Ақсақалдық алғысымды айтамын

Қазан айының аяғына таман қатты сырқаттанып, Қазалы стансасындағы тораптық темiржол ауруханасының хирургия бөлiмшесiнде жатып, ем алдым.
Адам жанының арашашысы атанған ақ халатты абзал жандардың жылы сөзi мен шипалы емiнiң арқасында денсаулығым жөнделiп, қалпына келдi.
Бұл күндерi отбасы, туған-туыстарыммен аман-есен қауыштым, көңiл күйiм жақсы. Ауруханада ем алған кездерi бөлiмшедегi денсаулық сақшыларының мәдениеттi де қалтқысыз қызметтерi сырқатымнан тез айығуыма септiгiн тигiздi. Хирургия бөлiмшесiнiң меңгерушiсi Сәдуақас Ахметов пен дәрiгер Ерболат Жасановтың жүрек жылулары дертке дауа болғандай. Бұл екi азаматтың да жүздерiнен әрдайым қазақы мейiрiм мен имандылық нұры төгiлiп тұрады.
Сонымен бiрге мейiркеш Yрпатшаға, тазалықшы Айкүмiске, жансақтау бөлiмiнiң мейiркештерi Гүлсара, Мира, Мәдинаға сүйiктi басылымым - "Қазалы" газетi арқылы ақсақалдық батамды беремiн. Шипагерлiк кәсiптерiнен берекет тауып, абыройлы бөлене берiңдер!

Елбасының әлеуметтік маңызды жобасы жемісті іске асырылуда

Елімізде адам өміріне қауіп төндіретін жол көлік оқиғалары жиі орын алатыны және артып отырғаны жанға батады. Әсіресе, республикалық маңызы бар жолдарда жол апаттары тыйылар емес.
Мұндай қайғылы жағдайларда зардап шеккендерге көрсетілетін алғашқы медициналық көмектің маңыздылығы аса зор. Елімізде өткен жылдан бастап республикамыздың күре жолдарының айтарлықтай қауіпті учаскелерінде күре жолдық медициналық құтқару пункттері жұмыс істей бастады. Күре жолдық пункттер зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған. Бүгінде олардың маңыздылығы күннен-күнге арта түсуде.

Бұл жобаны Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі «Апаттар медицинасы орталығы» мемлекеттік мекемесі Елбасы Н.Назарбаевтың 2011 жылғы 28 қаңтардағы «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!» атты Қазақстан халқына арнаған Жолдауында айтылған тапсырмасына және Қазақстан Республикасындағы денсаулық сақтау саласын дамытудың «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасына сәйкес, сондай-ақ жолдардағы жарақаттар мен өлім-жітімді азайту, жол көлік оқиғалары кезінде зардап шеккендерге дер кезінде шұғыл медициналық көмек көрсету мақсатында қолға алуда. Ол өте жауапты да қарқынды жұмыс. Медициналық пункттердің мақсаты да белгілі. Бұл – адам өмірін ажал аузынан алып қалуға бағытталған әлеуметтік маңызды жоба, яғни медициналық көмекті алғашқы сағатта көрсету, «алтын уақыт» үрдісін сақтай отырып, зардап шеккенді құтқара алатын жақсы мүмкіндікке қол жеткізу.

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар, Денсаулық сақтау, Көлік және коммуникация, Ішкі істер министрліктерімен «Күре жолдық медициналық құтқару пунктінің жауапты аймағында жол көлік оқиғалары кезінде өзара іс-қимыл тәртібі туралы» 4 жақты бұйрығы әзірленіп бекітілді, онда күре жолдық пункттердің жол көлік оқиғалары кезінде жол полициясы бөлімшелері, жол-пайдалану пункттерінің кезекші қызметтері мен медициналық ұйымдармен өзара іс-қимылы және хабарласу кестесі белгіленді.

Мүдделі министрліктермен күре жолдық медициналық құтқару пункттерін құруға лайық республикалық маңызы бар жолдардың айтарлықтай қауіпті учаскелері белгіленді.
Бүгінгі күні елімізде он екі күре жолдық медициналық құтқару пункті қолданысқа енгізіліп, толыққанды іске кірісті. Олар Алматы, Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл және Ақмола облыстарында орналасқан.

Алматы облысында «Жаңа Арна», «Тарғап», «Үшарал», «Күрті», Қарағанды облысында «Ақшатау», «Балқаш», «Сарышаған», «Ақсу-Аюлы», Оңтүстік Қазақстан облысында «Төрткөл», Жамбыл облысында «Шығанақ» және Ақмола облысында «Макинск», «Анар» күре жолдық медициналық құтқару пункттері жұмыс істеп жатыр. Пункттің жалпы ауданы жүз қырық төрт шаршы метр. Әр күре жолдық медициналық құтқару пункттері қажетті медициналық жабдық, дәрі-дәрмек пен медициналық бұйымдар бар амбулаториялық медициналық модульден, реанимобильдерді орналастыруға және байланыс торабы, диспетчерлік бекет пен тұрмыстық аймақ кіретін медициналық құтқару қызметтік модулін жайғастыруға арналған гараждан тұрады. Сонымен қатар тікұшаққа арналған алаң қарастырылып жатыр. Әр күре жолдық пунктінің тікелей телефоны жұмыс істейді.  
Пункттерде 5 адам: дәрігер, фельдшер, диспетчер және екі құтқарушы қызмет етеді. Реанимобильдер де сатып алынды. Олар құтқару және медициналық жабдықтардан тұрады. Көлік 5-6 зардап шегушіні эвакуациялауға мүмкіндік береді.

