денсаулық сақтау жүйесінің бағасы қымбат болып келетін стационарлық емге емес, аурудың алдын алуға ден қоюы керектігін қадап айтты. Бұл өте дұрыс айтылған мәселе. Себебі біздің елімізде науқастардың 70 проценті дәрігерге ауруы әбден асқынғаннан кейін қаралады. Салдарынан азаматтардың шығыны мен мемлекет қалтасынан шығатын қаражат бірнеше есе артады. Біз болашақта стационарды алмастыратын қызмет түрлерін көбейтуге, соған басымдық беруге күш саламыз. 2018 жылдан бастап кепілдендірілген тегін медициналық көмекке бөлінетін қаражаттың 5 проценті осы қызмет түрлеріне жұмсалатын болады. Сонымен қатар профилактикалық іс-шаралар ауқымын едәуір арттыру көзделіп отыр.

Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар жайында ҚР Президентінің биылғы Жолдауында халықты сапалы жұмыспен қамту және лайықты әлеуметтік қорғау жүйесін қалыптастыру проблемасы да айтылды. Мемлекет басшысының пікірінше, бұл мәселені шешу үшін азаматтардың мүмкіндіктерін арттыру қажет. Сондай-ақ, Елбасы өзін-өзі жұмыспен қамтығандарды тіркеу процедураларын жеңілдету керектігін айтты. Яғни, қолайлы жағдай жасалса, азаматтар үшін мемлекет алдындағы міндеттерін қалтқысыз орындау тиімді болары сөзсіз.

Мемлекеттік органдар Президенттің өзін-өзі жұмыспен қамтыған халықты экономикаға жұмылдырып, әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне тарту туралы тапсырмасына сәйкес, бірқатар іс-шараларды әзірледі. Атап айтсақ, заң актілерінде «өзін-өзі жұмыспен қамтыған» деген түсінікті нақтылау, өз күнін өзі көріп жүрген азаматтарды мемлекеттік табыс органдарында тіркеу тәртіптемесін жеңілдету, олардан салық өндіру тәртібін айқындау, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар мен жұмыссыз азаматтарды тіркейтін мекемелер қызметін толығымен цифрландыру, жергілікті атқару органдары мен орталық мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін бір-бірімен ықпалдастыру көзделген. Оған қоса, өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтарға аз мөлшерде жарна төлеп, МӘМС пакетін толық пайдалануға мүмкіндік берілетінін де айта кеткеніміз жөн.

«Әлеуметтік медициналық

сақтандыру қоры» КЕАҚ Қызылорда

облысы бойынша филиалының

«Халықты ақпараттандыру және

өтініштерді қарастыру бөлімі».

МӘМС: БАСЫМДЫҚ БЕРІЛГЕН ҮШ МІНДЕТ

Медициналық сақтандыру қоры мемлекет басшысының Қазақстан халқына жолдауында белгілеген міндеттерді атқаруға кірісіп кетті. Бұл туралы "Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры" КЕАҚ Қызылорда облысы бойынша филиалы Халықты ақпараттандыру және өтініштерді қарастыру бөлімі хабарлады.

Хабарламаға сүйенсек, МСҚ Жолдаудағы ең маңызды деген үш міндетке басымдық беріп отыр. Оның біріншісі:

Ақпараттық жүйелер мен мобильді қосымшаларды дамыту арқылы медициналық көмектің қолжетімділігі мен тиімділігін қамтамасыз ету.

Былтыр қараша айында біз қордың мобильді қосымшасын іске қосқан болатынбыз. "МСҚ: Халықтық бақылау" деп аталатын бұл қосымша еліміздегі ауруханалар мен емханалардың қызметін бағалауға мүмкіндік береді. Қосымшаны ұялы телефонға жүктеп, кепілдендірілген тегін медициналық көмек шеңберінде қызмет көрсететін емханалар мен стационарлардың жұмысына баға беруге болады. Онда дәрігер қабылдауына кіруге кеткен уақыт, көрсетілген қызмет сапасы, дәрігер берген емнің түсініктілігі сынды өлшемдер есепке алынады. Сонымен қатар, қосымшаны пайдаланушылар кез-келген медицина ұйымы жайлы пікірін еркін түрде жазып қалдыра алады. Алдағы уақытта осы пікірлер негізінде клиникалардың рейтингі жасалады. Ал, бұл азаматтарға еліміздегі ең үздік деген емханалар мен клиникаларды таңдауға көмектеседі. "Халықтық бақылау" қосымшасын Android және iOS платформаларымен жұмыс істейтін телефондарға көшіріп алуға болады.