Күре жолдық медициналық құтқару пунктінің шұғыл әрекет ету бригадасына қызмет ету аясынан 50 шақырым радиустағы учаске бекітілгеніне қарамастан кей кездері ұзақ қашықтықтарға да шұғыл көмек көрсетулерге шығады. Олардың қызметі тек жол көлік оқиғаларынан зардап шеккендерге ғана емес, сондай-ақ шұғыл көмекті қажет еткен адамдарға да көмек көрсету болып табылады.
Мысалы, ағымдағы жылы Қарағанды облысында Алматы-Екатеринбург күре жолында орналасқан «Ақшатау» күре жолдық медициналық құтқару пунктінің шұғыл әрекет ету бригадасы Ресейден Қырғызстанға бағыт алған толғағы жеткен жүкті әйелді босандырып алса, Алматы облысындағы «Тарғап» күре жолдық медициналық құтқару пунктінің шұғыл әрекет ету бригадасы Алматы облысы Горный кентінде цемент бункеріне түсіп кеткен адамға алғашқы медициналық көмек көрсетуге атсалысқан.
Статистикаға жүгінетін болсақ, күре жолдық медициналық құтқару пункттері бүгінгі күнге дейін орын алған 806 төтенше жағдайға, оның ішінде 697 жол көлік оқиғасына шығып, 2037 зардап шеккенге, оның ішінде 98 балаға медициналық көмек көрсеткен. 755 адамды, оның ішінде 57 баланы ауруханаға жеткізген.

«Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, білікті және жедел қызмет ететін бригада қызметкерлерінің ұйымдасқан жұмысының арқасында көптеген адамдардың өмірін сақтап қалу мүмкін болды.
Республикалық маңызы бар күре жолдарда «112» бірыңғай кезекшілік-диспетчерлік қызметінің және күре жолдық медициналық құтқару пункттерінің телефон нөмірлері көрсетілген жол бойындағы ақпараттық қалқандар орнатылды.

Сондай-ақ жол қозғалысы қатысушыларын ақпараттандыру мақсатында күре жолдық пункттердің орналасу орындары мен байланыс телефондары жазылған ақпараттық парақшалар әзірленіп таратылды. Олар жол көлік оқиғаларынан зардап шеккендерге алғашқы көмектің дер кезінде көрсетілуіне үлкен септігін тигізбек.

Құрылысы жоспарланып жатқан кезекті 14 күре жолдық медициналық құтқару пунктінің орналасу орындары Оңтүстік Қазақстан, Маңғыстау, Алматы, Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Ақтөбе, Қарағанды, Ақмола, Қызылорда және Павлодар облыстарында белгіленді. Ал болашақта, яғни 2015 жылға дейін барлығы 40 пункт құрылатын болады.
Қорыта айтар болсақ, күре жолдық медициналық құтқару пункттері ел игілігі үшін қызмет атқаруда және болашақта да солай болмақ. Осылайша, Елбасы Н.Назарбаевтың әлеуметтік маңызды жобасы ойдағыдай іске асырылып, маңыздылығы арта түспек.  

Күре жол бойы құтқару бекеттері адам өмірі мен денсаулығының кепілі

Адам баласының басты байлығы денсаулығы десек, сол денсаулықты күтіп ұстаумен қатар айтып келмейтін апаттардан, оқиғалардан болатын жазымызшқа, бейнетке әрқашанда дайын болу керекпіз. Бұл сақтықты мемлекет тарапы мықтап қолға алып, Төтенше жағдайлар министрлігі жанынан медицина құтқарушыларын жасақтады.
«Жазым қайда аяқ астында» демекші қандайда бір үлкен жағдай орын алып, адам жараланып жатса алғаш жететіндердің, онымен әрі қарай айналысатындардың бірі осы апаттар медицинасы қызметкерлері. Білімді де білікті дәрігерлерден құралған мекеме қызметкерлері ұдайы оқу жаттығудан өтіп, тәжірибелерін дамытып отырады. Соның бірі төтенше жағдайлар министрлігінің «Тамғалы тастағы» өткен оқу жаттығуғы. Аталмыш шараға Сыр өңірінен барғандардың бірі ҚР ТЖМ «Апаттар медицинасы орталығы» ММ Қызылорда облысы бойынша филиалы басшысы Әсия Сүлеймен қызы Сүлейменова барып қайтқан болатын. Осы және өзге да сауалдарды қою мақсатында Әсия Сүлеймен қызына жолыққан болатынбыз
 

- Әсия апай, жақында төтенше жағдайлар министрлігінің үлкен ауқымда өткізген жиынына барып келдіңіз. Әңгімені осы сапарыңыздан бастасақ.

- Осы жылдың 13 мамыры мен 25 мамыры аралығында Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің ұйымдастыруымен Алматы облысы, Іле ауданы, «Тамғалы тас» шатқалында орналасқан «Жартасты қала-Астана» оқу-жаттығу полигонында өткен «Қазқұтқару-2013» іс-шарасына қатысып, ТЖМ және Ұлттық медициналық Ассоциациясы ұйымдастырған «Апаттар медицинасы ықпалдастық арқылы» халықаралық ғылыми конференциясына, «Төтенше жағдайлар кезінде жедел медициналық және психологиялық көмек көрсету» тақырыбында конференцияға қатыстым. Конференцияның мақсаты Төтенше жағдайлар кезінде жедел медициналық және психологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру, жетілдіру, дамыту болды.
Конференцияға Америкадан, Балгария, Германиядан, Туркиядан және Ресейден меймандар келіп, көптің көңілінде жүрген сұрақтарға жауап берді. Мәселен Германияның апаттар медицинасы институтының президенті, академик Бренд Дамрес, Ресейдің НИИ директоры балалар хирургі, таравматолгі президенті Рошал Леонид пен жалпы Ресейлік «Защита» апаттар медицинасы президентінің орынбасары Сахно Иван, Түркияның доктор медецинасы наукі, профессері Турхан Софуоглу мен Тургут Арпаджы және өзіміздің еліміздің маңдайалды ғалымдары академик Ормантаев қатысып, адам өмірі мен денсаулығы үшін ауадай керекті ой пікірлер мен ұсыныстар, ғылыми жұмыстар мен жобаларды оқыды.
Мақалаларын газет, журналдардан оқып, теледидардан ғана көріп қалатын бір ғана академик Рошальдың өзінің әрбір айтқан әңгімесі мен мәлметтері біз үшін жерге шашылып түскен жаһұттай болды. Әлемнің қандай жерінде болса да үлкен оқиғалар орын ала қаласа дайын отырған тобымен бірге сол мезетте жолға шығып кете беретін академиктің айтуы бойынша оқиғада зардап шеккен адамдардың өмірі мен денсаулығы, оны құтқаруға барған құтқарушыларға тікелей байланысты дейді ол. Міне, осы мақсатта әлем елдері барынша жағдайлар жасап жатыр.
Біздің еліміздің де осы саласын көтеру мақсатында Елбасы үлкен жұмыстарды қолға алып, халық саулығы мен өмірін сақтауда теңдессіз жұмыстар атқарып жатыр. Бұл жөнінде өздеріңіз жақсы білесіздер, Мемлекет басшысының тапсырмасы мен Қазақстан Республикасындағы денсаулық сақтау саласын дамытудың «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы жүзеге асырылда. Осы бағдарлама ішінде Күре жолдық медициналық құтқару пункттерін салу тайға таңба басқандай көрсетілген.
Яғни, «Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесінде медициналық көмекті ұйымдастыруға, басқару мен қаржыландыруды жетілдіруге» күш салатындығы туралы да айтылған.
Міне, осы жарлық аясында күре жолдық медициналық құтқару пункті ел көлемінде құру жұмысы басталып кетті.

- Күре жолдық медициналық құтқару пункті жайында толығырақ айта кетсеңіз. Бүгінге дейін қаншасы құрылды, қай жақта құрылып жатыр. Біздің аймақта құру қашанға жоспарлануда дегендей?

- Бұл медициналық кұтқару пунктінде зардап шегушінің өмірін сақтап қалу үшін, барлық көмек көрсетіледі. Шұғыл құтқару жұмыстары үшін реаномобиль және санитарлық авиациямен толықтай жабдықталған. «Саламатты Қазақстан» бағдарламасы бойынша жүзеге асып отырған әлеуметтік жобаның аясында 2015 жылға дейін елімізде 40 күре жолдық медициналық құтқару орталығы бой көтермек деп жоспарланып отыр.
2012 жылы 12 күре жолдық медициналық құтқару пункті салынса, 2013 жылы 14 күре жолдық медициналық құтқару пункті, 2014 жылы 14 күре жолдық медициналық құтқару пункті салынып бітеді.
Айта кетейік, 2011 жылдан бері медициналық-құтқару бекеттері Алматы, Жамбыл және Оңтүстік Қазақстан облыстарында ашылып жатыр. Осы уақытқа дейін олардың қатысуымен апатқа ұшыраған 1377 ересек адамдар мен 55 балаға көмек көрсетілді. Оның 525 ересек адамы мен 35 баласы арнайы пункке жеткізілді.
Күре жол бойындағы құтқару пунктіне берілген арнайы машинаныі ішінде барлық медициналық құрылғылардың түрі бар. Тіпті солар арқылы ота жасап, қан құйып, ранимациялық шаралар қолдана береді. Сонымен қатар тікұшақтармен де қамтылмақ.

- Бұл арнайы топқа жол бойындағы болған оқиға жөнінде хабар түскеннен кейін, қанша уақытта жетуге тиісті?

- Күре жол бойындағы құтқару пункті құтқарушылары өзі орналасқан нүктеден 50 км. қашықтықтағы оқиғаға барады. Одан арғысын өзге нүктелерге не ауруханаларға хабарлайды. Ал осы 50 км ішінде болатын болса аусыммен кезекшілікте тұрған дәрігерлер дабыл келіп түсісімен бір минутта уақытты құр жібермей арнайы машинамен жолға шығады. Одан алыс болса тікұшақпен көтеріледі немесе соған жақын жердегі ауруханаларға хабарлайды.Талап бойынша құтқарушылар оқиға орнына ең кем дегенде 22 минутта жетуі керек. Бұл «Алтын сағат» деп аталады. Ал арада 60 минут өтіп кетсе, онда көмек «орташа» деңгейде болды деп бағаланады. Егер 90 минут немесе одан да ұзақ болса онда көмек өте төмен деңгейде болды деп айтуға болады.
Жедел жеткен топ оқиға орнындағы адамдардың жарақаты ауыр екенін анықтаса, орталықтан арнайы тік ұшақ шақырады. Арнайы тік ұшақ та медициналық көмек көрсеуге арналған жабдықтармен жабдықталған.

- Күре жолдық құтұқару пункті тобында қанша адам болады?

- Күре жолдық пункттердің тиімді жұмыс жасауы үшін 5 адам: 1дәрігер, 1фельдшер, 1 фельдшер-диспетчер және құтқарушы, жүргізуші- құтқарушыдан тұратын қызметкерлердің оңтайлы құрамынан құрылған. Медициналық пункт құрамына құтқарушыларды қосу себебі шұғыл медициналық көмек көрсету мен құтқару жұмыстарын өткізу зардап шеккендердің өмірлерін құтқару бойынша шұғыл жұмыстардың бірыңғай кешені болып табылуы керек. Бұл құтқару жұмыстарын өте жылдам жасауға, сондай-ақ зардап шеккендерді оқшаулау бойынша шұғыл медициналық көмек көрсетуге және тыныс-тіршілігін қамтамасыз етіп, «алтын уақыт» үрдісін сақтай отырып, емдеу мекемесіне эвакуациялауға мүмкіндік береді. Күре жолдық пункттердің екі жататын және үш отыратын зардап шегушіні эвакуациялауға мүмкіндік беретін, көліктік реанимациялық жүйе кешенімен, иммобилизациялық шиналар жиынтығымен, құтқару құрал-жабдығымен жабдықталған медициналық реанимобильдері бар.
Бұл көлікте апат орнынан адамдарды алып шығу үшін құтқарушыларға керекті құралдармен қамтылады. Яғни, көлік апаты кезінде зардап шеккен адамды көлік ішінен босатып алу үшін құралдар керек етеді. Осы кезде арнайы кесетін, қиятын құралдарды пайдаланады. Міне, осы үшін топта дәрігерлермен қоса құтқарушыларда еріп жүреді.