Мобильді қосымша үнемі жаңартылып, толықтырылып отырмақ. Алдағы уақытта оған емханаға тіркелу, медициналық қызмет сапасын бағалау, медицина ұйымдарының қызметін ұйымдастыру, дәрігерге жазылу сынды функционалдарды қосу көзделіп отыр.

Екіншісі - кепілдендірілген тегін медициналық көмек көлемін оңтайландыру.

Жалпы, бұл құжат үкімет тарапынан бекітіледі. Біз өз ұсыныстарымызды әзірлеп өкілетті органға береміз. Бір сөзбен айтқанда, кепілдендірілген тегін медициналық көмек пакеті қайта қаралады деуге болады. Біздің міндетіміз – мемлекет үшін тиімділігі төмен әрі шығыны көп диспансерлік жүйеден бас тартып, оның орнына қашықтықтан диагностика жасау және амбулаторлық емдеу тәсілдерін пайдалану арқылы созылмалы сырқаттарды емдеу жүйесіне көшу.

Алдағы екі жылда Қор кепілдендірілген тегін медициналық көмек пен әлеуметтік медициналық сақтандыру пакеттеріне енетін медициналық қызметтерді іріктеумен айналыспақ. Іріктеу барысында медициналық қызметтерге деген сұраныс пен олардың тиімділігі міндетті түрде ескеріледі.

Үшінші мәселе - стационарлық көмектен профилактикаға (аурудың алдын алуға) және өзге де қызмет түрлеріне көшу.

Мемлекет басшысы биылғы Жолдауында қазіргі денсаулық сақтау жүйесінің бағасы қымбат болып келетін стационарлық емге емес, аурудың алдын алуға ден қоюы керектігін қадап айтты. Және бұл өте дұрыс айтылған мәселе. Себебі біздің елімізде науқастардың 70 пайызы дәрігерге ауруы әбден асқынғаннан кейін қаралады. Салдарынан азаматтардың шығыны мен мемлекет қалтасынан шығатын қаражат бірнеше есе артады. Біз болашақта стационарды алмастыратын қызмет түрлерін көбейтуге, соған басымдық беруге күш саламыз. 2018 жылдан бастап кепілдендірілген тегін медициналық көмекке бөлінетін қаражаттың 5 пайызын осы қызмет түрлеріне жұмсалатын болады. Сонымен қатар профилактикалық іс-шаралар ауқымын едәуір арттыру көзделіп отыр.

Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар жайында. ҚР Президентінің биылғы Жолдауында халықты сапалы жұмыспен қамту және лайықты әлеуметтік қорғау жүйесін қалыптастыру проблемасы да айтылды. Мемлекет басшысының пікірінше, бұл мәселені шешу үшін азаматтардың мүмкіндіктерін арттыру қажет. Сондай-ақ, елбасы өзін-өзі жұмыспен қамтығандарды тіркеу процедураларын жеңілдету керектігін айтты. Яғни, қолайлы жағдай жасалса азаматтар үшін мемлекет алдындағы міндеттерін қалтқысыз орындау тиімді болары сөзсіз.

Мемлекеттік органдар президенттің өзін-өзі жұмыспен қамтыған халықты экономикаға жұмылдырып, әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне тарту туралы тапсырмасына сәйкес бірқатар іс-шараларды әзірледі. Атап айтсақ, заң актілерінде "өзін-өзі жұмыспен қамтыған" деген түсінікті нақтылау, өз күнін өзі көріп жүрген азаматтарды мемлекеттік табыс органдарында тіркеу тәртіптемесін жеңілдету, олардан салық өндіру тәртібін айқындау, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар мен жұмыссыз азаматтарды тіркейтін мекемелер қызметін толығымен цифрландыру, жергілікті атқару органдары мен орталық мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін бір-бірімен ықпалдастыру көзделген. Оған қоса, өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтарға аз мөлшерде жарна төлеп, МӘМС пакетін толық пайдалануға мүмкіндік берілетінін де айта кеткеніміз жөн.

https://syr-media.kz/news/1695-mms-basymdy-berlgen-sh-mndet.html