- Бүгінде жұмыс жасап жатқан жол бойы құтқарушылары жұмысы қалай болып жатыр. Сіздер олармен байланыстасыздар ма?

- Әрине, біз олардың атқарып жатқан жұмыстарынан құлақдар болып отырамыз. Сараптама жасаған дәрігерлердің мәлімдеуінше жол бойында жарақат алғандар алғашқы сағат ішінде алғашқы медициналық көмек көрсетілгендіктен бұрынғымен салыстырғанда қайтыс болуы немесе мүгедек болып қалу қаупі 2 есеге кеміген.
айталық, өздеріңіз білесіз, 2011жылғы 20 желтоқсаннан бастап Алматы, Жамбыл, Қарағанды және Оңтүстік Қазақстан облыстарының күре жолдарында медициналық құтқару пункттері жұмыс істей бастады. 2012 жылғы 14 тамыз бойынша олардың бригадалары 255 оқиғаға шығуды іске асырған. 513 зардап шегушіге, оған қоса 22 балаға медициналық көмек көрсетілген. 231 адам, оның ішінде 16 бала ауруханаға жатқызылған.
Қарағанды облысындағы «Ақшатау» күре жолдық медициналық құтқару пунктінің де атқарған жұмыстары орасан. Оларда дер кезінде көмекке барып, қанша адамның өмірін сақтап қалды
Жалпы ел көлемінде 2013 жылға қарай жол көлік оқиғасы нәтижесінде қайтыс болғандардың санын 2009 жылғы деңгейден (2 898 адам) 10 %-ға, 2015 жылға қарай 14 %-ға төмендету, 2013 жылға қарай жол көлік оқиғасынан зардап шегушілерді 2009 жылғы деңгейден салыстырғанда (14 788 адам) 8 %-ға, 2015 жылға қарай 10 %-ға қысқарту көзделіп отыр.
Ал келу уақытын және шұғыл медициналық-құтқару көмегін көрсетудің басталуын ЖКО туралы дабыл келіп түскен сәттен бастап 30 минутқа дейін қысқартуды мақсат етуде.

- Осы жол бойы құтқару пунктерінің Қызылорда облысы аймағында қаншасы салынады және қазірде қаншасы қолға алынбақ?

- Негізі Қызыорда облысы үстінен өтетін Батыс-Қытай, Батыс-Европа дәлізі бойынан 4 құтқару пункті түседі деп белгілеген. Соның екеуі биыл іске қосылмақ. Оның біреуі Қармақшы ауданы Иіркөл ауылы маңынан түссе, екіншісі Шиелі ауданы Бәйгеқұм ауылы тұсынан салынады. Қазірде 0,30 гектар жер дайын тұр.
Айта кету керек бұл пунктер тек ғана техногендік және жол көлік оқиғасы кезінде зардап шеккендерге ғана емес, жақын жатқан ауыл адамдарына шұғыл медициналық көмек көрсете береді.

- Жолаушылар жол көлік оқиғасы орын алған кезде нені ескере бермейді деп ойлайсыз?

- Ең бірінші үлкен трасса бойына шыққан уақытта көбіне жүргізушілер көлікті шамадан тыс жылдамдықпен жүргізу адам өміріне қауіпті екенін ескере бермейді дер едім. Ал оқиға орын алғаннан кейін оқиғаға қатысқан адамдар психологиялық тұрғыдан дайын болмай шығады. Әрине, соққы, қан көру деген өте қиын жай, есіңнен адасауың әбден мүмкін, алайда өз-өзін тез жинап алу керек. Өйткені оның өзін өзі қолына алғаны өзі және өзгелер өмірі үшін қымбыт. Себебі есін жиған адам дереу 112, 136 номерін теріп құтқарушыларға хабарласу керек. Содан соң өзге есін жинай алмай, көмек керек болып жатқан адамға алғашқы жәрдем көрсетуге көшуі міндетті. Алайда көп адамдар сол қарапайым алғашқы көмек шарттарын біле қоймайды.
Тіпті кейде жолдан шығып кетіп жатқан көлікті көрген кейбір жүргізушілер тоқтағысы да келмей, мүсіркеп бір қарап өте шыға беретіні бар. Ал егер ол сол жерде аз ғана уақытын қиып, қанша асығып келе жатса да тоқтап, оларға барса, бағасы жоқ өзгеріс болуы мүмкін. Яғни, оның бір қоңырауы қанша адамның өмірін алып қалуы мүмкін. Сондықтан «кемедегінің жаны бір» демекші жол бойында бір-бірімізге көмектесуден ерінбейік.

- Әсия апай, өзің басшылық етіп отырған ҚР ТЖМ «Апаттар медицинасы орталығы» ММ Қызылорда облысы бойынша филиалының жұмысына көшсек.
 - Апаттар медицинасы орталығы мемлекеттік мекемесі күнделікті ақпарат алып, облыс көлемінде төтенше жағдайда халыққа дер кезінде жедел медициналық көмектің көрсетілуін қадағалайды. Төтенше жағдай туралы түскен ақпараттарды Денсаулық сақтау басқармасына, Төтенше жағдай департаментінің «Біріңғай шұғыл кезекші-диспетчерлік пунктіне», Республикалық «Апаттар медицинасы орталығына» жедел хабарлама, мәліметтер беріп отырады.
Сонымен қатар филиал Денсаулық сақтау басқармасы, Санитарлық-эпидемиялогиялық қадағалау мекемесі, Төтенше жағдай департаменті және ТЖД бағынысты мекемелерімен, Ішкі істер департаменті, Ұлттық қадағалау комитеті департаменті және т.б. бірлесіп жұмыс жасайды.
2013 жылдың І-жартыжылдықта филиалға тіркелген мәліметтер саны- 324 (2012 ж-295 ), зардап шеккендер – 415 (2012ж-637 ). Оның ішінде: ТЖ саны–48 (2012-47), зардап шеккендер–52 (2012-45), оның ішінде– 5 бала (2012ж-11), қайтыс болғандар және қаза тапқандар-30 (2012 ж-26), оның ішінде -5бала (2012ж-4). Шұғыл әрекет ету бригадасының барлық шығу саны -30 (2012 ж- 35), оның ішінде ТЖ шығу-3 (2012-5) қала ішінде, басқа да шақыртулар (КШОЖ, ТОЖ, оқу-жаттығу, жарыстар) – 24 (2012 ж- 10), жалған шақырту-2. Қызылорда облысы бойынша шұғыл әрекет ету бригадасы 2013 жылғы І-жартыжылдығына 30 шығулар болды, көмек көрсетілгендер саны-14.

- Сіздерде жалған шақыртылулар бол ма?

- Әрине, шақыртылулардың барлығына жедел түрде баруға міндеттіміз. Талап бойынша орындалып келеді. Алайда сол шақыртылулардың ішінде жалғандары да кездесіп жатады. Мәселен 2013 жылы 28 наурыз күні сағат 13.00-де ТЖД кезекші диспетчерлерінен филиалдың кезекші диспетчеріне 12.55 сағатта облыстық прокуратора ғимаратында қара жәшік табылғандығы туралы мәлімет түсті. Оқиға орнына филиалдың шұғыл әрекет ету бригадасы дер кезінде шығып, нәтижесінде жалған шақырту болып шықты. Мұнымен арнайы мекемелер айналысып, кінәлә дер кезінде іздестірілді. Мұның арты жақсылыққа апармайтыны анық.

- «Жаттығуда қиналсаң, майданда жеңіске жетесің» демекші әр саланың өз жаттығуы болады.

- Түсіндім, бұл салада да ұдайы іс тәжірибелік жаттығулар өтіп тұрады. Мәселен ҚР ТЖМ, ТЖД және ҚР «Апаттар медицинасы орталығы» ММ бекітілген жоспарына сәйкес «Көктемгі кезеңде тасқын жағдайының қолайсыз күшеюі кезінде төтенше жағдайлардың зардаптарын жою бойынша құтқару және басқада шұғыл жұмыстарға дайындық және оны жүргізу» тақырыбында 2013 жылғы 15 наурыз күні «Көктем-2013» Республикалық Командалық-штабтық оқу-жаттығуға қатысты. «Апаттар медицинасы орталығы» ММ Қызылорда облысы бойынша филиалы 11 наурыз 2013 жылы № 12-Ө бұйрығын шығарып, дайындығы туралы баяндама жіберілді.
Оқу жаттығу барысында кезекші фельдшер-диспетчер «Азан-111», «Үзіліс-222», «Барыс-333» шартты белгілерін хабылдағаннан кейін 2-3 минут аралығында алынған шартты белгілерді растап 1PS №1 үлгісіне сәйкес оперативтік штабқа жіберіп, алынған шартты белгіні емдеу алдын-алу мекемелерге жіберді. АҚ және ТЖ медициналық қызметінің ТЖ бойынша комиссиялары құлақтандырылып, дайындыққа келтірілді. Басқа да төтенше жағдай кезіндегі қызмет атқаратын қызметтермен қарым-қатынас орнатылды. Сағат 10.30-11.30 аралығында «Қызылорда облысының жұмылдыру дайындығы, азаматтық қорғаныс, дүлей зілзалалардың алдын алуды және жоюды ұйымдастыру» ММ ғимаратында Қызылорда облысының төтенше жағдайлардың алдын-алу және жою комиссиясының жиналу мәжілісіне филиал басшысының міндетін атқарушы А.К.Салқынбаева қатысып, баяндама жасады. Атқарылған жұмыстар туралы баяндамалар РАМО, ТЖД электронды түрде жіберілді.
Сонымен қатар түрлі семинар кеңестер болып тұрады. Айталық І жартыжылдықта филиалдың медициналық қызметкерлері арасында техногенді және табиғый ТЖ кезіндегі шұғыл алғашқы медициналық көмек тақырыбында 6 семинарлық сабақ өткізілді. Мәселен, 2013 жыл 1 наурыз күні Азаматтық қорғаныс күніне орай ТЖД-мен бірлесе отырып облыстық білім беру басқармасында 744 мектеп оқушыларымен «Өрт кезінде, күйік алған кездегі алғашқы медициналық көмек» тақырыбында интерактифтік сабақ өткізілді. Сол сияқы 29 қаңтар айында ТЖД –нің авариялық құтқару жасақтар арасында : «Күшті әсер ететін улы радиоактивті заттармен және биологиялық қауіпті құралдармен зақымдалу кезінде, сондай-ақ қан ағу, сыну,буын шығу, күйік және өзге де оқыс жағдайлар кезінде өз-өзіне және өзара көмек көрсету» тақырыбында семинарлық сабақ болды.
Сәуір айында «Өркениет» медициналық колледжінің студенттеріне «Ашық есік» күні өткізілді. Онда Мемлекет басшысының 2011ж 28 қаңтардағы «Болашақтың іргесін бірге калаймыз» атты Қазақстан халқына арнаған Жолдауында атап өтілген тапсырмасын орындау мақсатында және ҚР Президентінің 2010 жылғы 29 қарашасындағы «Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы» жарлығы жайында кеңінен түсіндірілді.

- Айтып келмейді. Сондықтан апат бола қалған жағдайда өзіңіз айтпақшы адамдар көбіне абдырып қалады. Тіпті кейде не істеу керектігін білмей сасқалақтайтындар бар. Бұдан арылуымыз үшін не істеуіміз керек?

- Апаттық жағдайда алла адамның басына салмасын. Дегенмен сақтықтар қорлық жоқ демекші тағыда қайталап айтатыным апаттың алдын алу керек. Ең бірінші жүргізушілердің асықпай көлік жүргізуін, жол ережесін білгені жөн. Табиғи, техногенді төтенше жағдайлар кезінде қалай сақтану керектігін үйрену керек. Сонымен қатар әрбір адамды қандайда бір оқиға алуы мүмкін екенін психологиялық тұрғыдан дайындау керек. «Жаман айтпай жақсы жоқ» демекші мектептегі балаларға егжей тегжейлі түсіндіруді нығайтқан дұрыс. Тіпті жұмыстағы адамдарға да жаттығулар жүргізіліп отырылу шарт. Мәселен су алғанда, үскірік аяз, боран болғанда, күн шамадан тыс ысып кеткенде, көлік оқиғасына душар болғанда не істеуге т.б, үйреніп отыру керек. Мұндай жаттығулар, түсіндірмелер қазірде жүріп жатқанымен көпшілік оған көңіл бөле қоймайды.

 - Оқырмандарға айтар ұсыныс-пікіріңіз.

- Мен бір ғана нәрсе айтар едім, әркімнің өз денсаулығы, амандығы өз қолында. Сондықтан қандай іс еткендеде талаппен жүрген дұрыс. Ал Алланың жазуына шара не, тек ол үшін бір бірімізге жақсы тілектер тілеуіміз керек.

- Уақыт бөліп сұхбаттасқаныңызға рахмет
 

"Алғыс хатпен" мадақталды

Медицина қызметкерлері Күні қарсаңында 2012 жылдың қорытындысы бойынша «Үздік емдеу мекемесі» атанған  

 
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау ісінің үздігі Құбыл Ршымбетов басқаратын «Апаттар медицинасының теміржол госпитальдары» АҚ филиалы - Қазалы теміржол ауруханасы «Денсаулық сақтауды дамыту республикалық орталығының» «Алғыс хатымен» мадақталды.
Біз де ел құрметіне бөленіп жүрген ұйымшыл ұжымның әрқашан абырой биігінен көріне беруіне тілектестік білдіреміз.

“Денсаулық пойызы” Қазалыдан өтті

Жақында Республика бойынша Оңтүстік, Солтүстік, Батыс өңірлерге үш бағытта жылжымалы емхана жолға шықты. Бұлар «Денсаулық», «Жәрдем», «Саламатты Қазақстан» пойыздары. Медициналық қызметпен аз қамтылатын елді мекендер тұрғындарына арнайы жіберілген пойыздарды ҚР Денсаулық сақтау, Төтенше жағдайлар Министрліктері және «Қазақстан теміржолы» акционерлік қоғамы бірігіп ұйымдастырған. «Денсаулық пойызы» оныншы мамыр күні Қазалы ауданының «Ойынды» бекетінде тоқтап, күні бойы жұмыс істеді. Қызмет көрсету барысын көру мақсатында арнайы барғанымызда дәрігерлерге көрінушілердің көп екендігін байқадық.

«Денсаулық пойызының» медициналық қызмет көрсету жағын басқаратын Сейілхан Артықбаев:
- Бұлардың бәрі де маманданған дәрігерлер. Диагнозды дереу анықтап, тиісті ем қолданады немесе емделу жолдарын көрсетеді. Қаралған адамдардың есебін Денсаулық сақтау Министрлігіне күнделікті беріп отырамыз. Осы арқылы әрбір науқас келешек өзінің қайда, қандай деңгейде емделетінін біледі. Ал, қажетті жағдайда көріну кезінде ем қолданылады. «Денсаулық пойызы» он бірінші мамырда Бекбауыл бекетінде жұмысын жалғастырады. Одан соң Қамыстыбас, Сексеуіл стансаларының халқы күтіп отыр.
Негізінен профилактикалық шараларды мақсат еткен «Денсаулық пойызы» елдің алғысына бөленді. Қалаға баруға уақыт таппайтын немесе құнт қыла бермейтін жырақтағы тұрғындар жылжымалы емхана қызметкерлеріне дән риза.
Халықтың көкейінде бір ғана тілек қалды. Ол - ендігі  жылы келетін «Денсаулық пойызы» асықпай, жүрісін баяулатып, алыстан жаяулатып келетін тұрғындарды түгел қамтыса.
Иә, Денсаулық Министрлігі «Денсаулық пойызының» жұмысын үйлестіреді деген үміттеміз.




"Қазалы” газеті

Дәрігерлерге дән ризамын

Белімнің сырқырап ауыратыны көптен мазалайтын. Емшілерге көрініп те, емделіп те жүрдім. Бірақ, нәтижесі шамалы. Болмағасын теміржол тораптық емханасына тексерілдім. Серік Адаевтың ұйғарымымен 8 сәуір күні тораптық ауруханаға жатып емделуге жолдама алдым. Он күн емделіп, сырқатымнан құлан-таза айығып шықтым. Мұнда мені дәрігерлер Серік Ахметов, Шолпан Өтеулиева, Гүлмариям Дәрменова жан-жақты қарап, медицинаның соңғы жетістіктерімен ем қолданды. Мейірімді медбике Күлжаһан Таңатованың, массажист Аманкүл Әбжанованың, сумен емдеуші Алмаш Мырзағазиеваның еңбектеріне дән ризамын.
Ал, халықтың сүйіспеншілігіне бөленген бас дәрігер Құбыл Ршымбетовтің қызметі ерекше. Ол палатаға жиі келіп, емделушілердің хал-жағдайын біліп, көңіл-күйімізді көтеріп тұрды. Қарттарға керегі де осы. Өзгелер де тораптық аурухананың дәрігерлерінен үлгі алса деймін.
Аялы алақанымен, кішіпейіл мінезімен, елгезектігімен елдің көңілін тауып, дертке дауа, жанға шипа берген жандарға алғысым шексіз.

ТЕМІРЖОЛ АУРУХАНАСЫНДАҒЫ ТЕГІН КӨМЕК

«Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деген қарапайым қағиданы елеп, ескере бермейтініміз рас. Денсаулыққа жүрдім-бардым қараудың соңы өзекті өртер өкінішке соқтыратынын көріп те жүрміз. Алайда жайбасарлау қалпымыздан арыла қоймағанымызды мойындауға тура келеді. Басың ауырып, балтырың сыздаса жаратушы Алладан кейін ақ желеңділерден жанымызға араша, дертімізге дауа күтетінімізді ешкім жоққа шығармайды. Өмір мен өлім белдескенде дәрігердің кәсіби сауаттылығы тағдыр таразысын өзіне аударатыны күмәнсіз. Оған талапқа сай ғимарат, озық үлгідегі құрал-жабдықтардың да қосар үлесі сүбелі.
«Нағыз дәрігер үшін сырқаттың шынайы ризашылығынан асқан бақыт болмайды». Қазалы теміржол ауруханасының бас дәрігері Құбыл Ршымбетовпен тілдескеннен кейін осындай ой түйдік. Ел ағасы жасындағы басшының өңінен парасаттылықтың лебі еседі. Байыпты мінезді, нағыз істің адамы тәрізді. Әрбір сөзін балғамен соққандай нық айтуынан «темірдей тәртіптің иесі» деп топшыладық. Ал, арнайы үлгіде киінген медицина қызметкерінің әрқайсысы өзінің міндетті шаруасымен қарбаласып жүр.
Қазалы теміржол ауруханасының акциясы толықтай Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігіне тиесілі екен. Көптеген жандар маңдай тірейтін бірден-бір емдеу орны. Үкімет қаулысымен «тегін медициналық көмектің кепілдік берген көлемі» шеңберінде халыққа қалтқысыз қызмет жасауда. Ауруханаға қарасты емханада, ақылы бөлімшеде сапалы ем беріледі. Өз ішінен дәрі дайындайтын дәріхананың болуы да басты ерекшелігінің бірі. Мұндағы хирургия, терапия, гинекология, неврология, педиатрия бөлімшелерін тәжірибелі мамандар басқарады.
Сондай-ақ, физикалық емдеу кабинеті, қатты толқынды терапия, қол, мойын массаж құрылғысы, самырсын (кедр) саунасы, тұзды емдік ваннаның әлденеше түрі, суда көпіршік арқылы емдеу, Су-Джок терапиясы көпшіліктің көкейінен табылуда. Жансақтау бөлімшесі орталықтандырылған оттегі беру жүйесімен, барокамера, инфузиялық шприц, насос аппараттары, басқа да озық технологиялармен жасақталған. Биыл олардың қатарын тағы да қосымша құралдармен толықтыру межеленуде. Ауруханадағы параклиникалық бөлімшелерде клинико-диагностикалық, бактериологиялық, биохимиялық, иммунно-ферментті лабораториялар орналасқан. Компьютерлік томография облыс орталығынан жырақтағы аудан үшін өте маңызды десек жаңылмаймыз.
Аудан бойынша 20 мыңнан астам тұрғын теміржол ауруханасының есебіне алынған. Онда тәулігіне 350 адам қабылдаудан өткізіледі. Денсаулық сақтау министрлігінің бұйрығымен скринингтік тексеру тегін жүргізілуде. Оның маңыздылығы баршаға мәлім. Аурудың бастапқы кезеңін дер кезінде анықтауға, асқындырмауға, жүйелі ем қабылдауға мүмкіндік туындатады. Жүйе, әсіресе Еуропада оң нәтижеге жетіпті. Тексерудің бұл түрі жүрек-қан тамыры, жыныстық аурулар, сүт безі қатерлі ісігі, су қараңғылық, «В», «С» вирустік гипатит тәрізді зардабы мол кеселдердің жолын кесуге бағытталған. Қазір скринингтік тексеру ауданда кеңінен етек алуда. Кінәраты нақтыланғандар арнайы тіркеліп, ем-домын қабылдауда.
Бүгінгі таңда жұртшылықтың қалаған емдеу мекемесін таңдауға құқығы бар. Мұның өзі бәсекелестік ортаны қалыптастыратыны даусыз. Теміржол ауруханасының материалдық жабдықталуы көңіл қуантады. Біздегі деректе денсаулық сақтау департаменті конкурс арқылы аудан тұрғындарына «Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі» шеңберінде көмек көрсету, ем алуына жергілікті, республикалық бюджеттен қаржы бөлінгені жазылыпты. Үлкен жетістік. Медициналық қызметке ақы төлеу комитеті де мұқият зерделеп, жоғары бағалапты. Нәтижесінде мамандандырылған көмек саласы бойынша қаржы қаралуы бірауыздан мақұлданыпты. Осындай қадам ұжымның сенімін нығайтуда. «Саламатты Қазақстан» бағдарламасымен жігерленген аурухананың тізгінін ұстағандар қоғамның құнды байлығы – дені сау адам екенін қашанда жадынан шығармайды. Сол тұрғыда қызмет аясы жандандырыла түсуде.
– Жамбас ұршығына гемипротез орнату сынды ауыр операция еліміз бойынша санаулы жерде ғана қолға алынған. Мұның өзінен теміржол ауруханасының деңгейі қаншалықты биік екендігін саралауға болады. Оған қоса, денені кеспей эндоскопия аппаратымен ота жасалады. Өткен жылдың күзінен бастап іске қосылған компьютерлік томографиямен бірсыпыра сырқаттардың диагнозы анықталды. Облыста компьютерлік томографияны біздің аурухана ғана сатып алғанын айту ләзім. Кадр даярлау да күн тәртібінен түспейді. Бұған дейін аурухананың қаржысы есебінен жоғары оқу орнын бітірген 3 дәрігер еңбекке орналасқан еді. Биыл тағы да 2 маман келмекші. Сондай-ақ, тұрмысы төмен отбасының перзенті Ақтөбе медициналық академиясында білім алып жатыр. Бәрінің қызмет орны дайын тұр. Бүйрегі істен шығып, алмастыруды күтіп отырған Арал, Қазалы, Байқоңырдың 15 тұрғыны біздің ауруханадағы германиялық аппараттан тұрақты ем қабылдауда, – дейді Құбыл Ршымбетов.
Ақылы бөліммен теміржол саласындағы мекемелердің келісім-шартқа отыруы дағдыға айналған. Яғни, мекеменің қаражатымен науқастанған жұмысшы-қызметкерлерге жолдама беріледі. Сонымен қатар, жекелеген тұлғалар да өз қалтасынан профилактика мақсатында емделуге болады. Бұл бөлімге озық үлгідегі аппараттар қойылған. Қазалы теміржол ауруханасы жұртшылықтың талғамынан табылып жүрген іргелі мекеме. Нарықтың сынағынан сүрінбей, қалыптасуына бас дәрігердің сіңірген еңбегі ерекше. Шалғай ауданға соңғы үлгідегі аппараттарды алдыртып, қабырғалы қауымның игілігіне жарату оңай емес. Талмай ізденетін басшы өзгелерден де соны талап етеді. Ауруханадағы дәрігерлердің басым бөлігі бірінші санатты болуы сөзіміздің дәлелі.
Қарыштап алға басқан медицина саласы білім жетілдіруді қатал талап етері хақ. Бұл ретте біздің кейіпкеріміз Құбыл Ршымбетов әбжілдік танытуда. Дәрігерлерін тұрақты түрде оқуға жіберуді жолға қойған. Ауданда жоғары кәсіби дәрігер мамандарды даярлауда өзіндік дәстүрі бар ұжымның болашағы жарқын екені анық.
 
Жұмабек ТАБЫНБАЕВ.

Қызылорда облыстық "Сыр бойы” газеті 26.02.2013
 
 

Жаңа медициналық бекет мың сан ауруға шипа

             

СЫНЫҚҚА КҮРДЕЛІ ОПЕРАЦИЯ ЖАСАЛДЫ

«Апаттар медициналық теміржол госпитальдары» акционерлік қоғамының «Қазалы теміржол ауруханасы» филиалында «Ортан жіліктің cынған ұршығына жаңа медициналық технология бойынша ота жасалыпты» деген хабарды құлағымыз шалды. Асығыс Әйтеке би кентінің 5-кварталында орналасқан ауруханаға атбасын тіредік. Сұрастыра жүріп, жақсы істің жаршысы атанған азаматты да таптық. Аманкелді Қанатовпен өзара таныстықтан кейін әңгімеміз келген шаруа жайына қарай ойысты...
Аманкелді Қазалының төл перзенті. Оның әкесі Қуантхан теміржол училищесінде ұзақ жыл оқытушы болса, шешесі Гүлжахан дәрігерліктен зейнет демалысына шықты. Үлгілі отбасында тәрбиеленген бозбала техникалық мектепте оқып, тепловоз машинисіне көмекші болып еңбек етті. 1983-1985 жылдары Совет Армиясы қатарында азаматтық борышын өтеді. Арманшыл жас 1985 жылы Ақтөбе медициналық институтына оқуға түсті.
1992 жылы қолына диплом алысымен Байқоңыр қаласындағы ауруханаға қызметке орналасты. Тәжірибесі толыса келе әскери госпитальда істеді. 2007 жылдары Астана, Алматы қалаларындағы ауруханаларға ауысып жұмыста болғанында өз саласы бойынша біліктілігі арта түсті.
Ердің бүйрегі қашан да туған жеріне тартады. Аманкелді 2011 жылдың ақпан айынан бері – Қазалы теміржол ауруханасында травматолог-дәрігер болып қызмет етеді. Бүгінде Аманкелді Қуантханұлы Қанатов өз ісінің шебері, І категориялы травматолог-ортопед.
Жақында Әйтеке би кентінде тұратын жетпістен асқан қария ортан жілігі зақымданып, біз әңгімелеп отырған дәрігер көмегіне жүгінді. Жан-жақты тексерудің қорытындысында ақсақалдың ортан жілігінің ұршығы сынғаны анықталды. Жасы егде адамның сынығы жақын айларда бітіп, жазылып кетуі екіталай. Сондықтан дәрігер жігіт сынған сүйекті буынға арналған протезбен ауыстыруға бекінді. Аурухананың бас дәрігерімен, сырқат жанмен ақылдасқанында үшеуінің пікірі бір жерге тоғысты.
Сонымен осы жылдың 16-ақпанында хирургия бөлімінің меңгерушісі Садуақас Ахмет, анестезиолог-реониматолог Жасұлан Қуанышбаев, хирург Ерболат Жасанов, медбике Әлия Салмырзаева, Елена Андриадидің араласуымен ұршық сынығына арналған күрделі операция басталып кетті. Бір-бірін қас-қабағымен ұғысқан ақ халаттылар өте епті қимылдады. Үш сағатқа созылған ота жұмысы сәтті аяқталды.
Біз аурухана бөлмелерінің біріне жайғасқан сырқат Әлсүйеу Рысмамбетов ақсақалға жолығып, сыр тарттық.
- Аңғарымсыздық дегенді қойсаңшы,- деді ол бізбен әңгімесінде. – Кешкілік қорадағы жинаулы күде үстіне шығып, пішен бауын алғалы жүргенімде жерге құлап, ұршығымды сындырып алдым. Аманкелді інім мен оның әріптестері арқасында сырқатыма шипа табылды. Солардың ем-домының нәтижесінде аяғымның қозғалысы қалпына келе бастады. Қазір балдаққа сүйеніп жүремін.
- Қазақстанда травматология институтының ашылғанына он жылдан астам уақыт болды. Содан бері аса ауыр операциялар Астана, Алматы, Шымкент, Тараз, Қарағанды қалаларында жасалып жүрді. Соңғы жылдары Атырау, Ақтау, Ақтөбеде қолға алына бастады. Ортан жіліктің ұршығын арнаулы протезбен ауыстыру операциясы Қызылорда облысында алғаш рет біздің ауруханада жасалып отыр. Бұл ретте травматолог-ортопед дәрігеріміз Аманкелді Қанатовтың білімі мен біліктілігін ерекше атап, өзгелерге үлгі еткен орынды,- деді Қазалы теміржол ауруханасы филиалының директоры Құбыл Ршымбетов.